Quỷ Tasmania được tìm thấy chủ yếu ở quần đảo thuộc Úc: Tasmania. Đảo này ở phía Nam của lục địa Úc, gần về phía Nam cực, nó là cửa ngõ quan trọng để vào Nam cực. Không khí ở đây trong lành tới mức, họ “gom” chúng lại, đóng gói mang đi bán khắp thế giới. Nước mưa ở đảo nguyên sơ thuần khiết này cũng được đóng chai xuất khẩu, đặc biệt là dành cho các vận động viên của Úc uống, lúc thi đấu, nhất là khi “đem chuông đi đấm nước người”. Rộng hơn 68.000km2, gồm tới 334 hòn đảo; Bang Tasmania của Úc có tới 45% diện tích là khu bảo tồn, công viên quốc gia và di sản thiên nhiên thế giới!

Úc nổi tiếng là nơi mà bạn bay sang đó thì tốt nhất không đem theo quà cáp hay đồ ăn gì cả, bởi thuỷ hải sản, ngũ cốc, lương thực, trà thuốc, tất tần tật, cơ bản nằm trong bảng danh sách cấm. Họ sợ các sản phẩm ngoại quốc ảnh hưởng tới độ “tinh khiết” trong nguồn gen, trong nông nghiệp, trong đa dạng sinh học và phòng chống dịch bệnh của xứ sở vốn nhiều đã triệu năm “biệt lập” với phần còn lại của thế giới này.

Đến mức, ở Tasmania, với tư cách là một bang hải đảo của Úc, với rất nhiều vườn quốc gia danh tiếng, cách đất liền phía Nam của lục địa Úc 240km đường biển, trước khi ai đó vào đó, họ yêu cầu “tẩy trần” giày dép qua một cái máy đặc biệt. Nó gỡ hết mọi thứ đất đai, bám bụi hay dịch bệnh có thể có, “để” chúng ở lại bên ngoài. Tôi quan sát kĩ, máy này không phải là máy đánh giày, lau giày, hay bể ngâm hoá chất mà bạn cần lội qua để tẩy trùng; mà nó là máy góp phần “bảo vệ đa dạng sinh học”, chống sự xâm lấn (dù là rất nhỏ) của động thực vật ngoại lai (có thể chỉ là bào tử hay phấn hoa của loài nào đó! hay mầm bệnh nói chung). Đúng là cẩn tắc vô áy náy. Đúng, thế mới gọi là Úc!

Giữa bối cảnh đó, lịch sử hình thành vỏ lục địa và lịch sử tiến hoá của các loài động vật ở Tasmania đã cho ra đời một con Quỷ. Tên gọi chúng là Quỷ (tiếng Việt) và Devil (theo tiếng Anh, cũng là Quỷ) - đúng như nghĩa đen. Loài này chủ yếu tìm thấy trong tự nhiên của đảo Tasmania. Thế nên tên nó là Quỷ Tasmania luôn.

Bắt đầu từ ngày 1/1/1856, quần đảo này được đặt theo mang tên của nhà thám hiểm người Hà Lan (Ngài ấy tên là Abel Tasman), được coi là người đầu tiên “nhìn” thấy (“phát hiện” ra, thám hiểm thấy) quần đảo và từ đó số phận quần đảo cửa ngõ Nam Cực này đã thay đổi với tốc độ chưa từng có.

Không biết trên thế giới có loài vật có thật (lại là biểu tượng của cả vùng đất huyền thoại) nào mang tên là “Quỷ” nữa không? Con “Quỷ” này, chúng ta vẫn có thể gặp, chụp ảnh chúng ăn uống yêu đương rồi quan sát các tập tính kỳ dị của chúng hẳn hoi. Các pa-nô, áp phích tràn ngập, các mặt hàng dùng ảnh quỷ Tasmania này rất rất nhiều. Có khi đi vào vườn thú nổi tiếng nhất nước Úc như Melbourne hay Werribee, hình ảnh quỷ Tasmania phóng to bằng cánh cửa lớn các ngôi nhà, dựng la liệt, “Quỷ” đã thật sự thôi thúc các khát vọng khám phá tìm hiểu.

Úc không chỉ là quê hương “độc quyền” sở hữu nhiều loài thú có túi danh tiếng mà cũng là nơi từng ghi dấu những sự kiện đau lòng, kiểu thế này: vào năm 1936, nhân loại loan tin chuẩn xác, chó sói Tasmania (một loài thú có túi) đã bị tuyệt chủng. Từ bấy, Quỷ Tasmania trở thành loài thú có túi ăn thịt lớn nhất thế giới. Thực tế, ở Úc có hơn 140 loài thú có túi, như kangaroo, wallaby, koala, và wombat rồi thú ăn kiến có túi…

Quỷ Tasmania là loài săn mồi đặc biệt hung dữ. Muốn thế, trời ban cho chúng một cái đầu lớn, bộ hàm siêu khoẻ so với trọng lượng của chúng. Khớp cổ linh hoạt để tối ưu lợi thế, tấn công con mồi và kẻ thù. Chân sau dài hơn chân trước, nên dáng đi của chúng rất “tiến công”. Có cái gì đó lạnh buốt chết chóc và khi chạy thị lật khật kiểu như linh cẩu vậy. Cơ thể chắc nịch. Nhìn đã biết, chúng là một thiện xạ sát thủ, với hàm răng sắc nhọn y như chó sói. Bộ lông màu đen, thoáng sắc đỏ đắn, với những dải lông trắng bất thường ở ngực, càng khiến Quỷ Tasmania có diện mạo rất bí ẩn. Như một tín đồ dị giáo hiếu sát vậy.

Có vẻ hơi hiểm ác và ma quỷ, cuộc đời như tên gọi. Tôi quan sát, thấy Quỷ Tasmania nục nạc, chũn choẵn, lúc nào mải mốt đi lại kiếm tìm cái gì đó với một vẻ bận rộn không giấu diếm. Có thể Quỷ Tasmania chưa coi tôi là con mồi của chúng, nên cơ bản thấy chúng không quá hung dữ. Nhưng, nỗi sợ mà bất cứ ai cũng cảm thấy khi nhìn vào phong thái của chúng là có thật.

Đặc biệt là vào cuối những năm 1990, thế giới loan truyền các bức ảnh về việc Quỷ Tasmania lũ lượt bị các khối u ác sưng phồng, lở loét, máu me đỏ ối trên mặt (người ta gọi là ung thư), khiến các bệnh nhân nhìn giống quỷ hơn cả quỷ. Thật thảm thương. Chúng chết với số lượng nhiều đến mức, các nhà bảo tồn bắt đầu tính tới sự xoá sổ của cả quần thể Quỷ Tasmania trong hoang dã, ở đảo này (tức là gần như trên cả thế giới, vì đây là loài đặc hữu). Thật ra từ 84 năm trước, tức là năm 1941, vài năm sau sự tuyệt chủng của chó sói Tasmania trên chính hòn đảo đó, người ta đã “tỉnh ngộ” rồi chính thức tiến hành các biện pháp bảo vệ Quỷ Tasmania rồi.

Nhưng, bệnh ung thư mặt vào cuối những năm 1990 đã hoành hoành tới mức, chính quyền ở đảo đã phải tuyên bố: Quỷ Tasmania có nguy cơ tuyệt chủng vào năm 2008. Với các nỗ lực hiệu quả và tốn kém, người ta đã bảo vệ, cho sinh sản thành công nhiều cá thể Quỷ Tasmania vốn “khảnh sống”, khó tính ngoài tự nhiên kia. Một chiến dịch gửi Quỷ Tasmania đến các vườn thú trên toàn thế giới, như một phần của chương trình kêu gọi cả thế giới cùng đồng hành cứu Quỷ Tasmania bên bờ tuyệt chủng. Thêm nữa, Quỷ Tasmania đã trở thành biểu tượng của bang cùng tên, nhiều dự án, chương trình, sản phẩm cũng lần lượt sử dụng hình ảnh con vật biểu trưng này. Nhờ thế, một nguồn tài chính đủ lớn đã được huy động, để giúp các kế hoạch nhân văn “cứu” loài vật quý hiếm này trở nên hiệu quả hơn!

Giờ đây, Quỷ Tasmania là “con bài” hiệu quả và nhân văn, để quần đảo giáp châu Nam Cực kia thu hút thật nhiều khách du lịch. Nói khác đi, Quỷ Tasmania trở thành “con gà đẻ trứng vàng” trong thời mới.

Thực tế thì, với trọng lượng chỉ chừng 8kg (bằng con chó nhơ nhỡ), Quỷ Tasmania đã được Trời ban cho đủ thứ thế mạnh để trở thành một kẻ thiện chiến bậc nhất. Chúng có thể bơi lội tốt, trèo cây lão luyện, sức mạnh của những cú cắn xé chí mạng với đầu, hàm to khoẻ và khớp cổ linh hoạt thoăn thoắt. Tốc độ đuổi bắt và độ bền thực chiến đáng kinh ngạc. Thế nên, chúng quả là “quỷ sứ” khi có thể ăn thịt bất kể động vật hoang dã hay các bất cứ loài gia súc to lớn mà người ta chăn thả nào (kể cả bò, cừu). Chúng ăn cả bò sát, côn trùng, động vật có vú; chúng uống máu con mồi và đặc biệt thích ăn cả xác chết. Tiếng ganh nhau ăn uống, tiếng gọi bầy đàn của chúng có thể làm lạnh gáy cả những kẻ tợn tục nhất.

Từ những mô tả và cả những nhầm lẫn vào những năm đầu của thế kỷ 19, loài mà hiện nay ta gọi là Quỷ Tasmania đã nổi chìm với bao nhiêu ngộ nhận về phân loại loài, nhầm tưởng về cả các hoá thạch. Và cả tên gọi nữa cũng rất gây tranh cãi. Quỷ Tasmania hay kiếm ăn đơn độc và cực kỳ hung dữ, lại có thói quen ngửa mặt lên trời há rộng phom miệng với những chiếc răng răng sắc lạnh, xương hàm có thể há toang hoác hung bạo như kiểu hà mã!

Đặc biệt là vào ban đêm, tài liệu được phổ biến nhất hiện nay mô tả “Tiếng kêu sâu rộng của chúng (Quỷ Tasmania) trong ban đêm” đã khiến người ta “tham chiếu đến một vị thần tôn giáo, một hoàng tử của địa ngục, một trợ lý của quỷ Sa-tăng (Satan). Quả thật, cách chúng hung hãn, khát máu, điên cuồng, cắn xé, ăn xác chết thối và gào rú trong đêm, không khác gì quỷ - bầy quỷ.

Nhiều cuốn sách mô tả: chắc là hồi đầu, hàng trăm năm trước, thấy “hắn” (Quỷ Tasmania) ăn đủ các loại thịt với sự hung dữ điên cuồng, xé xác, uống máu, lại ngấu nghiến ăn cả xác thối, nhá vỡ cả xương các loài động vật lớn một cách rau ráu, đêm thì gào thét kinh dị, lúc tranh nhau ăn, chúng phát ra tiếng kêu còn hãi hùng hơn nữa. Thế nên, lúc đầu người ta đặt tên chúng là “Kẻ yêu thịt Satanic” rồi “Quỷ gấu” (bởi hồi đó họ nhìn thấy cái tai và dáng điệu của loài này giống như gấu). Có lẽ từ đó, tên gọi rất ám ảnh và “trúng đích” kia ra đời: Quỷ Tasmania.

Bệnh ung thư ở mặt (khối u), có tài liệu cho biết, ảnh hưởng, “xoá sổ” tới 80% số Quỷ Tasmania trên toàn bộ khu vực bang Tasmania (nơi mà Quỷ Tasmania là loài đặc hữu). Lý do là lũ quỷ quá hung dữ, quá điên cuồng, khối u nát bét, thối tha, che lấp cả khuôn mặt, rồi lở miệng ra, vì không ăn được mà đàn “quỷ” lại càng nhanh chết. Bệnh tình thế, mà chúng vẫn cắn xé nhau chằng chịt, đẫm máu, làm đại dịch càng phát tán đến mức gần như huỷ diệt cả quần thể.

Để quyết liệt hành động giữ gìn quần thể Quỷ Tasmania trong tự nhiên ở hòn đảo mà loài quỷ này mang tên, người ta đã phải làm rất nhiều biện pháp khẩn cấp cùng lúc. Có phải chó hoang dingo (được người Nam Đảo - chủ yếu là các đảo ở Đông Nam Á, Thái Bình Dương - đưa đến Úc khoảng 3.000 năm trước) là nguyên nhân “huỷ diệt” những con quỷ dẫu hung hãn nhưng vẫn bé hơn chúng rất nhiều kia? Nguyên nhân ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu, đã khiến loài nhạy cảm với sự thay đổi của sinh cảnh này bị suy giảm số lượng quần thể dần dà? Các kết luận trên đã được các nhà khoa học đồng thuận nhiều nhất.

Thậm chí, người ta xét nghiệm thi thể các Quỷ Tasmania chết trong đại dịch mọc khối u và lở loét trên mặt (như đã kể ở trên), còn phát hiện các hoá chất chống cháy gây ung thư trong đó. Hoặc đơn giản hơn, Quỷ Tasmania thường đào hang làm nơi sinh sống, cõng con trên lưng khi rời hang, nay rừng bị phá, không gian trơ trọi, loài “kém đề kháng” trước sự thay đổi môi trường sống này sẽ mất nơi ẩn nấp, con chúng sẽ dễ bị trở thành mồi cho các loài thú ăn thịt khác (hoặc con người).

Tín hiệu đáng mừng được cả thế giới loan tin: năm 2021, bảy con Quỷ Tasmania được ra đời trong sinh sản tự nhiên, giữa hoang dã, trong lục địa Úc. Chắc rằng, khoảng 3 nghìn năm qua, chuyện này mới lặp lại. Các tờ báo quốc tế đều trích dẫn chi tiết trên, theo lời của các nhà khoa học. Là bởi gì, như đã viết ở trên, 3 nghìn năm trước người Nam Đảo đã đem chó hoang dingo xuống lục địa Úc. Loài chó này là “thiên địch” giết dần, rồi xoá sổ cộng đồng Quỷ Tasmania trên đại lục Úc. Chỉ còn quần đảo Tasmania cách rìa phía Nam lục địa Úc 240km, chung chiêng giữa đại dương, là cửa ngõ vào Nam Cực, nên chó hoang dingo không tới được. Loài Quỷ được “bảo tồn” (sống sót) một cách vô tình ở nơi ấy, rồi trở thành loài đặc hữu kỳ lạ nổi tiếng toàn thế giới.

Để chứng minh cho luận điểm này, người ta đã mang cả đàn 11 cá thể Quỷ Tasmania vào thả ở đại lục Úc, tất nhiên khu rừng đó không có chó hoang dingo. Chỉ một năm sau, 7 quỷ Tasmania nhỏ được sinh ra. Và đúng là, ngoài đảo Tasmania ra thì đất liền nước Úc (đại lục), 3.000 năm rồi mới chứng kiến quỷ Tasmania sinh ra trong tự nhiên (còn sinh ra hay được chăm sóc trong vườn thú thì chắc chắn vẫn có).

Tiếng là “Quỷ” nghe rất sợ, nhưng khi sinh ra, ít ai ngờ Quỷ Tasmania lại bé nhỏ tới “siêu tưởng” và mong manh như lá cỏ tới vậy. Là một loài thú có túi thú vị, khi chào đời, các bé Quỷ Tasmania chỉ bé bằng hạt đậu và được nuôi dưỡng trong cái túi trước ngực của quỷ mẹ (điều này khá giống với chuột túi kangaroo). Có lẽ vì lũ con so sinh quá bé, nên bà mẹ bằng con chó nhà nhơ nhỡ Tasmania tiện thể cho ra lò cùng lúc khoảng 20 tới 40 đứa con mỗi lần. Với trọng lượng khó hình dung: 0,18 đến 0,24 gram và dài khoảng 0,2cm (không khéo có con kiến hay con mối có kích thước thông thường đi qua chúng cũng có thể tiện đường tha đi mất hút). Lũ con bé xíu - theo thông lệ của các loài thú có túi, lại đang giữ cương vị loài thú có túi ăn thịt lớn nhất thế giới - sau khi ra đời, bèn lũ lượt nối đuôi nhau bò vào cái túi của mẹ. Chúng ở đó 3 tháng, mới chui ra và đi khám phá thế giới đại đồng. Đông đúc vài chục anh em cùng ra đời, Quỷ Tasmania tranh nhau ăn, đánh nhau từ lúc còn ở trong túi của mẹ. Cũng vì suốt ngày cắn xé nhau rách nát mặt mày, nên bệnh ung thư mặt mới hành hoành dữ dội thế trong loài này đến mức: chúng đứng bên bờ tuyệt chủng vào cuối những năm 1990.

Trong dân gian, trong tâm thức của người ta, thì hầu hết các con quỷ đều không đáng yêu. Nhưng tôi đã gặp huyền thoại quỷ Quỷ lùn Troll ở vùng Bắc Âu mênh mông Scandinavia, chúng đáng yêu, hài hước, nhí nhảnh, duyên dáng, sặc sỡ và là thiên thần hộ mệnh của người ta (theo quan niệm). Chúng có thể lẩn mình biến mất vào trong đá, hoặc bị hoá đá bởi lời nguyền hay ánh sáng mặt trời. Nay gặp Quỷ Tasmania, dù hung hãn đáng sợ, nhai xương rau ráu khiến người ta sợ hãi đặt thành tên là “Quỷ”, nhưng chúng là một trong 7 loài quan trọng “danh tiếng” nhất của hệ sinh thái Australia. Sự “thiện xạ” trong giết chóc con mồi của Quỷ Tasmania đã giúp tiêu diệt nhiều loài động vật hoang dã ngoại lai, gây nhiều phiền phức cho môi trường và cuộc sống của người dân. Chúng ăn thịt và kiểm soát số lượng mèo hoang và cáo.

Chúng tôi đi trong rừng của Úc, thi thoảng lại gặp những tấm biển cảnh báo viết chữ đỏ, đập vào mặt một cách không thể nào lơ là bỏ qua nổi: Khu vực tẩm thuốc độc vào thức ăn, giết các cá thể cáo gây hại cho môi trường. Người đi rừng nên thận trọng. Lúc đó, nếu có đàn Quỷ Tasmania “sát thủ” và khả năng đẻ sòn sòn 40 con non mỗi lứa, thì khỏi lo bắt giết mèo hoang hay cáo. Tác dụng nữa của Quỷ Tasmania là chúng ăn xác thối, dọn sạch môi trường, chống phát tán dịch bệnh. Tất nhiên, trong phát triển du lịch và đủ thứ nguồn thu từ dịch vụ khám phá thiên nhiên kỳ diệu của Úc, thì như đã viết ở trên: Quỷ Tasmania là một trong những “con gà đẻ trứng vàng” rất mắn.

×