BHMedia tố VCPMC tận thu, lạm quyền, không minh bạch

Ngày 15/5 vừa qua, VCPMC đã chính thức gửi đơn khởi kiện BHMedia tại TAND TP Hà Nội do các hành vi xâm phạm quyền tác giả của đơn vị này. Ngoài việc khởi kiện, VCMCP cũng yêu cầu BHMedia phải cải chính thông tin, công khai xin lỗi vì đã phát ngôn sai sự thật, gây tổn hại đến hình ảnh và uy tín của VCPMC.

Theo đó, hồi trung tuần tháng 5/2025, BHMedia đã gửi đơn đến Bộ VHHTTDL, Cục Bản quyền tác giả, Cục An ninh Chính trị nội bộ - Bộ Công an và nhiều cơ quan báo chí cho rằng, VCPMC đã có hành vi cản trở việc phổ biến các tác phẩm âm nhạc cách mạng trên nền tảng số.

Cụ thể là VCPMC đã sử dụng công nghệ để chặn một số video nhạc cách mạng trên các kênh YouTube của BHMedia. Trong đó, có một số ca khúc nổi tiếng như: Bài ca thống nhất (Võ Văn Di), Vì nhân dân quên mình (Doãn Quang Khải), Đoàn vệ quốc quân (Phan Huỳnh Điểu), Chiếc gậy Trường Sơn (Phạm Tuyên), Tiến bước dưới quân kỳ (Doãn Nho), Cô gái mở đường (Xuân Giao), Hành khúc ngày và đêm (Phan Huỳnh Điểu)...

Phía BHMedia cho rằng, họ có bằng chứng cho thấy VCPMC đã gắn quyền 100% với ca khúc Đoàn vệ quốc quân, bao gồm cả quyền biểu diễn (PR - Performance Right) và quyền sao chép (MR - Mechanical Right). Điều này đồng nghĩa với việc YouTube đã chi trả tiền tác quyền cho VCPMC từ hệ thống. Tuy nhiên, đơn vị này vẫn tiếp tục yêu cầu các đơn vị sản xuất nội dung như BHMedia trả thêm tiền bản quyền, thậm chí thu phí theo năm và yêu cầu gia hạn nếu muốn giữ video trên nền tảng.

BHMedia gọi hành vi này là “không minh bạch”, có tính chất lạm quyền, tận thu và cản trở việc phổ biến ca khúc đến đại chúng.

“Mặc dù VCPMC đã nhận tiền bản quyền mà YouTube chi trả cho từng video âm nhạc nhưng vẫn lạm dụng sức mạnh của các công cụ xử lý bản quyền mà YouTube cung cấp để “block” (chặn), “takedown” (gỡ bỏ) video, khiến các nhà sản xuất âm nhạc, nhà sáng tạo nội dung phải đóng thêm tiền tác quyền.

Việc VCPMC “block” video để gây sức ép thu thêm nhiều lần tiền tác quyền khiến cho các bên sản xuất, phát hành âm nhạc phải chịu thêm gánh nặng chi phí. Nếu họ chịu đóng tiền tác quyền cho VCPMC, mức phí đó thường chỉ là phí cấp quyền cho một năm sử dụng. Những năm tiếp theo, có thể, họ sẽ tiếp tục phải đóng phí gia hạn cho VCPMC”, ông Nguyễn Hải Bình — Tổng Giám đốc BHMedia cho biết.

Theo ông Nguyễn Hải Bình, việc tận thu tiền tác quyền của VCPMC, thoạt nhìn có thể là có lợi trước mắt cho nhạc sĩ. Tuy nhiên về lâu dài, cách làm này gây thiệt hại cho nhạc sĩ, nhất là khi nền tảng YouTube đang là nền tảng mang lại nhiều tiền bản quyền nhất cho VCPMC nói chung và cho các nhạc sĩ nói riêng.

“Ngày nay, các nhạc sĩ trẻ năng động sẽ có cách phát hành âm nhạc rất linh hoạt, hiệu quả. Họ có xu hướng khuyến khích càng nhiều bên sử dụng tác phẩm của họ càng tốt. Họ không muốn ngăn chặn các video chỉ để thu tác quyền. Vì chỉ khi nhiều bên sử dụng nhạc của họ, các video nhạc có sử dụng bài hát của nhạc sĩ có nhiều view, nhiều quảng cáo, thì tác giả mới có nguồn thu tốt”, ông Nguyễn Hải Bình nhấn mạnh thêm.

Phía BHMedia cũng bày tỏ rằng, hành động lạm thu tác quyền của VCPMC đang đi ngược lại với thông lệ quốc tế. Cụ thể là khi đối sánh với cách thu của ICE (International Copyright Enterprise) - tổ chức quản lý quyền tác giả âm nhạc bao gồm nhiều tổ chức quản lý tập thể quyền (CMO) lớn như PRS for Music (Anh), GEMA (Đức), STIM (Thụy Điển)...

VCPMC phủ nhận cáo buộc của BHMedia

Trước sự việc này, phía VCPMC phản hồi rằng, thời gian qua, một số kênh YouTube thuộc BHMedia đã bị áp dụng biện pháp công nghệ vì sử dụng trái phép tác phẩm của các tác giả là thành viên VCPMC. Việc áp dụng biện pháp công nghệ là thực hiện quyền theo luật định nhằm bảo vệ quyền tác giả, không có yếu tố kiểm duyệt hay cản trở lan tỏa giá trị cách mạng.

VCPMC khẳng định, thời gian qua, đơn vị đã thực hiện nhiều hoạt động trong lĩnh vực bảo vệ quyền tác giả trong môi trường số, nơi tiềm ẩn nguy cơ vi phạm bản quyền cao.

VCPMC cũng bác bỏ cáo buộc ngăn chặn phổ biến tác phẩm các ca khúc cách mạng, khẳng định hàng trăm bản ghi các ca khúc của các nhạc sĩ như Phạm Tuyên, Doãn Nho, Phan Huỳnh Điểu… vẫn đang được sử dụng hợp pháp và lan tỏa rộng rãi trên YouTube với sự tuân thủ của hàng nghìn tổ chức, cá nhân.

Đơn vị này khẳng định việc áp dụng các biện pháp công nghệ là phù hợp với quy định tại Điều 198 Luật Sở hữu trí tuệ. Theo đó, chủ thể quyền hoặc tổ chức đại diện có quyền sử dụng công nghệ để ngăn ngừa hành vi xâm phạm.

Phía VCPMC cũng cho rằng, BHMedia đã có cách hiểu chưa đúng khi cho rằng YouTube đã trực tiếp trả tiền tác quyền cho VCPMC từ hệ thống nên BHMedia được miễn trừ.

Theo lí giải của VCPMC thì việc gắn và hiển thị quyền PR (quyền biểu diễn) và MR (quyền sao chép cơ khí) ở giao diện quản lý CMS (Content Management System) chỉ đơn thuần là thông tin kỹ thuật hiển thị trên nền tảng, không phải “chứng cứ” chứng minh việc miễn trừ nghĩa vụ pháp lý.

YouTube sử dụng các thuật ngữ như PR và MR là tên các loại quyền tài sản thuộc quyền tác giả, có tính tương thích với quy định tại Điều 20, Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam.

Tuy nhiên, khoản tiền mà YouTube phân chia gồm PR và MR để trả cho các tổ chức quản lý tập thể như VCPMC chỉ với mục đích để YouTube được sử dụng quyền truyền đạt tác phẩm đến công chúng trên nền tảng của họ, hoàn toàn không bao gồm quyền sao chép để đồng bộ hóa (Sync rights) nhằm tạo ra bản ghi tác phẩm (video) hoặc bản sao kỹ thuật số để thực hiện việc đăng tải, phát hành trên nền tảng nhằm với mục đích “kiếm tiền”, khai thác thương mại.

Theo quy định, chủ thể thực hiện việc sao chép để sản xuất bản ghi/video và để đăng tải lên nền tảng số như YouTube có nghĩa vụ xin phép và trả tiền sử dụng quyền sao chép tác phẩm. Đây là quyền độc lập, không mặc nhiên được cấp thông qua việc video được truyền đạt trên nền tảng.

“Không thể lẫn lộn giữa việc YouTube thực hiện nghĩa vụ đối với việc sao chép và truyền đạt tác phẩm đến công chúng sau khi nội dung đã được đăng tải và nghĩa vụ pháp lý của chính người đăng tải trong việc xin phép trước khi thực hiện việc sao chép, ghi hình tác phẩm để đưa lên nền tảng", đại diện VCPMC khẳng định.

Về lập luận của BHMedia cho rằng, các tổ chức bản quyền quốc tế như ASCAP, BMI, ICE, Songtrust... không thu thêm tiền hay liên hệ từng chủ kênh để yêu cầu chi trả quyền sao chép như VCPMC nhưng theo VCPMC, đây là sự đánh tráo khái niệm.

“Thực tế, các tổ chức như ASCAP, BMI (Hoa Kỳ) chỉ quản lý quyền PR chứ không quản lý quyền Sync (đồng bộ hóa). Còn MLC chỉ thu tiền từ một số nền tảng cho quyền MR, không cấp phép và không được uỷ quyền cho quyền Sync. Tức là các tổ chức này không thể làm điều mà BHMedia cho rằng họ không làm.

Việc đưa các tổ chức không có chức năng quản lý quyền Sync ra để so sánh với VCPMC – vốn là tổ chức đại diện tập thể quyền tác giả có uỷ quyền rõ ràng là thiếu hiểu biết hoặc cố tình dẫn dắt sai sự thật”, phía VCPMC khẳng định.

×