Miếu Liêm Công, nơi che chở cho dân làng trong gian khó

Tại buổi lễ, ông Võ Thành Huy – Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Thuận cho biết, Miếu Liêm Công được trao bằng xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng để giữ gìn, bảo tồn và phát huy giá trị di tích, góp phần gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp ông cha để lại.

Trên cơ sở đó, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Thuận đề nghị chính quyền địa phương quan tâm củng cố, kiện toàn Ban Quản lý di tích và xây dựng quy chế hoạt động của Ban Quản lý di tích.

Ông Võ Thành Huy – Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Thuận yêu cầu trong thời gian tới chính quyền địa phương cùng bà con nhân dân cần tiếp tục phát huy tinh thần trách nhiệm, đoàn kết, chủ động bảo tồn và lan tỏa các giá trị văn hóa, tín ngưỡng của di tích trong đời sống, sinh hoạt cộng đồng.

Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Thuận, di tích Miếu Liêm Công được xây dựng vào khoảng nửa cuối thế kỷ XVIII, đầu thế kỷ XIX. Thuở tạo dựng ban đầu, miếu thờ Thành hoàng Bổn cảnh, các vị Tiền hiền, Hậu hiền có công bảo trợ, quy tụ dân cư lập làng, dựng miếu.

Trong những năm kháng chiến chống Pháp, khu vực Phan Rí Thành thường xuyên xảy ra dịch bệnh, dân cư suy tán và chết chóc rất nhiều. Trước tình hình đó các quan phủ cho dồn số dân mạnh khỏe còn lại sang những làng khác sinh sống, sau đó cho phóng hỏa đốt hết đình, miếu, nhà cửa xóm làng, cây cối của làng để tận diệt dịch bệnh.

Mặt khác, thực hiện lệnh “Tiêu thổ kháng chiến” của Việt Minh, nhiều đình làng, đền, miếu... bị tháo dỡ nên Miếu Liêm Công và một số miếu khác của làng Liêm Công cũng bị hủy hoại trong thời kỳ này.

Năm 1955, người dân địa phương đã góp công, góp của xây dựng lại Miếu Liêm Công trong khuôn viên cũ của miếu, tại thôn Bình Liêm (trước là xã Liêm Công). Đồng thời đưa Quan Công vốn được thờ tại miếu Quan Thánh về phối thờ tại miếu Liêm Công cùng với Thành hoàng làng. Từ đó tên gọi Miếu Liêm Công không thay đổi cho đến ngày nay.

Tuy không còn bảo lưu đầy đủ các hạng mục kiến trúc, các di vật của thuở ban đầu tạo dựng, nhưng miếu Liêm Công vẫn chứa đựng các giá trị về văn hóa phi vật thể được thể hiện qua cách bài trí thờ phụng, các tư liệu Hán Nôm, một số hiện vật cổ quý như: Đại hồng chung, chiêng, chuông, bát bửu, hoành phi, câu đối...

Mặt khác, nội dung thờ phụng và hệ thống các lễ nghi, lễ hội văn hóa dân gian truyền thống diễn ra hàng năm tại di tích chứa đựng những giá trị văn hóa phi vật thể mang đậm tính nhân văn và bản sắc văn hóa làng xã, phản ánh nhu cầu tín ngưỡng tâm linh theo tập tục truyền thống trong xã hội đương thời mà ngày nay vẫn còn nguyên giá trị đã tạo nên phần hồn của di tích.

Hằng năm, tại di tích diễn ra 2 kỳ tế lễ chính gồm Lễ tống na (hay còn gọi là lễ Tế xuân) diễn ra vào ngày 15, 16 tháng giêng âm lịch và lễ Thanh minh diễn ra vào dịp thanh minh. Ngoài ra, tại miếu còn tổ chức các lễ nhỏ như Tế Thu và lễ Giỗ bà Sương Phụ.

Di tích lịch sử cấp tỉnh Đài chiến thắng Sông Quao

Trước đó, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Thuận đã phối hợp huyện Hàm Thuận Bắc tổ chức Lễ đón nhận Bằng xếp hạng di tích lịch sử Đài chiến thắng Sông Quao.

Đây là sự ghi nhận của Đảng, Nhà nước đối với những giá trị lịch sử, văn hóa truyền thống do các thế hệ cha ông đi trước tạo dựng nên và lưu lại cho thế hệ trẻ hôm nay và mai sau.

Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Bình Thuận, Đồn Sông Quao là một cứ điểm trong hệ thống phòng thủ của người Pháp trên đường 8 nay là Quốc lộ 28.

Với quyết tâm giữ vùng căn cứ, vùng du kích, đưa cuộc kháng chiến tiến lên theo yêu cầu phối hợp của chiến trường Liên Khu V, những tháng cuối năm 1952, Ban cán sự Cực Nam, Tỉnh ủy Bình Thuận chủ trương tiếp tục đẩy mạnh hoạt động quân sự, tiêu diệt một số cứ điểm địch nhằm mở rộng vùng giải phóng Hàm Phú, Hàm Trí nối với căn cứ miền núi từ Bắc Bình vào Hàm Thuận lên Tánh Linh và Lâm Đồng.

Thực hiện chủ trương trên, Ban Chỉ huy Tỉnh đội Bình Thuận tập trung lực lượng quyết liệt tiêu diệt cứ điểm đồn Sông Quao bằng chiến thuật đặc công.

Sau một thời gian chuẩn bị, bằng tinh thần chiến đấu dũng cảm, mưu trí, ngày 19/1/1953 các chiến sĩ đặc công và du kích đã phối hợp chặt chẽ cùng với gần 200 dân quân du kích Khu Lê Hồng Phong tấn công tiêu diệt đồn Sông Quao.

Di tích Đài chiến thắng Sông Quao là công trình lịch sử, văn hóa ghi dấu chiến công vang dội của lực lượng đặc công, xung kích tỉnh Bình Thuận, trong kháng chiến chống Pháp, tôn vinh những đóng góp to lớn của thế hệ cha ông trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc.

Nơi đây đã trở thành “địa chỉ đỏ” để tổ chức sinh hoạt về nguồn, giáo dục truyền thống đấu tranh cách mạng, tình yêu quê hương, đất nước cho thế hệ trẻ noi gương và tiếp bước. Với ý nghĩa đó, ngày 14/5/2025 Đài chiến thắng Sông Quao được UBND tỉnh Bình Thuận xếp hạng di tích lịch sử cấp tỉnh.

Di tích lịch sử và kiến trúc Hải đăng Kê Gà

Cũng trong dịp này, UBND tỉnh Bình Thuận đã ban hành quyết định về việc xếp hạng di tích cấp tỉnh đối với Di tích lịch sử và kiến trúc Hải đăng Kê Gà (xã Tân Thành, huyện Hàm Thuận Nam).

Trên cơ sở đó, UBND tỉnh Bình Thuận giao Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh, UBND huyện Hàm Thuận Nam thực hiện việc quản lý nhà nước đối với “Di tích lịch sử và kiến trúc Hải đăng Kê Gà” theo quy định của pháp luật về di sản văn hóa.

Tỉnh cũng giao UBND huyện Hàm Thuận Nam phối hợp với Công ty Đảm bảo an toàn hàng hải Nam Trung bộ thành lập Ban quản lý và xây dựng, phê duyệt quy chế hoạt động của Ban quản lý đối với “Di tích lịch sử và kiến trúc Hải đăng Kê Gà”.

Mũi điện Kê Gà là hòn đảo nhỏ thơ mộng, khí hậu môi trường nơi đây quanh năm trong lành, mát mẻ, những rặng sứ cổ thụ (hoa Chămpa) bao quanh chân hải đăng (được trồng cùng lúc xây dựng ngọn hải đăng) dệt nên một màu xanh tràn đầy sức sống giữa chốn hoang sơ.

Nơi đây có hàng trăm bãi đá tự nhiên viền quanh chân đảo bị sóng biển, bão tố bào mòn thành những khe đá, hang động có hình hài đa dạng và kỳ thú tô đẹp thêm nét dân dã, nguyên sơ của khung cảnh sơn thủy thạch hữu tình. Bên cạnh đó, trên đảo có ngọn hải đăng là một công trình kiến trúc quy mô, bề thế ở Bình Thuận.

Hải đăng Kê Gà chính thức khởi công xây dựng từ tháng 2 năm 1897 đến năm 1899, sau 3 năm khẩn trương xây dựng mới hoàn thành. Năm 1900, hải đăng chính thức đi vào hoạt động và được coi là một trong những hải đăng có quy mô kiến trúc bề thế nhất, có chức năng và vai trò quan trọng trong hệ thống hải đăng hiện có ở Việt Nam.

Trải qua 125 năm tồn tại, hải đăng vẫn giữ vai trò quan trọng trong lĩnh vực bảo đảm an toàn hàng hải và đã trở thành một biểu tượng độc đáo của Hàm Thuận Nam nói riêng và Bình Thuận nói chung. Đi qua hơn một thế kỷ, công trình kiến trúc độc đáo này ngày càng được tô đẹp thêm bởi khung cảnh mây nước, biển trời thơ mộng vừa tĩnh lặng hoang sơ nhưng vô cùng sôi động nơi đảo vắng.

×