Để ví von thì thế này, bác gái Teresa – 70 tuổi, giống như ngọn núi lửa, soi sáng dẫn đường, hoạch định công việc trong gia đình, gắn kết thành viên, và tất nhiên, đôi khi tính nóng đến sôi sục. Bác trai Eugenio lại lãng mạn, làm đại dương sâu thẳm cho núi lửa soi bóng, và làm sóng vỗ về mỗi khi "nham thạch" Teresa phun trào.

Hai ông bà thời trẻ đều đẹp lắm, và mê nhau ngay từ cái nhìn đầu tiên. Như lời bác Teresa kể, hai người, trước đây, ở gần khu vực Villa Borghese nổi tiếng tại thành Rome. Thuở mới là thiếu nữ 13, cô gái Teresa với đôi mắt màu cam và mái tóc đỏ, đã lập tức phải lòng khi nhìn thấy chàng trai Eugenio cao lớn với đôi mắt biếc xanh, trong một buổi lễ tại nhà thờ. Và Eugenio cũng không thể rời mắt khỏi Teresa, nên quyết tâm lấy nàng bằng được.

Nếu ai đã từng đam mê tiểu thuyết Bố Già, có lẽ sẽ nhớ câu chuyện Michael khi về ở ẩn tại Sicily, bị nàng Apollonia hút hồn khi đang đi dạo ở cánh đồng oliu. Song để cưới được Apollonia, Michael phải có sự đồng thuận của cả gia đình nàng, đâu cũng chỉ có vài ba chục người, gồm cha mẹ, anh chị và họ hàng thân hữu.

Thế nên, chàng trai Eugenio cũng phải mang đàn đến hát tình ca dưới ô cửa nhà Teresa trong suốt nhiều năm, và nghĩ đủ cách để lấy lòng 2 người anh trai, bố mẹ và họ hàng của người yêu. Cho đến mãi tận 7 năm sau, 2 người mới cưới nhau, trước khi bác Eugenio nhập ngũ. Và tận 10 năm nữa, hai bác mới có con trai đầu lòng Nicola. Con gái Francesca ra đời 3 năm sau đó.

Insieme – luôn bên nhau

Cuộc sống gia đình của người Ý khá giống Việt Nam, khi bố mẹ và con cái thường ở gần nhau, gắn kết mạnh mẽ. Nicola lập gia đình riêng và sống cách nhà 2 bác chỉ chưa đầy 1km. Khi có cháu, hầu như ngày nào bác Teresa và Eugenio cũng sang nhà con trai, khi thì mang đồ ăn, lúc mang quần áo của cả con lẫn cháu về giặt giũ, gấp dọn, bữa thì chăm cháu cho con dâu đi làm... Song bất kể thế nào, lịch trình của hai bác sẽ luôn là ăn trưa... về nhà, ăn tối... về nhà, dù chỉ hai ông bà bên nhau.

Francesca kể, vài năm trước, khi bác gái Teresa phải mổ tim, bác Eugenio không ăn uống gì suốt từ ngày vợ nhập viện. Đến mức, bác Teresa trước khi vào phòng mổ, vẫn phải cứng cỏi hét lên: "Eugenio, không được khóc. Đừng có khóc!".

Khi ca mổ hoàn tất, bác Teresa được đưa ra phòng hậu phẫu, cả gia đình thở phào và cùng nhau đi ăn. Riêng bác Eugenio cả buổi vẫn chỉ ngồi, không thể ăn dù một miếng, bất kể các con nài ép, vì "thiếu vợ".

Với 2 cá tính đối lập nhau, quan điểm không phải lúc nào cũng giống nhau, việc duy trì cuộc hôn nhân ấm áp, là cả một cam kết mạnh mẽ để tôn trọng nhau, và cần đến nhau. Bác Teresa nấu ăn, bác Eugenio sắp bàn ăn và rửa bát. Bác Teresa chăm sóc chu toàn việc gia đình, bác Eugenio chịu trách nhiệm điện, nước. Bác Teresa không thích chăm sóc cây cối, bác Eugenio sẽ đảm nhận tưới cây, cắm hoa. 

Bác Eugenio đam mê bất tận với đồng hồ, bác Teresa chỉ lặng lẽ bên cạnh, nói ngắn gọn "basta" (đủ rồi đấy) khi nhà hai bác sắp thành bảo tàng "tích tắc". Bác Teresa đề ra quy định, bác Eugenio tôn trọng. Nếu bữa trưa ăn quá đà, bữa tối sẽ chỉ là hoa quả và 5km đi dạo cùng nhau. Khi có ý kiến khác biệt, bác Eugenio thường xuống thang, và để bác Teresa tự điều chỉnh sau đó.

Những người bà, người mẹ Ý - sợi dây gắn bó gia đình

Mặc dù về mặt lý thuyết, xã hội Ý, kế thừa từ văn hóa La Mã, là một xã hội phụ hệ, nhưng trên thực tế, nhà triết học Cato (234–149 TCN) từng phải than thở": "Tất cả những người đàn ông khác đều là chủ nhân gia đình. Nhưng người La Mã chúng tôi, những người thống trị thế giới, lại bị cai trị bởi những người phụ nữ của mình!"

Sức ảnh hưởng vào bao trùm của người phụ nữ Ý lên văn hóa còn được chứng minh qua tên gọi của thành Rome! Một đoạn văn do nhà thơ Stesichorus (638-555 trước Công nguyên) viết không lâu sau khi thành La Mã ra đời đưa ra giả thuyết, Roma thực ra được lấy tên từ một phụ nữ. 

Stesichorus miêu tả, Roma cùng đoàn tuỳ tùng chạy trốn khỏi thành Troy bị tàn phá bởi chiến tranh, và lạc đến một mảnh đất xinh đẹp với "làn gió nhẹ mơn trớn thổi vào từ biển". Nàng Roma yêu thích mảnh đất này đến nỗi lập mưu đốt hết tàu thuyền, buộc đoàn quân phải ở lại và lấy đây làm quê hương mới. Từ đó, Roma đã trở thành tên riêng cho thành phố xinh đẹp và trường tồn này.

Trong tác phẩm lịch sử vào thế kỷ 5 có tên "Roman Antiquities", tác giả người Hy Lạp cũng khẳng định lại truyền thuyết này, và gọi người phụ nữ này là Rhome, có nghĩa sức mạnh trong tiếng Hy Lạp. Đây cũng có thể là lý do, với người Ý, tên của thủ đô được viết là Roma, còn theo tiếng Anh lại được đọc và viết là Rome.

Theo khảo sát của tổ chức Istituto Nazionale di Statistica (ISTAT) vào năm 2023, 87% người Ý cho rằng gia đình là yếu tố quan trọng nhất trong cuộc sống của họ, với 78% người tham gia khảo sát tin rằng, phụ nữ Ý là những người đóng vai trò quan trọng nhất trong việc duy trì và củng cố các giá trị gia đình. Kết quả khảo sát cũng chỉ ra rằng, phụ nữ Ý là người truyền lại các giá trị về tình yêu thương, sự tôn trọng và trách nhiệm đối với gia đình qua các thế hệ.

Melody Luciano Norris, người có bố gốc Sicilia và mẹ là người Đức, kể, khi bà nội anh qua đời ở độ tuổi còn rất trẻ, bạn thân nhất của bà đã đồng ý kết hôn với ông nội và trở thành mẹ kế chỉ để nuôi dạy các con của bạn mình nên người. "Bà Kay đã nuôi nấng cha tôi và em gái ông như thể họ là con ruột. Bà từ bỏ những niềm vui và sự tự do của tuổi 20 chỉ để đảm bảo rằng con cái của người bạn thân có một tuổi thơ tốt đẹp" – anh tâm sự.

"Người Ý chúng tôi rất giàu cảm xúc. Với mỗi người Ý, sự gắn bó gia đình luôn là mối quan hệ quý giá nhất. Chúng tôi yêu với tất cả đam mê. Chúng tôi tranh luận cùng nhau với đam mê. Chúng tôi nấu ăn và thưởng thức đồ ăn với đam mê. Và chúng tôi không có gì, nếu không có gia đình! " – Melody chia sẻ.

Con gái của hai bác Teresa và Eugenio tâm sự với tôi từ Mỹ: Cô vẫn đang tìm kiếm tình yêu của đời mình, nhưng chắc chắn sẽ là một người đàn ông Italia, cùng văn hóa và yêu thương gia đình, giống như bố mẹ cô vậy. Dù than phiền, cuộc sống tại Italia không có chỗ và thiếu việc làm cho những người trẻ năng động, song nếu như có con, cô sẽ trở lại Italia, nơi nền tảng xã hội truyền thống luôn gắn kết tình cảm, quây quần. 

"Ở Italia, mỗi đứa trẻ là một mặt trời nhỏ và cả gia đình sẽ xoay quanh bé, mang đến cho bé tình yêu nồng ấm nhất. Không như ở Mỹ, các bậc cha mẹ thường thích phải dạy con độc lập ngay từ khi còn nằm nôi. Đó không phải điều mà các bậc cha mẹ người Ý sẽ làm" – Francesca tâm sự.

×