Lộ nhân thân đối tượng phá hoại bảo vật quốc gia – ngai vàng triều Nguyễn

Sáng 25/5, Văn phòng UBND thành phố Huế đã cung cấp thông tin ban đầu liên quan đến vụ việc một người đàn ông leo lên ngai vàng triều Nguyễn trong điện Thái Hòa và có hành vi quậy phá.

Theo cơ quan chức năng, đối tượng trong vụ việc là Hồ Văn Phương Tâm (sinh năm 1983), đăng ký thường trú tại phường Hương Long, quận Phú Xuân, thành phố Huế. Năm 1990, Tâm theo gia đình vào TP.HCM nhưng không sống chung với gia đình mà thuê trọ ở riêng, thường xuyên thay đổi chỗ ở.

Giữa tháng 5, Tâm trở về Huế và xin ở nhờ nhà người thân trên đường Nguyễn Phúc Nguyên, phường Hương Long, nhưng bị từ chối nên sống lang thang.

Tháng 7/2023, Tâm từng bị TAND quận Tân Bình, TP.HCM ra quyết định áp dụng biện pháp xử lý hành chính, đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc.

Theo UBND TP Huế, vào lúc 11h55 ngày 24/5/2025, Tâm mua vé vào cổng Đại Nội Huế.

Qua trích xuất camera và điều tra ban đầu của lực lượng chức năng, tại thời điểm xảy ra vụ việc, hai nhân viên bảo vệ là Đặng Quang Long và Đào Hoàng Vũ đều có mặt tại khu vực điện Thái Hòa.

Khi vào khu vực điện Thái Hòa, đối tượng có biểu hiện không bình thường. Một nhân viên bảo vệ đã mời Tâm ra khu vực hậu điện, nhưng sau đó đối tượng quay lại, lẻn vào khu vực trưng bày ngai vàng triều Nguyễn, la hét và làm gãy phần tựa phía trước tay bên trái ngai.

Để tránh việc đối tượng manh động, đập phá các hiện vật khác, nhân viên bảo vệ tiếp cận từ xa, nhắc nhở đối tượng rời khỏi khu vực, đồng thời gọi điện đề nghị tăng cường lực lượng hỗ trợ. Đến 12h10 cùng ngày, lực lượng chức năng đã khống chế được đối tượng.

Công an phường Đông Ba, quận Phú Xuân đã lập biên bản, bắt người phạm tội quả tang đối với Hồ Văn Phương Tâm. Tuy nhiên, chưa thể lấy lời khai do đối tượng có biểu hiện loạn thần, la hét, nói nhảm và không thể trả lời các câu hỏi của điều tra viên.

Phá hoại bảo vật quốc gia bị xử lý ra sao theo quy định pháp luật?

Trao đổi với PV Dân Việt, Tiến sĩ luật Đặng Văn Cường cho biết, đây là một sự việc rất đáng tiếc khi bảo vật quốc gia bị phá hoại, gây thiệt hại nghiêm trọng về giá trị văn hóa, lịch sử và tài sản.

Theo ông Cường, điều đáng chú ý là người gây ra vụ việc có dấu hiệu bất thường về tâm thần, thể hiện khả năng không kiểm soát được hành vi của mình tại thời điểm xảy ra sự việc.

Cơ quan chức năng sẽ phải làm rõ nguyên nhân vụ việc, mức độ thiệt hại, đồng thời xác định rõ tình trạng năng lực hành vi của người này – tức là xem xét đối tượng có đủ khả năng nhận thức và điều khiển hành vi khi thực hiện hành vi hay không.

Nếu kết luận giám định cho thấy đối tượng mắc bệnh tâm thần và không có khả năng nhận thức, điều khiển hành vi tại thời điểm phạm tội, thì người này sẽ không bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nhưng có thể bị áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh theo quy định tại Điều 49 Bộ luật Hình sự. Đồng thời, vẫn phải bồi thường thiệt hại về dân sự do hành vi gây ra, nếu có điều kiện.

Ngược lại, nếu mất năng lực kiểm soát hành vi là do sử dụng rượu bia, ma túy hoặc chất kích thích trái phép, thì người này vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự theo quy định pháp luật, vì pháp luật không coi đây là tình tiết loại trừ trách nhiệm hình sự.

Theo Tiến sĩ luật Đặng Văn Cường, trong trường hợp người đàn ông phá hoại ngai vàng tại điện Thái Hòa có đủ năng lực nhận thức và điều khiển hành vi, thì hành vi của người này có thể bị xử lý hình sự về tội "Hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản" theo quy định tại Điều 178 Bộ luật Hình sự.

Cụ thể, Điều 178 quy định: người nào cố ý làm hư hỏng tài sản của người khác từ 2 triệu đồng trở lên sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Đặc biệt, nếu tài sản bị xâm hại là cổ vật hoặc di vật, dù thiệt hại dưới 2 triệu đồng, vẫn có thể xử lý hình sự theo điều khoản này. Giá trị tài sản thiệt hại càng lớn, hình phạt áp dụng càng nghiêm khắc.

Do đó, trong vụ việc này, cơ quan chức năng sẽ phải định giá phần ngai vàng bị hư hỏng. Dù thiệt hại nhỏ, nhưng nếu xác định đây là cổ vật hoặc bảo vật quốc gia, người gây ra hành vi vẫn phải chịu trách nhiệm hình sự, trừ khi được kết luận mất năng lực hành vi do bệnh lý tâm thần tại thời điểm phạm tội.

Ông Cường cũng nhấn mạnh, vụ việc là lời cảnh báo về nguy cơ mất an toàn đối với các cổ vật, bảo vật quốc gia tại các di tích. Do đó, các đơn vị quản lý, bảo tồn di sản cần sớm rà soát, bổ sung giải pháp kỹ thuật và nhân sự phù hợp nhằm ngăn ngừa các hành vi tương tự.

Luật sư Nguyễn Thị Quỳnh Thơ (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, theo Luật Di sản văn hóa, bảo vật quốc gia là những hiện vật có giá trị đặc biệt quý hiếm, tiêu biểu về lịch sử, văn hóa hoặc khoa học của đất nước. Những bảo vật này phải được bảo vệ, bảo quản theo chế độ đặc biệt và không được mua bán, tặng cho, trừ một số trường hợp thuộc sở hữu cá nhân, tổ chức ngoài nhà nước nhưng vẫn phải tuân thủ quy định pháp luật và không được phép đưa ra nước ngoài.

Luật sư Thơ cũng cho rằng, hiện nay tuy pháp luật quy định bảo vật quốc gia được bảo vệ theo chế độ đặc biệt, nhưng chưa có hướng dẫn cụ thể, thống nhất về các biện pháp bảo vệ, mà chủ yếu do từng cơ sở trưng bày, bảo tàng tự áp dụng.

Vì vậy, cần thiết phải luật hóa quy trình bảo vệ bảo vật quốc gia, từ quy chuẩn trưng bày, giám sát, đến chế tài xử lý hành vi vi phạm để đảm bảo an toàn cho các di sản quý báu của đất nước.

×