Có tới 6 tội danh vừa được Công an Hà Nội khởi tố trong vụ án xảy ra tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương gây choáng váng dư luận. Tàng trữ; Tổ chức sử dụng trái phép chất ma túy; Đưa; Nhận; Môi giới hối lộ và Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Dường như có bao nhiêu hành vi có thể xảy ra trong mối liên hệ giữa tội phạm ma túy và 1 cơ quan nhà nước thì cũng có đủ trong vụ án này.

Tất cả, chỉ từ một người phụ nữ - một tội phạm hình sự - một bệnh nhân tâm thần - thật giả đến giờ thế nào cũng không biết.

Trong 4 năm, từ năm 2016 đến năm 2020, Nguyễn Mai Anh đã hai lần phạm tội, Lừa đảo và Làm giả con dấu. Cả 2 lần, cô ta đều được áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương.

Năm 2023, Mai Anh tiếp tục Gây rối trật tự công cộng. Và thêm một lần nữa, cô ta - lần này cùng chồng là Lại Văn Đông (có 5 tiền án tiền sự)- bị áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh. Vẫn chính tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương.

3 lần phạm tội, 3 lần ngoạn mục từ bị can trở thành… bệnh nhân. Nhưng Mai Anh có vẻ hoàn toàn không điên. Khi mà chính tại Viện, cô ta biến nơi khám chữa bệnh trở thành nơi tạo ra những hồ sơ tâm thần giả để chạy tội cho các tội phạm khác.

Có một con số rất đáng chú ý, đó là 36 người tại Viện Pháp y tâm thần Trung ương đã bị khởi tố.

Có một bản liệt kê đối tượng phạm tội là từ Viện trưởng, vợ Viện trưởng, Viện phó, Trưởng khoa, các y bác sĩ và cả bảo vệ...

Nói "cả Viện bị thao túng" có lẽ cũng không quá. Đúng hơn, bản danh sách trải từ Viện trưởng đến bảo vệ này đã tạo ra một đường dây, một thế giới riêng. Nơi đó, có những “bệnh nhân tâm thần” có cả phòng riêng cho vợ chồng, có thể lắp máy lạnh, loa đèn để tổ chức bay lắc, sử dụng ma túy ngay tại chỗ.

Nơi đó, những đối tượng bị áp dụng chữa bệnh bắt buộc có thể tự do ra vào. Và thậm chí, còn “mời cả khoa” đi du lịch biển. Và, nghiêm trọng nhất, nơi đó trở thành chỗ “chạy" kết luận giám định tâm thần cho các bị can khác.

Không phải mới đây, mà ngay từ năm 2014, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Văn Hiện đã đặt dấu hỏi khi phát biểu trên nghị trường: Dư luận đặt ra có phải ông đó tâm thần thật không? Vấn đề là tại sao tội phạm tham nhũng lại bị tâm thần nhiều thế?

Năm 2018, Đại biểu Quốc hội Phan Mỹ Dung từng đặt lên bàn chất vấn câu hỏi về vấn đề làm giả hồ sơ bệnh án tâm thần để trốn tránh trách nhiệm hình sự sau khi phạm tội. Bộ trưởng Bộ Y tế, thời điểm đó là bà Nguyễn Thị Kim Tiến đã trả lời, rằng: Việc dùng bệnh án tâm thần giả để trốn tội hình sự là không dễ.

Bộ trưởng giải thích thêm, lý do vì những đối tượng phạm tội muốn chứng nhận là mắc bệnh tâm thần, nếu có làm giả hồ sơ bệnh án tâm thần thì cơ quan công an cũng không đủ căn cứ pháp lý để xác định đây là bệnh nhân tâm thần, mà phải qua một khâu giám định nữa tại Viện Pháp y tâm thần trung ương hoặc các Trung tâm giám định pháp y tâm thần vùng, thẩm định kỹ lưỡng…

Năm đó, hàng chục trường hợp “điên giả” được phát hiện ở Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1. Và giờ, cái tên Viện Pháp y mà Bộ trưởng Tiến từng nhắc tới - cuối cùng cũng đã xuất hiện- trong vụ án khiến dư luận choáng váng.

Choáng, vì nơi chữa bệnh bắt buộc lại trở thành chỗ nương náu của tội phạm. Vì nơi giám định, để đưa ra những kết luận liên quan đến tình trạng pháp lý của một con người, lại trở thành nơi chạy tội. Vì nơi chữa bệnh trở thành nơi chơi thuốc lắc còn áo blouse trắng lại uống thuốc liều.

Những câu hỏi năm xưa - đã được trả lời phần nào. Nhưng giờ đây, lại có thêm những câu hỏi khác. Vậy bao nhiêu bản án đã bị “cắt thuốc liều”?! Bao nhiêu tội phạm đã được vào Bệnh viện thay vì đến đúng nơi cần phải đến - trại giam?

Có thể sẽ không ai biết, trong số những bản án đã tuyên – có bao nhiêu bản là kết quả của một cái bắt tay, một cuộc điện thoại, một tập phong bì. Nhưng chắc chắn có một điều: Nếu công lý cũng "say thuốc" thì xã hội sẽ sống trong trạng thái… hoang tưởng về niềm tin.

Và trong khi có những người thật sự điên – vì bất công, vì tuyệt vọng, thì cũng có những kẻ tỉnh táo đến rợn người – vì biết đường "điên giả" để lách qua công lý.

Đến lúc này, câu hỏi không còn là “ai tâm thần” nữa mà câu hỏi cần phải hỏi chính là: Ai đang tỉnh táo… và đang chọn cách làm ngơ ?

×