Tác dụng kỳ diệu của rong sụn

Theo tài liệu của Trung tâm Khuyến nông Ninh Thuận, rong sụn là loài rong biển nhiệt đới, có nguồn gốc từ Philippines. Tháng 2/1993, Phân viện Khoa học vật liệu Nha Trang (nay là Viện Nghiên cứu và Ứng dụng công nghệ Nha Trang) di nhập về Việt Nam từ Nhật Bản thông qua chương trình hợp tác khoa học Việt Nam - Nhật Bản.

Tháng 10/1993, được sự giúp đỡ của Viện Nghiên cứu và Ứng dụng Công nghệ Nha Trang, Trung tâm Khuyến ngư Ninh Thuận đã nhận 5kg rong sụn về trồng thử nghiệm tại đầm Sơn Hải và từ đó, rong sụn đã không ngừng phát triển và lan rộng ra một số tỉnh như Phú Yên, Khánh Hòa, Kiên Giang,...

Ðến nay có thể khẳng định rong sụn là đối tượng trồng tương đối phù hợp với mọi loại hình mặt nước và được đánh giá là có nhiều ưu thế hơn hẳn một số loài rong biển kinh tế hiện có ở địa phương tạo ra nguồn nguyên liệu cho chế biến, xuất khẩu.

Rong sụn có tên khoa học là Kappaphicus alvarezii (Doty), là nguyên liệu chủ yếu để chế biến ra carrageenan - loại chế phẩm được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực kinh tế như chế biến thực phẩm, y dược, mỹ phẩm.

Ðặc biệt rong sụn có tính ưu việt về hàm lượng các nguyên tố vi lượng hữu ích như: Mg, Cu, Fe, Mn,... là một loại Polysacharide có tính nhũ hóa cao, có thể giải độc, chữa các bệnh mãn tính, làm nguyên liệu keo,... Chính vì vậy, nhiều nước trong khu vực như: Philippines, Indonesia, Malaysia... đã đầu tư cho nghiên cứu và sản xuất loài rong này, mỗi năm trên thế giới sản xuất được hơn 250.000 tấn rong khô.

Các nghiên cứu chế biến rong sụn gần đây của Trường Đại học Bách khoa TP Hồ Chí Minh, Viện Nghiên cứu và Ứng dụng Công nghệ Nha Trang cho biết, ở Việt Nam, bột Carrageenan còn được sử dụng rộng rãi làm chả giò, chả cá thay thế cho hàn the.

Ngoài ra, rong sụn dùng trong sản xuất các loại kẹo dẻo trái cây, mứt rong khô, bánh tráng rong sụn…; trong nông nghiệp thì chế biến ra dịch rong làm phân bón cho cây trồng, ứng dụng cho sản xuất rau sạch.

Bên cạnh đó, rong sụn còn có tác dụng lớn trong việc hấp thụ một số các yếu tố dư dưỡng, gây nhiễm bẩn và góp phần đa dạng sinh học môi trường ven biển. Chính những hiệu quả đó từ cây rong sụn, ngành nông nghiệp gọi đây là cây xóa đói giảm nghèo của người dân khu vực ven biển.

Là một loại cây "siêu thực phẩm" như thế nên rong sụn thường được thu mua với giá khá cao, từ 20.000 - 30.000 đồng/kg rong tươi; từ 70.000 - 80.000 đồng/kg đối với rong phơi 1 nắng. Còn với rong khô, giá có thể lên tới 300.000 - 400.000 đồng/kg tùy thời điểm.

Hiện nay, rong sụn không chỉ phục vụ thị trường trong nước mà còn được xuất khẩu sang nhiều nước như Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc... Nhiều hợp tác xã và doanh nghiệp ở Ninh Thuận đã chế biến rong sụn thành các sản phẩm giá trị cao như: Rong sụn khô; Gel carrageenan; Nước rong sụn giải khát; Mặt nạ rong biển thiên nhiên, mứt rong sụn...

Trong đó, Hội Nông dân xã Thanh Hải (huyện Ninh Hải) đã thành lập được Câu lạc bộ nuôi trồng rong sụn với hàng chục hộ tham gia từ nguồn vốn vay của Hội Nông dân tỉnh.

Ngoài rong sụn, người dân và một số doanh nghiệp ở Ninh Thuận còn phát triển các giống rong khác có giá trị kinh tế cao như rong nho, rong mơ, rong câu trong các đầm, ao ven biển hay trong các đìa nuôi tôm bỏ hoang...

Ông Trần Ngọc Thương, Giám đốc Công ty TNHH Rong nho Ngọc Thương (xã Cà Ná, huyện Thuận Nam) cho biết, đơn vị đang liên kết với gần 40 hộ dân ở Ninh Thuận và Khánh Hòa để trồng rong nho, với tổng diện tích nuôi trồng khoảng 90ha.

Hiện, trung bình mỗi ngày công ty thu mua từ 500 đến 700kg rong nho tươi mang về sơ chế. Sản phẩm rong nho tươi hiện có giá bán từ 45.000-65.000 đồng/kg, còn rong nho tách nước có giá từ 120.000-180.000 đồng/kg.

Nhiều hộ gia đình ven biển thoát nghèo nhờ trồng rong

Theo Trung tâm Khuyến nông Ninh Thuận, đến nay trồng rong biển đã trở thành một nghề nuôi trồng thủy sản cho người dân ven biển Ninh Thuận, mang lại hiệu quả kinh tế cho người trồng, góp phần vào chương trình xóa đói giảm nghèo cho người dân sống ở các vùng ven biển.

Trong đó, rong sụn được người dân địa phương sản xuất quanh năm, nhưng thường tập trung hai vụ chính: Vụ 1 bắt đầu từ tháng 5 đến tháng 9, chủ yếu trồng ở bãi ngang ven biển Từ Thiện, Sơn Hải, Khánh Nhơn, số ít diện tích trồng trong ao nuôi tôm vùng thấp triều đầm Nại.

Vụ 2 từ tháng 10 đến tháng 4 năm sau, tập trung vừa trồng nhân giống vừa sản xuất trong các ao nuôi tôm ven đầm Nại, ao chứa nước làm muối Cà Ná, vùng ngập nước đầm Nại, đầm Sơn Hải, các bãi dọc ven biển Mỹ Hiệp, Khánh Nhơn, cửa biển Khánh Hội, biển Cà Ná là những nơi ít chịu ảnh hưởng trực tiếp của sóng, gió mùa Đông Bắc.

Anh Đỗ Linh Phương, Giám đốc điều hành và là người sáng lập Công ty DBLP (huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên) - doanh nghiệp chuyên phát triển các loại rong biển, từ khâu sản xuất giống, tổ chức vùng nguyên liệu - cho biết, rong sụn, rong nho, rong sú là các loại cây trồng bền vững, thân thiện với môi trường.

"Rong biển phát triển nhanh, có tốc độ tăng trưởng nhanh gấp 5 lần so với bất kỳ loại cây nào được biết đến trên đất liền. Khi kết hợp trồng rong biển và nuôi nhuyễn thể sẽ gia tăng hiệu quả kinh tế cho người dân ven biển, giảm thiểu áp lực khai thác nguồn lợi thủy sản ngoài tự nhiên.

Rong sụn chỉ sử dụng ánh sáng mặt trời và nước biển; không cần bón phân khi trồng ngoài biển. Nhờ vào cơ chế đào thải CO2 dư thừa nên rong sụn được xem như máy lọc, giúp làm sạch môi trường nước hiệu quả, tái tạo hệ sinh thái biển, làm giảm hậu quả do tác động của biến đổi khí hậu" - anh Phương cho biết.

Bên cạnh đó, rong sụn Ninh Thuận còn đóng vai trò là sinh cảnh phục vụ cho các hoạt động du lịch địa phương. Tại Ninh Thuận, du khách có thể ghé thăm các làng chài ven biển cách bãi đá Karang Ninh Thuận không xa để xem cảnh nuôi trồng rong sụn của người dân.

Ông Trần Đình Luân - Cục trưởng Cục Thủy sản và Kiểm ngư cho biết, chi phí để nuôi trồng rong biển rất thấp, chủ yếu là giống rong và dây neo, túi lưới, tuy nhiên đây lại là ngành hàng mang lại giá trị kinh tế cao và góp phần bảo vệ môi trường.

"Trồng rong biển không chỉ đem lại thu nhập cho người dân ven biển mà còn giúp hấp thu khí carbon dưới biển. Có loại rong hấp thu tới 20 lần khí CO2. Một số giống rong sau khi chiết xuất các chất quan trọng, phần bã có thể dùng làm thức ăn chăn nuôi cho bò sữa... Do đó có thể khẳng định rong biển đem lại lợi ích đa chiều và chúng tôi đang tìm cách nhân rộng diện tích nuôi trồng, nâng cao giá trị chế biến..." - ông Luân nói.

Rong biển Việt Nam được phát triển hơn 10 năm trở lại đây. Diện tích rong biển của Việt Nam năm 2023 đạt 16.500ha, với sản lượng 150.000 tấn, trong đó riêng địa bàn tỉnh Ninh Thuận có khoảng 200ha nuôi trồng các loại rong biển.

×