Không quá 1 lần thanh tra mỗi năm, trừ khi có dấu hiệu vi phạm rõ ràng

Tại khoản 1 Điều 4 Nghị quyết 198/2025/QH15 của Quốc hội về tiếp tục đổi mới phương thức quản lý, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của cơ quan nhà nước đối với doanh nghiệp, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh, quy định rõ: “Số lần thanh tra đối với mỗi doanh nghiệp, hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh không được quá một lần trong năm, trừ trường hợp có dấu hiệu vi phạm rõ ràng”.

Không chỉ giới hạn số lần thanh tra, nghị quyết này còn áp dụng tương tự với hoạt động kiểm tra đối với doanh nghiệp, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh, bao gồm cả kiểm tra liên ngành. Theo đó, trong một năm, doanh nghiệp chỉ được kiểm tra một lần nếu không có dấu hiệu vi phạm.

Đặc biệt, để tránh chồng chéo, trùng lặp trong thanh tra và kiểm tra, Nghị quyết 198 quy định rõ: với cùng một nội dung quản lý nhà nước, nếu đã tiến hành thanh tra thì không được thực hiện kiểm tra trong cùng năm, và ngược lại, trừ khi có dấu hiệu vi phạm rõ ràng.

Ngoài ra, kế hoạch và kết luận thanh tra, kiểm tra đối với doanh nghiệp, hộ kinh doanh cũng phải được công khai, minh bạch theo quy định của pháp luật.

Việc thanh tra, kiểm tra chỉ được tiến hành một lần mỗi năm đối với một doanh nghiệp hoặc hộ kinh doanh, ngoại trừ các trường hợp có căn cứ rõ ràng về vi phạm.

Bảo vệ quyền kinh doanh, thúc đẩy kinh tế tư nhân phát triển

Việc siết chặt hoạt động thanh tra, kiểm tra không chỉ là một bước cải cách hành chính mà còn nằm trong chiến lược tổng thể nhằm thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân phát triển lành mạnh, bền vững.

Theo Nghị quyết 68-NQ/TW năm 2025 về phát triển kinh tế tư nhân, mục tiêu đến năm 2030 là đưa khu vực này trở thành động lực quan trọng hàng đầu của nền kinh tế, dẫn đầu trong ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Cụ thể, phấn đấu có khoảng 2 triệu doanh nghiệp hoạt động, tương đương 20 doanh nghiệp trên mỗi nghìn dân. Trong đó, ít nhất 20 doanh nghiệp tư nhân lớn đủ sức tham gia chuỗi giá trị toàn cầu.

Tốc độ tăng trưởng bình quân của khu vực tư nhân được kỳ vọng đạt 10–12%/năm, cao hơn mức tăng trưởng chung của nền kinh tế. Đồng thời, khu vực này sẽ đóng góp khoảng 55–58% GDP, chiếm 35–40% tổng thu ngân sách nhà nước và tạo việc làm cho khoảng 84–85% tổng số lao động xã hội. Năng suất lao động cũng đặt mục tiêu tăng trung bình từ 8,5–9,5% mỗi năm.

Bên cạnh đó, Việt Nam hướng tới việc đưa trình độ công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số của khu vực kinh tế tư nhân vào nhóm 3 nước dẫn đầu ASEAN và thuộc nhóm 5 nước hàng đầu khu vực châu Á.

Giới hạn hoạt động thanh tra, kiểm tra là một trong nhiều giải pháp nhằm giảm rào cản, chi phí không chính thức cho doanh nghiệp, qua đó củng cố niềm tin, khuyến khích khu vực tư nhân đầu tư mạnh mẽ, mở rộng quy mô và tham gia sâu hơn vào các lĩnh vực then chốt của nền kinh tế.

Doanh nghiệp cần chủ động bảo vệ quyền lợi hợp pháp

Để thực sự thụ hưởng đầy đủ các lợi ích từ chính sách cải cách của Nhà nước, doanh nghiệp và hộ kinh doanh cần nắm vững quy định pháp luật và chủ động hành xử đúng pháp luật.

Theo các chuyên gia, trước hết, doanh nghiệp cần thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ về thuế, lao động, bảo hiểm xã hội, phòng cháy chữa cháy, bảo vệ môi trường cùng các điều kiện kinh doanh khác. Điều này giúp tránh rơi vào nhóm có dấu hiệu vi phạm rõ ràng – một trong những nguyên nhân khiến doanh nghiệp bị thanh tra, kiểm tra đột xuất.

Ngoài ra, doanh nghiệp nên thường xuyên theo dõi kế hoạch thanh tra, kiểm tra được công khai trên các cổng thông tin điện tử của cơ quan quản lý. Nếu phát hiện nằm trong diện bị thanh tra hoặc kiểm tra trùng lặp về cùng một nội dung trong năm, doanh nghiệp có quyền đề nghị dừng hoặc điều chỉnh kế hoạch để đảm bảo đúng quy định pháp luật.

Trong quá trình làm việc với đoàn thanh tra, kiểm tra, doanh nghiệp cần chuẩn bị hồ sơ, tài liệu rõ ràng, trung thực và phối hợp tích cực. Cách làm việc chuyên nghiệp không chỉ giúp tiết kiệm thời gian mà còn thể hiện tinh thần thượng tôn pháp luật.

Đặc biệt, khi phát hiện có dấu hiệu thanh tra, kiểm tra vượt thẩm quyền, sai nội dung hoặc gây phiền hà, doanh nghiệp hoàn toàn có thể phản ánh hoặc kiến nghị lên cơ quan cấp trên, hoặc thông qua các kênh giám sát của Mặt trận Tổ quốc, Hiệp hội Doanh nghiệp cũng như các tổ chức hỗ trợ pháp lý.

Nghị quyết 198/2025/QH15 là bước tiến quan trọng trong việc xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, kỷ cương và hiệu quả. Tuy nhiên, để chính sách thực sự đi vào cuộc sống, cần sự phối hợp đồng bộ giữa cơ quan quản lý và cộng đồng doanh nghiệp. Trong đó, mỗi doanh nghiệp phải trở thành chủ thể tích cực, chủ động tuân thủ pháp luật và bảo vệ quyền lợi chính đáng của mình.

×