Vượt kế hoạch diện tích lúa ƯDCNC

Báo cáo của Tỉnh ủy Long An cho thấy, tính đến tháng 6/2025, toàn tỉnh Long An hiện có 63.988ha/60.000ha diện tích lúa ƯDCNC, đạt 106,6% so với kế hoạch giai đoạn 2016-2025.

Trong đó, toàn tỉnh đã xây dựng được 1.450ha vùng lúa ƯDCNC đạt tiêu chuẩn hóa xuất khẩu, với 827 lượt hộ tham gia tại các HTX có liên kết bao tiêu sản phẩm đầu ra. Tham gia mô hình này, chi phí đầu tư giảm; năng suất mô hình từ bằng đến cao hơn 400kg/ha tùy vụ; giá bán từ bằng đến cao hơn 200 đồng/kg nên lợi nhuận mô hình tăng từ 0,9 - 4,8 triệu đồng/ha.

Ngoài ra, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường) tỉnh Long An còn triển khai xây dựng mô hình điểm sản xuất lúa ƯDCNC; mô hình điểm sản xuất lúa theo hướng VietGAP. Qua đó, triển khai được 13 mô hình, với diện tích 650ha, có 242 hộ tham gia. Với mô hình này, chi phí giảm 0,1 - 3,5 triệu đồng/ha; năng suất từ bằng đến cao hơn 400kg/ha; lợi nhuận cao hơn ngoài mô hình từ 0,1 - 4,9 triệu đồng/ha.

Song song đó, để triển khai nhân rộng các mô hình sản xuất lúa ƯDCNC trên địa bàn các huyện thị xã Kiến Tường: Các địa phương đã chủ động triển khai các kế hoạch theo nhiệm vụ được giao tại địa phương mình. Kết quả đã triển khai nhân rộng 277 mô hình, diện tích 16.800,7ha, duy trì 85 mô hình đã triển khai từ những năm trước với diện tích là 6.755,5ha. Ngoài ra, các địa phương còn chủ động triển khai được 43 mô hình điểm (ngoài các mô hình điểm do tỉnh triển khai) với diện tích là 1.792ha.

Ngành nông nghiệp tỉnh cho biết, trước năm 2015, tại các ruộng lúa ở Long An việc ứng dụng cơ giới hóa ở khâu làm đất chủ yếu dùng máy mang vai và dụng cụ kéo hàng. Việc phun thuốc 80% được thực hiện chủ yếu bằng máy mang vai "3 trong 1" và tổ hợp máy nén; việc bón phân 45% thực hiện bằng bằng máy mang vai; tưới tiêu chủ yếu bằng máy bơm nước chiếm 50%.

Riêng việc thu hoạch lúa được áp dụng cơ giới hóa từ khá sớm, khoảng 92% được thực hiện bằng máy gặt đập liên hợp và máy xếp dãy. Xử lý rơm rạ tỷ lệ cơ giới hóa thấp, chủ yếu dừng lại ở các mô hình trình diễn.

Ngành nông nghiệp tỉnh Long An nhận định, việc triển khai Chương trình nông nghiệp ƯDCNC vào sản xuất lúa, đã góp phần rất quan trọng trong việc khắc phục thiếu lao động trong sản xuất nông nghiệp. Việc ứng dụng cơ giới hóa, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất gia tăng ở các khâu, qua các năm, qua từng giai đoạn.

So với trước khi tham gia mô hình thuộc vùng Đề án, nông dân đã mạnh dạn ứng dụng giống xác nhận để gieo sạ, qua đó giúp giảm mật độ gieo sạ 10 - 30kg/ha. Nông dân đã biết ứng dụng phân hữu cơ, hữu cơ vi sinh qua đó giúp giảm lượng phân hóa học 10 - 30%.

Xã Vĩnh Lợi là một trong những xã được tỉnh và huyện Tân Hưng chọn làm điểm triển khai mô hình lúa ƯDCNC. Toàn xã có 3 hợp tác xã (HTX) hoạt động có nề nếp và hiệu quả. Đến nay, xã có 1.100ha lúa ƯDCNC (đạt chỉ tiêu huyện giao giai đoạn 2021-2025). Hiện xã làm hồ sơ đề xuất lấy mẫu gửi đến cơ quan chuyên môn của tỉnh để công nhận sản phẩm lúa đạt chuẩn VietGAP và đang thực hiện Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030”, phấn đấu đến năm 2030, toàn xã có 2.700/3.000ha lúa ƯDCNC.

Phó Chủ tịch UBND xã Vĩnh Lợi Võ Hồng Vân cho biết: “Qua triển khai, thực hiện các mô hình lúa ƯDCNC trên địa bàn xã cho thấy việc áp dụng quy trình canh tác “3 giảm, 3 tăng”, “1 phải, 6 giảm” giúp nông dân giảm lượng giống trung bình 20kg/ha; cây lúa ít sâu, bệnh, góp phần giảm chi phí đầu tư, lợi nhuận cao hơn so với sản xuất ngoài mô hình từ 3-5 triệu đồng/ha. Các mô hình điểm đều sử dụng phân bón hữu cơ, giảm lượng phân bón URE hoặc DAP từ 20-50kg/ha.

Thành viên HTX Nông nghiệp Cả Nổ - Nguyễn Thành Đức (ấp Cả Nổ, xã Vĩnh Lợi) chia sẻ: “Tham gia HTX, chúng tôi khắc phục được một số hạn chế của kinh tế hộ như thiếu vốn, công cụ, kỹ thuật và kinh nghiệm trong lao động, sản xuất. Người dân được tập huấn, tiếp cận thông tin, tiến bộ khoa học - kỹ thuật và những chính sách của Nhà nước như giống xác nhận, phân hữu cơ, thuốc bảo vệ thực vật sinh học, phun thuốc bảo vệ thực vật bằng thiết bị bay không người lái... Qua đó, giúp nông dân chuyển hướng sang sản xuất nông nghiệp sạch và tiết kiệm thời gian, chi phí, tăng lợi nhuận. Việc sử dụng chế phẩm sinh học, đặc biệt là phân bón hữu cơ trong sản xuất làm cho đất được cải tạo tơi xốp, tăng độ phì nhiêu nên cây lúa xanh tốt, tăng khả năng chống chịu sâu, bệnh, góp phần bảo vệ môi trường, tạo ra sản phẩm sạch, an toàn và chất lượng, đáp ứng yêu cầu thị trường xuất khẩu trong thời gian tới”.

Theo đánh giá của ngành nông nghiệp tỉnh, hiện tại việc ứng dụng thiết bị bay không người lái để phun thuốc bảo vệ thực vật đã trở nên phổ biến, qua đó giúp giảm chi phí công lao động, giảm lượng thuốc sử dụng. Việc gieo sạ, bón phân bằng thiết bị bay không người lái đã bắt đầu triển khai ứng dụng trong 1 - 2 năm gần đây... Từ việc ứng dụng các giải pháp kỹ thuật trên, đã giúp giảm chi phí sản xuất khoảng 5 - 15% và lợi nhuận tăng 5 - 20% so với trước đây.

Hướng tới chuyển đổi số cho cây lúa

Thông tin từ Sở Nông nghiệp và Môi trường Long An, theo kế hoạch, Đề án phát triển 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030 được thực hiện theo 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 (2024-2025) sẽ tập trung thực hiện đạt 60.000ha diện tích canh tác lúa thuộc vùng Dự án Chuyển đổi nông nghiệp bền vững tại Việt Nam (VnSat) và vùng lúa ứng dụng công nghệ cao của tỉnh.

Giai đoạn 2 (2026-2030) tiếp tục mở rộng để đạt 125.000ha tại các huyện: Tân Hưng, Vĩnh Hưng, Mộc Hóa, Tân Thạnh, Thạnh Hóa, Thủ Thừa và thị xã Kiến Tường (có 62 xã với 50.800 hộ tham gia).

Hiện nay, toàn tỉnh Long An có 26 doanh nghiệp xay xát, chế biến, xuất khẩu gạo. Sản lượng xuất khẩu từ năm 2021 đến tháng 2/2025 đạt 3 triệu tấn với giá trị hơn 1,58 tỷ USD.

Năm 2025, tỉnh Long An đặt ra nhiệm vụ tiếp tục duy trì các mô hình điểm, mô hình đã triển khai thực hiện giai đoạn 2016-2020 và triển khai nhân rộng mô hình trong năm 2025. Thực hiện tốt Đề án 1 triệu ha canh tác lúa bền vững, giảm phát thải vùng Đồng bằng Sông Cửu Long trên địa bàn tỉnh.

Ngoài ra, ngành nông nghiệp tỉnh cũng đẩy mạnh việc thực hiện chuyển đổi số trong nông nghiệp, trong đó có cây lúa. Số liệu từ ngành nông nghiệp tỉnh tho thấy đã ứng dụng thiết bị phục vụ sản xuất có phần mềm theo dõi nhật ký, xây dựng cơ sở dữ liệu ngành, hỗ trợ trên 387 cơ sở tạo tài khoản. Đồng thời, tham gia kết nối trên Hệ thống kết nối cung cầu sản phẩm nông sản an toàn tỉnh Long An.

Ngoài ra, ngành nông nghiệp tỉnh còn lắp đặt 20 hệ thống giám sát sâu rầy thông minh trên cây lúa, cây ăn trái... nhằm theo dõi sinh vật gây hại, phục vụ cho công tác chỉ đạo điều hành sản xuất trồng trọt.

Theo đánh giá của Tỉnh ủy Long An, chương trình phát triển nông nghiệp ƯDCNC gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp của tỉnh Long An đã tạo được chuyển biến được nhận thức của người dân, làm thay đổi tập quán canh tác theo truyền thống trước đây. Người dân đã có ý thức trong việc thay đổi tập quán canh tác truyền thống, mạnh dạn ứng dụng khoa học kỹ thuật trong sản xuất 4 cây trồng (lúa, thanh long, chanh, rau) và 2 con (bò thịt và tôm nước lợ).

Kết quả các mô hình đều có lợi nhuận và hiệu quả kinh tế cao hơn đối chứng. Sản phẩm làm ra có chất lượng hơn, được thị trường chấp nhận, nhất là phân khúc thị trường có giá trị tăng thêm lớn.

Thực hiện chương trình phát triển nông nghiệp ƯDCNC gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp còn giúp cơ sở hạ tầng nông thôn tỉnh Long An được đầu tư nâng cấp, mở rộng. Nhiều tuyến đường giao thông nông thôn được đầu tư xây dựng; các tuyến kênh nội đồng được nạo vét; các công trình điện và trạm bơm được xây dựng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao.

×