Trong không khí những ngày tháng 4 lịch sử, chúng tôi tìm gặp ông Phạm Văn Cuộc (sinh năm 1948, tỉnh Tiền Giang) nguyên Bí thư đoàn Thanh niên Hội Nông dân giải phóng. Vừa thắp xong nén hương, ông Cuộc đón chúng tôi tại văn phòng khu phố 4 (phường 13, quận 6, TP.HCM), nơi ông đang làm việc.

Đi qua cuộc chiến như nhiều đồng đội khác, ông Cuộc may mắn sức khỏe vẫn còn tốt ở tuổi 77. Ông được mọi người tin tưởng bầu làm Bí thư khu phố 4.

Cán bộ Hội Nông dân giải phóng rời rừng vào đô thị

Ông Cuộc kể, những ngày này của 50 năm trước, ông và 20 cán bộ của Hội Nông dân giải phóng đã rời căn cứ Trung ương Cục miền Nam (Tây Ninh) để tiến vào Sài Gòn. Chuyến đi này nhằm xây dựng cơ sở Hội, kêu gọi bà con chuẩn bị lương thực, may cờ để chờ ngày quân giải phóng tiến vào.

Đoàn của ông đi chung với đoàn của nhiều cơ quan khác, hợp thành một đoàn quân lên đến hàng trăm người. “Có cả an ninh, bộ đội đi theo bảo vệ đầy đủ”, ông Cuộc cho biết.

Hàng chục năm trời ở căn cứ, quen với cảnh rừng núi, chưa từng hình dung Sài Gòn ra sao, đây cũng là lần đầu tiên ông Cuộc được ngồi trên xe tải gắn động cơ. Nhưng xe chỉ đưa đến được vùng Bình Mỹ (huyện Củ Chi, TP.HCM), sau đó đoàn bắt đầu đi bộ về phía trung tâm Sài Gòn.

“Trước khi tiến vào trung tâm, chúng tôi có mấy ngày để học, lâu nay ở trên rừng, có biết đô thị là gì đâu. Chúng tôi học về đường sá trong thành phố, học cách nói chuyện với người dân để làm việc”, ông Cuộc nhớ lại.

Lần này rời căn cứ, theo lệnh cấp trên sẽ không còn quay lại nữa, bao nhiêu đồ đạc cá nhân quý giá, ông Cuộc mang hết theo người. Đêm đó, đoàn tập trung nghỉ ngơi tại một cánh rừng nhỏ. Đang nằm trên võng, có người lạ mặt đến bắt chuyện với ông.

“Người này bịt hết mặt, nói là biết tôi là ai, nhưng tôi không biết ông ta. Ông ấy nói rằng sáng mai phải vào Sài Gòn sớm để làm nhiệm vụ, đang cần tìm bộ quần tây, áo sơ mi. Thế là tôi lấy hai bộ quần áo của mình được má may cho khi lấy vợ, tặng ông ta. Ông ta nói khi vào thành phố, sẽ đến tìm gặp tôi”, ông Cuộc miêu tả lại.

Cho đến bây giờ, ông Cuộc vẫn không biết người đàn ông bịt mặt đêm đó là ai, duy chỉ có một điều ông chắc chắn rằng, người đó là tình báo phe ta.

Những ngày tiếp theo đoàn công tác tiếp tục hành quân về phía Đông Nam mà không gặp phải sự kháng cự nào, dù vậy ai cũng trong tâm thế sẵn sàng. Riêng ông Cuộc không phải là lực lượng vũ trang, nhưng lúc nào cũng có một khẩu K54 với một khẩu tiểu liên bên người.

Quân ta gặp quân ta

Một đêm đầu tháng 4, đoàn của ông Cuộc được an ninh hộ tống đến một ngôi chùa, mà đến nay ông vẫn không nhớ tên. Trụ trì ra đón tiếp đoàn, sau khi chào hỏi người trưởng đoàn nói “Quyết”, vị sư trụ trì liền đáp “Thắng”. Sau đó cả đoàn vào trong chùa làm việc.

“Ông chủ trì đó là người bên ta, mặc dù bên ngoài là sư nhưng bên trong là Đảng viên”, ông Cuộc giải thích.

Lúc đó, với chức danh là Bí thư đoàn Thanh niên Hội Nông dân giải phóng, ông Cuộc được giao một phòng để họp với các sư. Tại đây, ông phổ biến về tình hình chiến sự, kêu gọi các nhà sư sẵn sàng đón quân giải phóng tiến vào. Đồng thời vận động các phật tử gia nhập quân đội, tăng thêm sức mạnh cho ta.

Riêng sư trụ trì ngồi nói chuyện riêng với lãnh đạo của ông. “Họ vừa nói chuyện vừa gõ chuông, tôi không biết họ nói gì”, ông Cuộc nhớ lại.

Xong buổi làm việc, ông Cuộc cùng nhiều cán bộ bất ngờ vì nhà chùa đã nấu xong từ bao giờ rất nhiều chè và xôi. Những năm tháng ở căn cứ có ăn đủ no là mừng, đâu mấy khi được chè xôi, quà vặt.

“Trong cuộc đời tôi, đó là lần đầu tiên tôi ăn 3 chén chè trôi nước. Ăn xong nhà chùa còn gói cho mỗi người một gói chè, gói xôi mang đi đường”, ông Cuộc vừa kể vừa cười.

Xong bữa ăn đã đến 2-3h sáng, đoàn bắt đầu được an ninh bên ta cho phép ra về. Theo ông Cuộc, tình hình lúc đó rất khó lường, bên ta có an ninh, bên địch cũng có, nhất cử nhất động đều có thể bị theo dõi nếu không khéo léo.

Giữa đêm tháng tư trời tối đen như mực, đoàn công tác của ông Cuộc lặng lẽ ra về bằng con đường ruộng, hai bên cỏ cây um tùm. Đi được một lúc đến cánh đồng vắng, ông Cuộc thấy lạ: “Sao ở đây người ta làm ruộng đắp tận hai bờ, phía này đã có bờ, kế theo lại thêm cái bờ nữa”.

Chưa từng sống ở đây nên ông Cuộc và mọi người cho đây là thói quen canh tác của người dân, đoàn tiếp tục đi. Được vài bước chân, ông Cuộc nghe ngay hông mình lạnh ngắt, cái lạnh của sự va chạm với kim loại.

“Súng AK nó kè vô người mình, kêu mình đứng im. Đoàn mình có bao nhiêu người là nó có vừa đủ bấy nhiêu người để một người bắt một người”, ông Cuộc mô tả tình hình lúc đó.

Phía kia bắt đầu tra hỏi danh tính, trưởng đoàn đáp lại. Và sau khi nói mật khẩu, mới biết đó là quân mình.

“Tụi nó là đặc công, trẻ lắm, toàn nói tiếng Bắc. Nó được cử vào trước để thám thính tình hình. Phát hiện đoàn của mình, nó sinh nghi nên mật phục, may chưa có nổ súng”, ông Cuộc tâm đắc kể.

Quân mình gặp nhau ở nơi sắp giải phóng, chấm dứt cuộc chiến đằng đẵng, nên không gì vui bằng. Cả hai bên ôm nhau thắm thiết! Dù trời sắp chuyển sáng, nhưng lúc đó không ai còn để ý thời gian.

“Chúng tôi đem chè, xôi lúc nãy ra đãi bọn họ. Cả nhóm người ngồi bên bờ ruộng ăn uống ngon lành chờ đến sáng, rồi hôm sau mỗi người một việc…”, nguyên Bí thư đoàn Thanh niên Hội Nông dân giải phóng nhớ lại kỷ niệm những ngày đầu tháng 4/1975.

×