Kết quả khai quật khảo cổ này một lần nữa khẳng định giá trị đặc biệt của di tích, đồng thời hé lộ nhiều điều thú vị về đời sống của người Việt cổ.

Di tích khảo cổ học Mán Bạc, nằm tại thôn Bạch Liên (xã Yên Thành, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình), từ lâu đã được xem là một trong những điểm khảo cổ quan trọng bậc nhất của Việt Nam.

Đây là nơi lưu giữ những dấu ấn của cư dân thời hậu kỳ đá mới-sơ kỳ kim khí, phản ánh một bức tranh đa sắc về quá trình thích nghi tự nhiên của người Việt cổ.

Di tích Mán Bạc "cư trú - mộ táng" độc đáo

Dựa trên kết quả từ các đợt khai quật trước đó và những phát hiện mới nhất từ ngày 22/4 đến 24/6/2025, các nhà khoa học đã đưa ra khẳng định quan trọng: Mán Bạc là một di tích "cư trú - mộ táng".

Điều này có nghĩa cư dân Mán Bạc thời xưa đã có ý thức phân chia khu vực sinh sống và khu vực chôn cất, dù vẫn đặt gần nhau.

Khu vực khai quật Di tích khảo cổ học Mán Bạc (xã Yên Thành, huyện Yên Mô, tỉnh Ninh Bình). Ảnh: V

Sự phân chia này được thể hiện rõ nét qua mật độ mộ táng dày đặc ở khu vực phía Tây di tích, trong khi khu vực phía Đông lại tập trung các dấu tích cư trú. Điều này cung cấp cái nhìn sâu sắc về tổ chức xã hội và quan niệm về cái chết của người Mán Bạc cổ.

Đợt khai quật kéo dài từ cuối tháng 4 đến 24/6/2025 đã mang lại hệ thống di vật phong phú và đa dạng, làm dày thêm bộ sưu tập hiện vật quý giá của Mán Bạc.

Các nhà khảo cổ đã tìm thấy nhiều công cụ và vật phẩm làm từ đá, gốm, xương và đặc biệt là vỏ nhuyễn thể.

Một trong những phát hiện nổi bật của đợt này là tổ hợp các công cụ làm từ vỏ hàu, cùng với các "bích" làm từ vỏ nhuyễn thể và mảnh vỡ có thể là của "nha chương".

Những di vật này không chỉ cho thấy đời sống vật chất và tinh thần phong phú của cư dân Mán Bạc mà còn phản ánh các mối quan hệ văn hóa liên khu vực của họ.

Chúng góp phần vẽ nên một bức tranh hoàn chỉnh hơn về sự phát triển của các nền văn hóa cổ ở Việt Nam.

Bảo tồn, nâng tầm Di tích khảo cổ học Mán Bạc

Nhận thấy vai trò và giá trị đặc biệt của Mán Bạc, tỉnh Ninh Bình đã dành sự quan tâm đặc biệt cho công tác nghiên cứu, quản lý và bảo tồn, nhằm phát huy tối đa giá trị lịch sử, văn hóa của di tích.

Từ kết quả khai quật, đoàn khảo cổ đã đề xuất nhiều giải pháp quan trọng.

Cụ thể, giữ nguyên trạng cảnh quan thiên nhiên xung quanh di tích, hướng tới xây dựng một công viên khảo cổ độc đáo tại Mán Bạc.

Bảo tồn tại chỗ các vị trí địa tầng di tích, đặc biệt là các đống rác bếp và mặt bằng khai quật khác, nhằm phục vụ công tác nghiên cứu và trưng bày trong tương lai. Điều này sẽ được tích hợp vào Đề án "Bảo tồn và phát huy giá trị di tích khảo cổ học Mán Bạc và nghề gốm Bồ Bát".

Khẩn trương xây dựng hồ sơ để xếp hạng di tích Mán Bạc là di tích cấp quốc gia. Điều này sẽ tạo cơ sở để xây dựng những chính sách và kế hoạch bảo tồn, phát huy giá trị một cách xứng tầm hơn.

Đẩy mạnh các nghiên cứu chuyên sâu, đặc biệt là phân tích niên đại với số lượng mẫu lớn tại các phòng thí nghiệm uy tín quốc tế, nhằm tạo thành một chuỗi niên đại từ sớm đến muộn. Đồng thời, việc xuất bản sách về di tích Mán Bạc cũng được nhấn mạnh để phổ biến rộng rãi hơn những giá trị của di sản này.

Những nỗ lực này không chỉ góp phần bảo tồn một di sản quý giá của dân tộc mà còn mở ra cơ hội phát triển du lịch bền vững, giúp du khách trong và ngoài nước hiểu hơn về lịch sử hào hùng của đất nước Việt Nam nói chung và vùng đất Ninh Bình nói riêng.

×