Pháo đài Đồng Đăng được thực dân Pháp xây dựng vào năm 1940, nằm trên một ngọn đồi cao bên cạnh Ga Đồng Đăng và Quốc lộ 4A. Nhờ vị trí chiến lược này, từ pháo đài có thể quan sát toàn cảnh thị trấn cùng các khu vực lân cận, tạo nên một cứ điểm quân sự quan trọng.

Công trình được xây dựng kiên cố với quy mô ba tầng, chiều rộng 60m và chiều dài 100m, mang kiến trúc quân sự đặc trưng. Tầng cao nhất được thiết kế làm đài quan sát, tầng thứ hai là nơi bố trí các phòng chiến đấu với hệ thống lỗ châu mai, trong khi tầng thứ ba đóng vai trò trung tâm hậu cần, chứa quân trang, đạn dược, lương thực, đồng thời có các phòng họp, phòng ngủ và khu bếp.

Hệ thống chiếu sáng và các cửa hầm thoát hiểm cũng được bố trí khoa học, cho thấy sự tính toán tỉ mỉ trong thiết kế công trình.

Trải qua những biến cố lịch sử, đặc biệt là cuộc chiến bảo vệ biên giới phía Bắc năm 1979, Pháo đài Đồng Đăng chịu tổn thất nghiêm trọng. Phần mặt trên của pháo đài bị phá hủy, bốn cửa chính ở các hướng Đông, Tây, Nam, Bắc đều bị đổ nát. Hiện chỉ còn hai cửa Đông và Tây có lối xuống hầm, nhưng các bậc thang sắt dẫn xuống đường hầm đã bị cắt bỏ.

Mới đây, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng đã ký ban hành Quyết định số 4313 vào ngày 31/12/2024, chính thức đưa di tích lịch sử Pháo đài Đồng Đăng vào danh mục di tích quốc gia.

Theo quyết định này, UBND các cấp tại địa phương có trách nhiệm quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di tích theo đúng quy định của pháp luật về di sản văn hóa.

Trước khi được công nhận là di tích quốc gia, Pháo đài Đồng Đăng từng được xếp hạng di tích cấp tỉnh theo Quyết định số 41/2002 ngày 2/10/2002 của UBND tỉnh Lạng Sơn. Công tác quản lý, bảo tồn di tích luôn được chính quyền địa phương quan tâm, thực hiện nghiêm túc theo các quy định về di sản văn hóa.

Việc xếp hạng Pháo đài Đồng Đăng là di tích quốc gia không chỉ ghi nhận giá trị lịch sử của công trình mà còn mở ra cơ hội bảo tồn và phát huy những di sản quý giá của vùng biên viễn Lạng Sơn.

×