Khởi tố vụ án "làm lộ bí mật nhà nước" trong thời gian thi môn Ngữ Văn, kỳ thi tốt nghiệp THPT

Ngày 27/6, Công an tỉnh Lâm Đồng cho biết đã khởi tố vụ án hình sự “Cố ý làm lộ bí mật nhà nước; Chiếm đoạt bí mật nhà nước” xảy ra sáng ngày 26/6 trong thời gian thi môn Ngữ Văn, kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 tại Hội đồng thi trường THPT Thăng Long (thị trấn Nam Ban, huyện Lâm Hà, tỉnh Lâm Đồng).

Theo đó, vào sáng ngày 26/6/2025, tại phòng thi 2206 điểm thi trên, giám thị coi thi môn Ngữ Văn trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 phát hiện trường hợp N.P.T.S (sinh năm 2007, trú tại huyện Lâm Hà, tỉnh Lâm Đồng) có biểu hiện bất thường, nghi vấn sử dụng thiết bị công nghệ cao để gian lận thi cử nên đã báo cáo Trưởng điểm thi kiểm tra, lập biên bản đình chỉ thi với trường hợp trên. Đồng thời, Trưởng điểm thi đã trao đổi với cơ quan Công an để phối hợp xử lý theo quy định.

Nhận được thông tin, Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao đã phối hợp Phòng An ninh chính trị nội bộ, Công an tỉnh Lâm Đồng tiến hành xác minh làm rõ. Bằng các biện pháp nghiệp vụ, cơ quan Công an xác định, vào khoảng tháng 6/2025, do áp lực thành tích thi cử, N.P.T.S lên facebook đặt mua bộ thiết bị điện tử gồm: tai nghe hạt đậu không dây, camera không dây siêu nhỏ dạng cúc áo để chuẩn bị cho việc gian lận trong kỳ thi THPT 2025. Sau khi nhận được các thiết bị nêu trên, N.P.T.S đã gặp, hướng dẫn cho trường hợp B.T.Q (sinh năm 2008, trú tại huyện Lâm Hà, tỉnh Lâm Đồng) cách sử dụng các thiết bị, nhờ B.T.Q hỗ trợ giải, đọc đáp án đề thi.

Sáng ngày 26/6/2025, N.P.T.S lắp đặt các thiết bị điện tử, giấu kín trong người và đem theo 1 điện thoại di động có thiết lập sẵn cuộc gọi thoại thông qua ứng dụng facebook Messenger với B.T.Q vào phòng thi 2206 để thi môn Ngữ Văn. Trong quá trình dự thi, sau khi giám thị phát đề thi chính thức khoảng từ 15 – 20 phút, N.P.T.S sử dụng camera cúc áo để quay trực tiếp đề thi chính thức môn Ngữ Văn và tự động gửi ra ngoài cho B.T.Q thông qua ứng dụng LookCam (ứng dụng IOT cài đặt tự động gắn với camera giấu kín).

Sau khi nhận được video ghi hình đề thi chính thức môn Ngữ Văn, kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025, B.T.Q đã thao tác chụp từng ảnh đề thi, tuy nhiên chỉ chụp được trang 2 của đề thi, sau đó tải về, sử dụng ứng dụng Chat GPT để giải đề, đọc đáp án qua cuộc gọi Messenger cho N.P.T.S trong phòng thi để chép đáp án. Trong quá trình thực hiện hành vi gian lận bằng thiết bị công nghệ cao, N.P.T.S bị giám thị coi thi phát hiện, thu giữ toàn bộ thiết bị.

Quá trình xác minh, xét thấy có dấu hiệu vi phạm hình sự nên Phòng An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao đã chuyển hồ sơ vụ việc cho Cơ quan An ninh điều tra, Công an tỉnh Lâm Đồng thụ lý, giải quyết theo thẩm quyền.

Thí sinh dùng công nghệ “cao” trong kỳ thi THPT Quốc gia năm 2025 có thể bị xử hình sự không?

Trao đổi với PV Báo điện tử Dân Việt về vụ việc, Tiến sĩ luật sư Đặng Văn Cường - Trưởng Văn phòng luật sư Chính Pháp cho biết, sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, đặc biệt là AI, tai nghe siêu nhỏ, camera giấu kín, thiết bị đọc – truyền dữ liệu, đang bị một số đối tượng lợi dụng để qua mặt quy chế thi. So với các hành vi gian lận truyền thống (quay cóp, nhìn bài…), AI cho phép thực hiện hành vi tinh vi hơn, khó phát hiện hơn, thậm chí có thể tự động hóa việc giải đề và truyền đáp án.

Dưới góc độ xã hội và đạo đức, đây là hành vi phá vỡ nguyên tắc công bằng trong giáo dục, vốn là nền tảng đạo đức quan trọng của một xã hội văn minh. Đồng thời gây thiệt hại niềm tin vào hệ thống thi cử, làm giảm giá trị thực chất của bằng cấp và có thể làm lệch chuẩn đánh giá năng lực, dẫn đến việc cấp sai vị trí học tập cho người không xứng đáng.

Theo quy định của pháp luật thì đề thi tốt nghiệp THPT quốc gia chưa công khai là danh mục bí mật nhà nước. Trước đây chưa có quy định cụ thể thời điểm nào là thời điểm công khai đề thi kỳ thi quốc gia để xác định đề thi đó còn là thông tin bí mật nhà nước hay không nên việc xử lý hình sự đối với hành vi gian lận thi trong kỳ thi quốc gia chưa có cơ sở pháp lý vững chắc để xử lý.

Hiện nay, căn cứ theo quy định tại khoản 2, Điều 5, Thông tư 24/2024/TT-BGDĐT ngày 24/12/2024 của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Quy chế thi tốt nghiệp trung học phổ thông quy định: “Đề thi, đáp án chưa công khai thuộc danh mục bí mật nhà nước độ "Tối mật". Thời hạn bảo vệ bí mật nhà nước độ "Tối mật" của đề thi: a) Đối với đề thi tự luận chỉ kết thúc khi hết hai phần ba (2/3) thời gian làm bài; đối với đề thi trắc nghiệm chỉ kết thúc khi hết thời gian làm bài của buổi thi; b) Đề thi dự bị chưa sử dụng tự giải mật ngay khi kết thúc buổi thi cuối cùng của kỳ thi.”

Bên cạnh đó, ngày 19/5/2023, Thủ tướng ban hành Quyết định 531/QĐ-TTg về Danh mục bí mật nhà nước thuộc lĩnh vực giáo dục và đào tạo bao gồm: “Đề thi chính thức, đề thi dự bị, đáp án đề thi chính thức, đáp án đề thi dự bị của các kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông, thi chọn học sinh giỏi quốc gia, thi chọn đội tuyển Olympic quốc tế và khu vực chưa công khai”.

Cũng theo luật sư Cường, về nguyên tắc, việc đảm bảo nghiêm túc của kỳ thi được tuân thủ theo quy định của pháp luật, của Luật bảo vệ bí mật nhà nước và Quy chế thi. Với những thông tin mật, tài liệu mật mà chưa được công bố, chưa được giải mật thì sẽ được bảo vệ bằng luật Hình sự.

Với những thông tin mật, tài liệu mật liên quan đến kỳ thi quốc gia đã được công bố, đã được giải mật, hết thời gian bảo vệ bằng luật hình sự thì người vi phạm sẽ bị xử lý theo quy chế thi (người vi phạm lúc đó sẽ bị trừ điểm, bị đình chỉ thi, bị kỷ luật phải bị xử phạt hành chính... Chứ không bị xử lý hình sự như thời điểm thông tin còn là mật.).

Theo luật sư, nếu như trước đây chưa có quy định cụ thể về thời gian “giải mật” đối với đề thi tốt nghiệp THPT quốc gia nên thường được hiểu là thời điểm “bóc mở đề thi”- khi giám thị bóc đề thi và phát đề cho thí sinh được coi là công khai, không còn là bí mật nhà nước.

Vì vậy, rất nên nhiều trường hợp vi phạm trước đây không bị xử lý hình sự. Đến nay Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định thời gian công bố thông tin bí mật nhà nước đối với đề thi tốt nghiệp THPT không phải lời thời điểm bóc mở đề thi mà là thời điểm hết hai phần ba thời gian làm bài đối với đề thi tự luận và hết thời gian làm bài đối với đề thi trắc nghiệm. Đây là cơ sở pháp lý để xác định đề thi kỳ thi tốt nghiệp THPT được giải mật ở thời điểm nào, nếu chưa được giải mà làm lộ thì sẽ bị xử lý hình sự.

Bởi vậy, trong các vụ án gần đây, trường hợp có căn cứ cho thấy thí sinh đã chuyển đề thi tự luận kỳ thi THPT quốc gia ra ngoài khi chưa hết hai phần ba thời gian làm bài thì đây là hành vi có dấu hiệu phạm tội, tội Cố ý làm lộ bí mật nhà nước, việc cơ quan điều tra khởi tố xử lý hình sự là có căn cứ và đúng pháp luật.

Cụ thể, người thực hiện hành vi cố ý làm lộ bí mật nhà nước là đề thi kỳ thi quốc gia sẽ phải đối mặt với hình phạt thấp nhất từ 05 năm đến 10 năm tù theo quy định tại Khoản 2 Điều 337 bộ luật hình sự vì đây là bí mật thuộc dạng tối mật.

Cũng theo luật sư Cường, đối với các thí sinh cũng như các phụ huynh cần tìm hiểu các quy định của pháp luật liên quan đến quy chế thi, liên quan đến bảo vệ bí mật nhà nước, đồng thời tham dự đầy đủ các buổi tập huấn, phổ biến quy chế thi và những nội dung dặn dò của thầy cô giáo trước kỳ thi để có kiến thức hiểu biết về bí mật nhà nước, trách nhiệm bảo vệ bí mật nhà nướccũng như hậu quả pháp lý nếu Cố ý làm lộ bí mật nhà nước

Đối với những thí sinh đã biết mình đang được bàn giao, nắm giữ thông tin bí mật nhà nước, biết là cố ý làm lộ sẽ bị xử lý hình sự nhưng vẫn cố Ý thực hiện hành vi thì phải chịu hậu quả pháp lý, sẽ phải trả giá do hành vi cố ý vi phạm phạm pháp pháp luật của mình.

×