Nga một lần nữa đẩy châu Âu vào ngõ cụt

Giảm giá thấp nhất

Bloomberg đưa tin, trích dẫn dữ liệu từ công ty định giá Argus, mức chiết khấu cho dầu thô Urals chủ lực của Nga đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ khi xung đột Ukraine nổ ra. Mức chiết khấu so với dầu Brent chuẩn là 11,45 đô la/thùng. Đây là mức chênh lệch thấp nhất kể từ cuối tháng 2/2022.

Theo cơ quan này, động thái này diễn ra ngay sau khi Liên minh Châu Âu (EU) đưa ra gói trừng phạt thứ 18 vào tháng 7. Trưởng bộ phận ngoại giao EU, bà Kaja Kallas, gọi đây là "một trong những biện pháp trừng phạt khắc nghiệt nhất": Brussels đã hạ "trần giá" dầu thô của Nga từ 60 đô la xuống còn 47,60 đô la/thùng và cấm nhập khẩu các sản phẩm dầu mỏ làm từ nguyên liệu thô của Nga.

Cơ hội bóng tối

Giống như trước đây, sáng kiến mới của EU chặn quyền tiếp cận các dịch vụ quan trọng của phương Tây như bảo hiểm và vận tải khi dầu được bán vượt quá giới hạn quy định, điều mà Nga đã áp dụng từ lâu.

Nhiều tàu chở dầu đã bị loại khỏi phạm vi quyền tài phán của EU, cờ và biển số đăng ký của chúng bị thay đổi, và các công ty phương Tây bị từ chối cung cấp dịch vụ. Bất chấp lệnh cấm, đội tàu ngầm vẫn tiếp tục mở rộng. Tháng 6/2025, xuất khẩu đường biển đạt mức cao nhất trong 19 tháng qua.

Mức giá trần mới sẽ có hiệu lực vào tháng 9, và như các chuyên gia chắc chắn, sẽ không có nhiều thay đổi đối với Nga và những khách hàng chủ chốt của nước này.

"Nhu cầu dầu mỏ Nga tại châu Á hiện cao đến mức ngay cả việc hạ trần giá cũng không làm các nhà nhập khẩu e ngại. Họ đã quen với việc lách các hạn chế, và tình trạng thâm hụt trên thị trường thế giới chỉ làm tăng thêm sự phụ thuộc của họ vào dầu mỏ Nga. Nga đã tái thiết hậu cần. Đội tàu ngầm, thanh toán bằng đồng nhân dân tệ, tái xuất qua nước thứ ba - dầu mỏ chỉ đơn giản là thay đổi giấy tờ", Evgeny Stal, đồng sáng lập MoversGroup, một chuyên gia về hậu cần quốc tế, hoạt động kinh tế đối ngoại và nhập khẩu, cho biết.

Không chỉ Brent

Các nhà phân tích cũng chỉ ra rằng một số hợp đồng dài hạn của Nga không gắn liền với dầu Brent mà với một loại dầu chuẩn khác – dầu Dubai.

Ví dụ, vào tháng 12/2024, Reliance Industries, đơn vị vận hành nhà máy lọc dầu lớn nhất Ấn Độ, Nhà máy lọc dầu Jamnagar, và PJSC Rosneft đã ký hợp đồng 10 năm (có thể gia hạn thêm 10 năm nữa) để cung cấp dầu thô Ural và dầu nhiên liệu với tổng khối lượng 68 nghìn tấn mỗi ngày - tương đương 24,8 triệu tấn mỗi năm, hoặc 248 triệu tấn trong 10 năm. Bà Tamara Safonova, Tổng Giám đốc Điều hành Cơ quan Phân tích Độc lập Ngành Dầu khí, cho biết giá nguyên liệu thô, sau khi đã bao gồm phí giao hàng đến cảng của bên mua, sẽ được neo theo giá tham chiếu Dubai với mức chiết khấu 3 đô la mỗi thùng.

"Mức chiết khấu hiện tại là 3% so với giá dầu Dubai. Gần đây, giá dầu loại này có xu hướng tăng so với giá dầu Brent châu Âu. Do đó, các hợp đồng được ký kết theo tiêu chuẩn Trung Đông mang lại biên lợi nhuận cao hơn", nhà phân tích giải thích.

Nhu cầu ngày càng tăng

Các chuyên gia tin rằng nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng châu Á là lý do chính khiến mức giảm giá giảm đáng kể.

Theo hải quan Trung Quốc, Trung Quốc mua khoảng hai triệu thùng dầu mỗi ngày từ Nga, chủ yếu là các thương hiệu ESPO, Sokol và Sakhalin, cũng như dầu Ural và dầu Bắc Cực. Theo tính toán của Reuters, Nga thu về khoảng 130 triệu đô la mỗi ngày từ việc giao hàng cho Trung Quốc.

Một khách hàng quan trọng khác là Ấn Độ, chủ yếu mua dầu Ural. Theo LSEG, Thổ Nhĩ Kỳ, nước nhập khẩu lớn thứ ba, đã tăng lượng mua lên mức kỷ lục hàng năm là 400.000 thùng vào tháng 6.

Tại Thổ Nhĩ Kỳ, mức chiết khấu cho dầu Ural cũng đang giảm, trong khi ở Trung Quốc, mức chiết khấu vẫn cao hơn do tuyến đường dài hơn và tình trạng tắc nghẽn tại các cảng. Pavel Sevostyanov, phó giáo sư tại Khoa Phân tích Chính trị và Quá trình Tâm lý Xã hội thuộc Đại học Kinh tế Nga Plekhanov, lưu ý rằng dầu ESPO và Sokol cũng trở nên đắt hơn.

"Nhu cầu dầu mỏ Nga đang tăng, trong khi nguồn cung vẫn ổn định, và do đó, mức chiết khấu giá đang giảm dần. Đây là một dấu hiệu cho thấy sự cạnh tranh về nguồn năng lượng của Nga. Các lệnh trừng phạt của phương Tây đang suy yếu theo thời gian. Nguyên nhân là do khả năng thích ứng cao của xuất khẩu trong nước", ông Pavel Maryshev, thành viên hội đồng chuyên gia của Hiệp hội Khí đốt Nga, cho biết.

"Điều này là không thể chấp nhận được"

Mỹ vẫn chưa tham gia sáng kiến của EU. Washington đã lên tiếng đe dọa trừng phạt nghiêm trọng, tìm cách gây áp lực lên tiến trình đàm phán. Các biện pháp trừng phạt thứ cấp mà ông Trump đang đe dọa những người mua dầu mỏ của Nga thực sự có thể gây ra vấn đề cho xuất khẩu. Tuy nhiên, theo các nhà quan sát, áp lực của Mỹ khó có thể dẫn đến sự sụp đổ nhu cầu.

"Hiện tại, dầu mỏ Nga vẫn là lựa chọn sinh lời nhất cho châu Á, trong khi nguồn cung thay thế từ Ả Rập Xê Út hoặc Iraq lại đắt đỏ hơn. Đúng là có thể có những giao dịch bị đóng băng cục bộ hoặc tạm dừng mua hàng, nhưng chúng ta không nên kỳ vọng vào việc từ chối hàng loạt", Evgeny Stal nói.

Ngoài ra, nhà phân tích này còn cho biết thêm rằng Trung Quốc và Ấn Độ đã học được cách lách lệnh trừng phạt bằng cách trộn dầu hoặc sử dụng các chương trình không có bảo hiểm.

Hãng tin Reuters trích dẫn các nguồn tin trong nghành cho biết, các nhà máy lọc dầu nhà nước của Ấn Độ đã tạm dừng mua dầu của Nga vì lo sợ trước những tuyên bố của ông Trump.

Tuy nhiên, không hề có chuyện từ chối. Như Đại sứ Denis Alipov tại Ấn Độ đã nhấn mạnh, dầu mỏ Nga vẫn là yếu tố then chốt của an ninh năng lượng, bất chấp áp lực trừng phạt của phương Tây. Theo ông, ngay cả việc Moscow bị loại khỏi thị trường hydrocarbon toàn cầu về mặt lý thuyết cũng là điều không thể chấp nhận được đối với New Delhi.

Trung Quốc đã có lập trường cứng rắn về thương mại với Nga: bác bỏ tối hậu thư của Mỹ, đồng thời tuyên bố chủ quyền năng lượng là vấn đề nội bộ của đất nước. Bắc Kinh tuyên bố sẽ tiếp tục mua dầu của Nga bất chấp đe dọa áp thuế cao.

Nếu các lệnh trừng phạt thứ cấp được áp đặt, hoạt động buôn bán ngầm sẽ tiếp tục gia tăng. Những hạn chế triệt để đối với xuất khẩu của Nga chắc chắn sẽ chỉ dẫn đến giá dầu tăng vọt - cho tất cả mọi người. Phương Tây hoàn toàn không cần điều này. Do đó, như Bloomberg lưu ý, châu Âu và Mỹ có lý do chính đáng để đảm bảo rằng các biện pháp hạn chế này không quá hiệu quả.

×