Trong các trận giao tranh, hơn 90% công trình ở Mariupol đã bị hư hại hoặc phá hủy. Theo ước tính của Human Rights Watch, các cuộc giao tranh đã khiến ít nhất 8.000 dân thường thiệt mạng (Ukraine cho rằng con số thực tế là 25.000 người).

Hàng chục nghìn người đã rời bỏ thành phố. Ukraine cho biết hiện chỉ còn chưa tới 100.000 người sống tại Mariupol – nơi từng có 450.000 dân. Trong khi đó, Tổng thống Nga Putin tuyên bố vào tháng 12 rằng khoảng 300.000 người đã quay trở lại thành phố, và dân số hiện đạt gần 375.000 người.

Trong số các thành phố Ukraine đã rơi vào tay Nga, Mariupol là nơi có nhiều điều kiện để người dân quay trở lại hơn cả. Khác với các nơi khác, Mariupol được chọn để tái thiết với các dự án xây dựng quy mô lớn đang được triển khai. Dù vậy, nhiều người mất nhà hiện vẫn phải sống trong những nơi trú ẩn tạm bợ với điều kiện tồi tàn, hoặc đã rời khỏi thành phố.

Rất nhiều người không thể quay lại vì quy trình "lọc kiểm soát" nghiêm ngặt do Nga áp dụng với công dân Ukraine khi qua biên giới.

Trong khi đó, cư dân từ các thành phố khác do Nga kiểm soát tại Donbass đang đổ về Mariupol, do ở đây ít gặp vấn đề về nước như ở Donetsk, và an toàn hơn trước pháo kích vì tuyến mặt trận đã lùi xa. Ngoài ra, cũng có người Nga đến Mariupol, họ bị thu hút bởi mức lương cao trong các công trình xây dựng và cơ hội mua nhà với lãi suất thế chấp chỉ 2% (trong khi tại Nga, lãi suất thế chấp thường trên 20%).

Một trong những điểm khiến người dân Mariupol thường xuyên than phiền – và đôi khi ghi video gửi đến ông Pusilin và Tổng thống Putin – là việc phần lớn nhà ở được xây mới, đặc biệt ở các khu tốt, lại được bán thương mại thay vì giao cho người dân từng sống tại đó.

Người dân đã yêu cầu chính quyền làm rõ thời hạn nhận nhà ở mới và đảm bảo quyền sở hữu bất khả xâm phạm đối với căn hộ.

Tái thiết Mariupol

Vấn đề lớn nhất trong cuộc sống tại thành phố hiện nay là khôi phục lại những gì đã bị phá hủy – chủ yếu là nhà ở.

Trong buổi đối thoại trực tiếp với người dân vào tháng 12, ông Putin cho biết trong số 3.000 tòa nhà bị hư hại ở Mariupol, đã có 1.700 được phục hồi (tức hơn một nửa), và còn khoảng 500 tòa nhà nữa đang trong danh sách chờ sửa chữa.

Ngoài ra, chính quyền Nga tại thành phố này cũng cho biết hơn 70 tòa nhà dân cư mới đã được xây dựng (tính đến cuối năm 2024). Cùng lúc đó, Bộ Xây dựng DPR báo cáo rằng tại Mariupol, người ta đã quyết định phá dỡ 527 tòa nhà dân cư vì không thể khôi phục lại được.

Theo thống kê, năm ngoái đã có hơn 4 nghìn người được nhận căn hộ bồi thường. Theo tính toán của phương tiện truyền thông đối lập Nga, hàng chục nghìn cư dân Mariupol mất căn hộ vẫn đang gặp vấn đề về nhà ở.

Tuy nhiên, một số cư dân Mariupol đã nhận được căn hộ trong chính tòa nhà mà họ từng sống trước chiến tranh. Đặc biệt là nếu họ không sống ở trung tâm.

Cơ sở hạ tầng và dịch vụ công đang dần trở lại hoạt động bình thường, mặc dù vẫn còn nhiều vấn đề. Do phải thi công khẩn cấp đường ống và mạng lưới nên việc gián đoạn cung cấp nước, khí đốt và điện không phải là hiếm. Nhưng hiện tại tình trạng của họ đã tốt hơn nhiều so với một năm trước. Và tốt hơn nhiều so với Donetsk, nơi những vấn đề này đã diễn ra kể từ khi bắt đầu cuộc chiến tranh toàn diện, sau khi nguồn cung cấp nước qua kênh đào Seversky Donets-Donbass bị ngừng.

Cơ sở hạ tầng đang được phục hồi

Cơ sở hạ tầng và lĩnh vực văn hóa xã hội đang dần được phục hồi. Mặc dù Nhà hát Kịch bị phá hủy, nơi có rất nhiều người chết vào mùa xuân năm 2022, vẫn còn được che phủ bằng giàn giáo (nhưng họ hứa sẽ mở cửa trong năm nay).

Đồng thời, bảo tàng lịch sử địa phương, một số nhà thờ, trường học, bệnh viện và nhà ga xe lửa cũng đã được khôi phục. Năm ngoái, bờ kè, một trong những nơi đi bộ chính, đã được xây dựng lại.

Nhìn chung, Mariupol hiện nay là một thành phố “khảm ghép”. Trong đó, các hòn đảo có cảnh quan đẹp và các tòa nhà mới xen kẽ với các khu vực chưa bị bàn tay con người tác động đến. Hoặc nơi công trình bắt đầu xây dựng nhưng vì lý do nào đó bị đóng băng.

Mức lương và giá nhà nhìn chung tương đương với các thành phố có quy mô tương tự của Nga.

Giá cả hàng hóa ở đây cũng cao ngang bằng giá ở Moscow. Nhưng đây lại là vấn đề của toàn bộ DPR. Giá cả ở Mariupol cũng cao hơn ở Kiev.

Về tiền lương, hầu hết các vị trí tuyển dụng tại Mariupol được đăng trên các trang web tìm kiếm việc làm đều liên quan đến xây dựng.

Tại đây, các ứng viên được cung cấp những vị trí tuyển dụng thường có mức lương cao hơn mức trung bình của Nga (mức lương trung bình trong ngành xây dựng của Nga là 137 nghìn rúp hoặc 1.703 USD).

Thành phố đang trong tình trạng xây dựng liên tục và vẫn có đời sống kinh tế năng động theo tiêu chuẩn không chỉ của DPR mà còn của nhiều vùng của Nga, nơi mọi người đổ về Mariupol để kiếm tiền.

×