Thứ trưởng Trần Thanh Nam chỉ đạo như trên tại Diễn đàn "Kết nối sản xuất và thương mại nông lâm sản các tỉnh Tây Bắc" tổ chức tại tỉnh Sơn La, chiều 1/7.

“Ai làm chủ được vùng nguyên liệu sẽ làm chủ được chuỗi giá trị nông sản”

Thứ trưởng Trần Thanh Nam đánh giá cao những ý kiến, tham luận của các đại biểu trình bày tại Diễn đàn. Các ý kiến thể hiện sự tâm huyết, luôn mong muốn ngành nông nghiệp khu vực Tây Bắc phát triển nhanh, bền vững.

Thứ trưởng Nam đề nghị, lãnh đạo các tỉnh Tây Bắc phải đặc biệt quan tâm đến công tác quy hoạch sau sáp nhập đơn vị hành chính. Cần rà soát, quy hoạch lại từng xã để xác định các vùng trồng chủ lực, quy mô sản xuất phù hợp, từ đó định hướng lại và tích hợp vào quy hoạch tổng thể phát triển nông nghiệp địa phương.

Bên cạnh đó, xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn là yếu tố cốt lõi, quyết định khả năng tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu. Điển hình như tỉnh Sơn La đã xây dựng thành công 50.000ha vùng nguyên liệu dứa và chanh leo đạt chuẩn về giống, hạ tầng và quy trình canh tác”.

“Ai làm chủ được vùng nguyên liệu sẽ làm chủ được chuỗi giá trị nông sản”, Thứ trưởng Trần Thanh Nam nhấn mạnh.

Cùng với đó, các tỉnh Tây Bắc cần tập trung xây dựng chuỗi giá trị và tăng cường liên kết sản xuất. Với lợi thế của từng tỉnh, lãnh đạo địa phương cần khuyến khích doanh nghiệp và nông dân hợp tác theo chuỗi sản xuất khép kín, đảm bảo tiêu chuẩn từ đầu vào đến đầu ra, thay vì chỉ ký hợp đồng mua bán đơn thuần.

Bên cạnh tổ chức lại sản xuất và ứng dụng khoa học công nghệ, lãnh đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đề xuất nâng cao năng lực chế biến sâu và bảo quản sau thu hoạch. Trong đó, các cơ quan quản lý và hợp tác xã cần tiếp tục phối hợp với các doanh nghiệp lớn để xây dựng hệ thống sơ chế, đóng gói, kho lạnh tại các hợp tác xã, tổ hợp tác và đại lý thu gom, bảo đảm chất lượng nông sản theo yêu cầu thị trường.

Về giải pháp quản lý chất lượng, giảm chi phí sản xuất cho nông dân, Thứ trưởng Trần Thanh Nam gợi ý xây dựng các cơ sở vệ tinh, hệ thống giống thương mại, đồng thời đẩy mạnh phát triển sản phẩm OCOP của vùng.

Nhằm kiện toàn bộ máy nông nghiệp, Thứ trưởng Trần Thanh Nam đề nghị Văn phòng SPS Việt Nam chủ động tham mưu cho Bộ Nông nghiệp và Môi trường, đồng thời phối hợp chặt chẽ với Cục Hải quan và chính quyền địa phương để cập nhật, hoàn thiện dữ liệu vùng trồng. Đây là bước quan trọng nhằm đảm bảo tính minh bạch, chính xác trong truy xuất nguồn gốc, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu nông sản ra thị trường quốc tế.

Tây Bắc nhiều tiềm năng phát triển cây ăn quả

Trước đó, tại Tọa đàm "Kết nối sản xuất và thương mại một số sản phẩm chủ lực vùng Tây Bắc", Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Nguyễn Quốc Mạnh cho biết, Tây Bắc có lợi thế về điều kiện tự nhiên và khí hậu nhiều vùng tiểu khí hậu khác nhau, rất thuận lợi cho việc phát triển các loại cây công nghiệp và cây ăn quả. Khó khăn của Tây Bắc là địa hình của các tỉnh rất chia cắt, manh mún, gây nhiều khó khăn cho việc phát triển sản xuất.

Mỗi tỉnh trong khu vực Tây Bắc đều có những định hướng phát triển riêng, phù hợp với điều kiện của địa phương. Có thể kể đến Sơn La và Hòa Bình phát triển mạnh về cây ăn quả như nhãn, xoài; Điện Biên phát triển mạnh về cây công nghiệp như mắc ca, cao su; Lai Châu phát triển cây chè và cao su. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chỉ đạo xây dựng đề án này để xác định những loại cây ăn quả phù hợp với từng tỉnh.

Ông Mạnh cho rằng, cần chú ý không gây mất rừng và suy thoái rừng, đặc biệt với cây cà phê và cao su, để đáp ứng các yêu cầu về chống phá rừng của thị trường xuất khẩu như châu Âu.

Còn theo GS Nguyễn Lân Hùng, Tổng Thư ký Hội Các ngành sinh học Việt Nam, Tây Bắc sở hữu tiềm năng đặc biệt lớn để phát triển các lĩnh vực như cây ăn quả, chăn nuôi gia súc và thủy sản. Nhiều loài cây bản địa như trám ghép, dổi ghép, mắc ca, dẻ hạt lớn... được tổ chức sản xuất tốt tạo ra giá trị kinh tế lớn trên vùng đất đồi núi rộng lớn. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng một trong những mảng còn bỏ ngỏ, chưa được khai thác đúng tầm là cây dược liệu.

Ông đưa ra ví dụ sinh động về Singapore, quốc gia có rất ít cây dược liệu, chủ yếu nhập nguyên liệu từ nơi khác nhưng lại đứng đầu thế giới về chế biến và xuất khẩu dược phẩm. Trong khi đó, Tây Bắc của Việt Nam lại có nguồn tài nguyên dược liệu tự nhiên phong phú nhưng chưa phát triển thành ngành hàng lớn. Theo ông, đây chính là “lợi thế cạnh tranh trời cho” của miền núi, cần được quy hoạch bài bản và đầu tư bài bản hơn trong thời gian tới.

Một đề xuất đáng chú ý từ ông là tư duy lại giá trị sản xuất trên đơn vị diện tích: "Cần đặt mục tiêu mỗi héc-ta phải đạt thu nhập tối thiểu 100 triệu đồng/năm tại khu vực miền núi. Từ Trung ương đến địa phương, các cấp lãnh đạo phải suy nghĩ và tổ chức lại sản xuất để đạt mục tiêu đó, đặc biệt với cây dược liệu".

Ngoài ra, GS Hùng cũng mong muốn báo chí nông nghiệp gắn bó sâu sát hơn với người dân, trở thành kênh thông tin hữu ích cập nhật hằng ngày để nông dân học hỏi, đổi mới tư duy và áp dụng tiến bộ kỹ thuật ngay tại đồng ruộng.

Tại Diễn đàn, ông Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam cũng đưa ra câu trả lời về việc định danh mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói trong bối cảnh chuyển đổi mô hình chính quyền hai cấp tại một số địa phương.

Theo ông Nam, các quy định 248 và 249 của Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) nêu rõ: Nếu có thay đổi về địa điểm đặt nhà máy hoặc người đứng đầu chịu trách nhiệm, doanh nghiệp bắt buộc phải cập nhật thông tin trên hệ thống CIFER - cổng thông tin quản lý và kiểm duyệt thực phẩm nhập khẩu của GACC.

"Trên thực tế, trước đây khi Quy định 248, 249 mới triển khai, đã có trường hợp doanh nghiệp khai báo không đúng thông tin, dẫn tới hàng hóa không được thông quan", ông Nam cho biết.

Trước tình trạng này, tại phiên họp lần thứ 92 của Ủy ban SPS thuộc WTO (từ ngày 17 đến 20/6), Văn phòng SPS Việt Nam đã chính thức làm việc với GACC để đề nghị tạo sự liên thông trong cập nhật thông tin địa danh. Phía Trung Quốc cơ bản đồng thuận và cam kết sẽ thông báo thay đổi tới các cơ quan chức năng liên quan, đồng thời bảo đảm duy trì giao thương nông sản song phương.

Ông Nam lưu ý thêm, trong quá trình xuất khẩu, nếu doanh nghiệp gặp vướng mắc do thông tin địa chỉ không khớp với dữ liệu trên hệ thống, có thể chủ động liên hệ với Văn phòng SPS Việt Nam để được hỗ trợ xử lý.

×