Đào sâu dưới lòng đất 1,2m ở một xã của Vĩnh Long, phát lộ cổ vật sau là Bảo vật quốc gia

Ngày 29/5/2025, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có Công văn số 2373/BVHTTDL-DSVH yêu cầu các địa phương rà soát, đánh giá và tăng cường công tác bảo vệ, bảo quản, phát huy giá trị bảo vật quốc gia.

Theo đó, tỉnh Vĩnh Long là một trong những địa phương có bảo vật quốc gia gửi báo cáo đánh giá thực trạng công tác trưng bày, bảo quản, bảo vệ và các biện pháp bảo đảm an ninh, an toàn đối với bảo vật quốc gia đang trực tiếp quản lý.

Trên địa bàn tỉnh hiện nay có 1 bảo vật quốc gia là Tượng thần Vishnu Vũng Liêm đang lưu giữ tại Bảo tàng và Xúc tiến du lịch Vĩnh Long. Tượng thần Vishnu Vũng Liêm được phát hiện dưới lòng đất tại xã Trung Ngãi, huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long vào ngày 12/7/2002.

Tượng được chế tác trên sa thạch, tư thế đứng thẳng trên một bệ trơn, hình chữ nhật (dài 34cm, rộng 17cm, dầy 4cm), cao 102cm, nặng 41kg.

Theo Hội đồng thẩm định, tượng có niên đại khoảng từ thế kỷ VI đến thế kỷ VII. Tượng thần Vishnu Vũng Liêm có nguồn gốc rõ ràng từ một di tích khảo cổ văn hóa Óc Eo ở huyện Vũng Liêm, tỉnh Vĩnh Long, còn tương đối nguyên vẹn, hoàn hảo.

Đây là hiện vật gốc, độc bản, là tác phẩm điêu khắc cổ, có giá trị quý hiếm tiêu biểu của đất nước về lịch sử, văn hóa, khoa học, minh chứng cho một giai đoạn lịch sử phát triển rực rỡ của vùng đất Nam Bộ, góp phần khẳng định giá trị đặc sắc của nền văn hóa Óc Eo tại tỉnh Vĩnh Long.

Với những giá trị tiêu biểu, độc đáo, Tượng thần Vishnu Vũng Liêm được Thủ tướng Chính phủ công nhận là Bảo vật quốc gia vào ngày 24/12/2018 theo Quyết định số 1821/QĐ-TTg.

Từ khi được công nhận, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Vĩnh Long (cũ) đã chỉ đạo đơn vị chuyên môn căn cứ các quy định hiện hành thực hiện tốt công tác trưng bày, bảo quản; đồng thời bảo đảm an ninh, an toàn và có biện pháp ứng phó rủi ro đối với bảo vật quốc gia này.

Khách tham quan nhà trưng bày Văn hóa dân tộc tại Bảo tàng và Xúc tiến du lịch Vĩnh Long.

Tượng thần Vishnu Vũng Liêm hiện được trưng bày cố định tại nhà Văn hóa Dân tộc thuộc Bảo tàng và Xúc tiến du lịch Vĩnh Long. Bảo vật này được bảo quản theo quy chuẩn bảo tàng (nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng) và có thực hiện kiểm tra, vệ sinh định kỳ và theo dõi tình trạng vật lý theo đúng quy định của Luật Di sản văn hóa hiện hành. Đặc biệt, đơn vị cũng bố trí lực lượng thuyết minh tại chỗ để giới thiệu phục vụ khách tham quan trong và ngoài nước.

Trong công tác đảm bảo an ninh, an toàn đối với bảo vật quốc gia, Bảo tàng và Xúc tiến Du lịch Vĩnh Long đã thực hiện đồng bộ các phương án như đặt tượng trên bục cao và trong lồng kính cường lực; có hệ thống giám sát camera tại khu vực trưng bày, kho lưu trữ và bố trí lực lượng bảo vệ trực thường xuyên.

Trong công tác phòng cháy chữa cháy, đơn vị cũng trang bị thiết bị phòng cháy chữa cháy tại chỗ (bình chữa cháy, cảm biến khói, vòi phun nước...) cũng như tổ chức diễn tập phòng cháy chữa cháy tại chỗ định kỳ nhằm kịp thời, chủ động ứng phó với các tình huống xảy ra.

Đồng thời, đơn vị cũng có phương án di chuyển hiện vật trong trường hợp khẩn cấp (lũ lụt, hỏa hoạn, bạo động…) cũng như lập sổ theo dõi tình trạng hiện vật, kèm theo hình ảnh định kỳ để đối chiếu, phục hồi nếu xảy ra sự cố.

Ngoài ra, để phát huy giá trị bảo vật quốc gia, Bảo tàng và Xúc tiến du lịch Vĩnh Long đã đưa Tượng thần Vishnu Vũng Liêm tham gia trưng bày trong chuyên đề “Hội ngộ di sản văn hóa ba miền” tổ chức tại tỉnh An Giang vào năm 2019. Qua đây, góp phần giới thiệu, quảng bá ý nghĩa và giá trị của bảo vật quốc gia đến rộng rãi người dân trong cả nước.

Tượng Vishnu ở Vũng Liêm-bảo vật quốc gia của tỉnh Vĩnh Long là một tư liệu lịch sử đặc biệt quý hiếm tiêu biểu của đất nước, góp phần vào việc nghiên cứu lịch sử vùng đất Nam Bộ cũng như lịch sử Việt Nam. Đây được xem là một kiệt tác văn hóa thể hiện ở chất liệu đá và kiểu dáng theo phong cách của tượng Vishnu ở Óc Eo.

Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác bảo quản và phát huy giá trị bảo vật quốc gia trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long vẫn còn một số hạn chế nhất định.

Hiện nay, bảo vật quốc gia Tượng thần Vishnu Vũng Liêm đang được áp dụng điều kiện bảo quản chung, chưa có những dụng cụ bảo quản chuyên biệt để đảm bảo về nhiệt độ, độ ẩm thích hợp cho từng hiện vật với từng chất liệu khác nhau.

Mặt khác, nguồn nhân lực chuyên môn sâu trong lĩnh vực bảo quản bảo vật quốc gia và hiện vật quý hiếm vẫn còn thiếu.

Do đó, để tối ưu hóa hiệu quả công tác trưng bày, bảo quản và bảo vệ bảo vật quốc gia Tượng thần Vishnu Vũng Liêm nói riêng và các hiện vật, cổ vật quý tại Bảo tàng và Xúc tiến du lịch Vĩnh Long trong thời gian tới, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cần xem xét mở nhiều lớp tập huấn chuyên sâu về công tác bảo vệ, bảo quản, phát huy giá trị bảo vật quốc gia cho cán bộ quản lý, lực lượng thuyết minh và nhất là đối tượng làm công tác bảo quản hiện vật.

Song song đó, ngành văn hóa, thể thao và du lịch cũng đề xuất cơ quan có thẩm quyền ưu tiên xem xét, bố trí kinh phí để mua sắm các trang thiết bị cần thiết, chuyên dụng nhằm đảm bảo các điều kiện về lưu giữ, bảo quản hiện vật, bảo vật quốc gia và trưng bày các hiện vật đặc biệt quý hiếm theo quy định./.

×