Bình luận
0
Là vị đại khoa văn võ toàn tài, ngay thẳng chính trực nổi tiếng đương thời - Tiến sĩ Dương Trực Nguyên sau khi mất được phong thần, dân làng thờ phụng ghi nhớ công ơn.
Trong lịch sử, hiếm có đối thủ nào của triều đình cũ lại được vương triều mới phong thần. Nhưng có lẽ, với Dương Trực Nguyên phải là một ngoại lệ, bởi tấm lòng trung quân ái quốc, ngay thẳng chính trực, vì triều đình dù chết cũng chẳng chối từ.
Theo các nguồn sử liệu, Dương Trực Nguyên (1457 – 1509) quê tại thôn Thượng Phúc, xã Thượng Phúc, tổng La Phù, huyện Thượng Phúc, phủ Thường Tín, trấn Sơn Nam (nay là thôn Hòe Thị, xã Nguyễn Trãi, Thường Tín - Hà Nội).
Sách "Đại Việt sử ký toàn thư" cho biết: Dương Trực Nguyên đỗ Tiến sĩ năm Hồng Đức thứ 21 (1490) rồi được phong chức Hiệu lý Viện Hàn lâm, ít lâu sau làm Hiến sát Hải Dương. Tuy nhiên, năm 1493 vì tâu trái ý vua, ông bị giáng xuống chức cũ.
Sau khi vua Lê Thánh Tông qua đời năm 1497, vua Lê Hiến Tông lên ngôi đã cho Dương Trực Nguyên giữ chức Đông các Hiệu thư, rồi thăng chức Lại khoa cấp sự trung.
"Đại Việt sử ký toàn thư" chép rằng, năm 1499 ông được bổ nhiệm làm Phủ doãn phủ Phụng Thiên. Nổi tiếng là người cương nghị, thẳng tay trừng trị cường hào và những người cậy quyền thế nên rất được lòng dân. Năm 1500, ông được vua Lê Hiến Tông bổ nhiệm làm Đô đình úy quản lý ty Đình úy.
Ty Đình úy là cơ quan mới được cải cách sau khi Lê Hiến Tông lên ngôi. Trước đây, ty Đình úy thuộc vệ Cẩm y, hễ người nào tội nặng, án đáng ngờ, nhà vua có chiếu chỉ xuống thì ty ấy vâng mệnh xét hỏi lại. Dương Trực Nguyên sau đó tiếp tục giữ nhiều chức vụ cao khác trong triều.
Lúc làm Tả thị lang bộ Lễ, năm 1503, Dương Trực Nguyên đã tâu xin đắp đê bên sông Tô Lịch đề phòng lụt, chống hạn để đem lợi cho việc nhà nông. Tháng 12 năm ấy Dương Trực Nguyên cai quản Hàn lâm viện sự.
Sau khi vua Lê Hiến Tông qua đời năm 1504, vua Lê Túc Tông nối ngôi cũng mất sớm, vua Lê Uy Mục lên ngôi đã cử Dương Trực Nguyên làm Chánh sứ sang nhà Minh. Đến năm 1509, vua Lê Uy Mục bổ nhiệm Dương Trực Nguyên làm Đô ngự sử đài, chức quan trông coi việc hặc tấu, can gián nhà vua.
Trong gần 20 năm làm quan dưới 4 triều vua: Lê Thánh Tông, Lê Hiến Tông, Lê Túc Tông và Lê Uy Mục, ông trải qua gần 20 chức vụ khác nhau, cao nhất là Ngự sử đài và tham gia Hội thơ Tao Đàn do vua Lê Thánh Tông sáng lập năm 1495. Ông là một trong số ít người từng làm quan ở cả 6 bộ Binh, Hình, Công, Lễ, Hộ, Lại.
Năm 1497, Dương Trực Nguyên khi đó đang giữ chức Đông các Hiệu thư đã tham gia biên soạn Bộ luật Hồng Đức. Năm 1498, ông được thăng Lại khoa Cấp sự trung.
Tuy làm quan ở kinh thành nhưng Dương Trực Nguyên luôn quan tâm đến đời sống của bà con quê hương. Ông là người tâu với vua việc đắp đê sông Nhuệ từ làng Trát Cầu đến làng Cống Xuyên, đi qua quê ông là Hòe Thị và khai con cừ (ngòi, lạch) từ An Phúc xuống Thượng Phúc để phòng lũ lụt, hạn hán, giúp dân yên tâm sản xuất.
Dương Trực Nguyên làm quan trải 4 đời vua Lê. Ảnh minh họa.
Tháng 11/1509, Giản Tu công Lê Oanh (vua Lê Tương Dực sau này) khởi binh làm phản ở Thanh Hóa và tiến về Đông Kinh. Dương Trực Nguyên được phong Tán lý, cùng tướng Lê Vũ cầm quân dẹp loạn.
Thế quân Lê Oanh mạnh đã đánh tan quân triều đình ở nhiều phòng tuyến, Dương Trực Nguyên giao tranh với Lê Oanh và tử trận tại làng Châu Cầu (nay thuộc Phủ Lý - Hà Nam).
Lê Oanh tiến vào kinh thành giết Lê Uy Mục và lên ngôi, trở thành vua Lê Tương Dực. Năm 1512, triều đình Lê Tương Dực xét thấy Dương Trực Nguyên là vị quan ngay thẳng, trung quân ái quốc, tiết nghĩa trung thành nên truy tặng ông làm Ngự sử đài trung đô ngự sử, được phong làm phúc thần, cho dân làng quanh quê hương ông thờ phụng.
Theo khảo sát của giới lịch sử, hiện nay tại đình làng Hòe Thị có 9 đạo sắc phong, thờ Thành hoàng làng Khiêm Xung đại vương, một vị thiên thần. Việc thờ phụng vị thiên thần này bắt nguồn từ chuyến đi sứ Trung Quốc năm 1508 của Dương Trực Nguyên.
Trên đường về, đến hồ Động Đình gặp bão nên Dương Trực Nguyên lên đảo giữa hồ để tránh. Trên đảo có một miếu thờ, có bia ghi tám chữ "Khiêm xung mặc vận thành chương hiển ứng". Ông về tâu vua. Vua cho là thần phù hộ nên sắc phong Thành hoàng làng, sắc lệnh cho 5 làng phụng thờ, nay là 7 làng gồm Hòe Thị, Mễ Sơn, Yên Phú, Gia Phúc, Gia Khánh, Lộc Dư, Đình Tổ.
Trong 9 đạo sắc phong, đạo xưa nhất có niên đại Cảnh Hưng năm thứ nhất (1740). Đạo có nội dung phong phú có niên đại Tây Sơn Cảnh Thịnh năm thứ nhất (1793), ghi Dương Trực Nguyên có công giúp nước, mở rộng ơn sâu, giữ yên ổn 4 phương và được nhân dân trong vùng thờ phụng. Vì vậy, một số nơi đang nhầm lẫn Dương Trực Nguyên là Thành hoàng làng.
Dương Trực Nguyên khi còn sống không chỉ là một vị quan thanh liêm, trung quân ái quốc, luôn quan tâm đến đời sống nhân dân, mà khi mất đi còn nhiều lần hiển linh giúp nước, giúp dân. 300 năm sau khi mất, năm 1809 sử gia Phan Huy Chú có chép: "Ông chết trở nên linh thiêng, người làng thờ cúng, sau phong Thượng đẳng phúc thần".
Tên làng Hòe Thị cũng bắt nguồn từ Dương Trực Nguyên. Trước đây, làng có tên là Thượng Phúc. Một lần, nhà vua ban cho ông cây hòe. Ông mang về trồng ở chợ làng, cây lên xanh tốt. Trong tiếng Hán, "thị" tức là chợ nên dân làng đã đổi tên thành Hòe Thị để ghi nhớ công lao của Dương Trực Nguyên.
Làng Hòe Thị hiện không còn cây hòe do Dương Trực Nguyên trồng. Dòng họ Dương cũng đã ly tán khắp nơi. Tuy vậy, trong ký ức và niềm tin của người dân Hòe Thị, Tiến sĩ Dương Trực Nguyên luôn là biểu tượng lớn của sự hiếu học, tận tụy, hết lòng vì đất nước và quê hương.
Cung thờ Thượng đẳng Phúc thần Dương Trực Nguyên trong đình làng Hòe Thị.
Không chỉ văn chương, mà nhiều tư liệu liên quan đến Tiến sĩ Dương Trực Nguyên cũng bị thất lạc. Bởi vậy, người nay chỉ biết đến vị đại khoa tiết nghĩa thông qua một số ghi chép của Phan Huy Chú.
Ghi nhận công lao và tôn vinh danh nhân, cuối năm 2021 - HĐND TP Hà Nội đã thông qua việc đặt tên đường Dương Trực Nguyên - từ ngã ba giao cắt phố Nguyễn Phi Khanh cạnh Trường THPT Thường Tín đến cầu Thụy Ứng.
Tiến sĩ Dương Trực Nguyên không những là một đại thần thanh bạch, liêm chính yêu nước thương dân, một lòng vì lợi ích của nhân dân được 4 triều vua tin dùng, mà ông còn là một nhà thơ - một trong "Nhị thập bát tú" của Hội Tao đàn do Lê Thánh Tông làm Tao đàn nguyên súy cùng 2 Phó nguyên súy Thân Nhân Trung và Đỗ Nhuận.
Với 28 đại thần danh sĩ tài cao được ví như 28 vì sao chính trong khoa Thiên văn học cổ xưa. Mặc dù thơ của Tao đàn chủ yếu là thơ ngâm vịnh ca ngợi đất nước tươi đẹp, thịnh trị và xướng họa thơ vua.
Thơ xướng là vua, thơ họa là của "Nhị thập bát tú" thành viên. Dù có phần khuôn sáo, công thức, niêm luật (theo ý vua). Song thơ của Hội Tao đàn cũng thể hiện văn phong một thời thịnh trị của chế độ phong kiến đạt tới đỉnh cao.
Rất tiếc thơ của Hội Tao đàn nói chung, của Tiến sĩ Dương Trực Nguyên nói riêng bị thất lạc quá nhiều, không lưu giữ được. Một số còn lại hầu hết là thơ chữ Hán, ông họa lại thơ vua được chép chung với các thành viên Tao đàn khác trong các tập thơ của Hội Tao đàn.
Hiện có 2 tập thơ phụng họa ngự chế (họa thơ Lê Thánh Tông) còn lưu giữ được một số bài của ông là tập "Quỳnh uyển cửu ca" và "Văn minh cổ xúy"...
"Trước kia vua thích văn thơ, ngự thuyền đến Lam Sơn làm thơ nhớ lại cơ nghiệp của Thánh tổ. Trực Nguyên họa lại có câu kết rằng:
"Lam Sơn chỉ xích thiền nam vọng/ Vạn cổ nguy nguy sáng nghiệp công" (Dịch là: Trông lại Lam Sơn chừng thước tấc/ Công lao sáng nghiệp ngất muôn xưa).
Hay bài thơ "Bái yết sơn lăng cảm xúc" do tác giả Hán Nôm Mai Hải dịch: "Mưa gội khóm hoa gấm vóc tươi/Sương ngưng cây biếc khói xa vời/Xa xá thuyền Ngự mờ sông nước/Phấp phới tinh kỳ rực nắng trời/Kinh cũ non sông xanh biếc biếc/Quê vua lăng tẩm chói ngời ngời/Huy hoàng văn vật nay mừng thấy/ Bốn biển về đây đạo hiếu soi".
Càn Long nổi tiếng không chỉ phong lưu, đa tình mà còn là một vị vua sống lâu nhất trong thời cổ đại Trung Quốc. Tuy nhiên, ở thời kỳ của ông lại không xảy ra việc tranh giành ngôi vàng kịch liệt giữa các con trai.
Thay vì chỉ tập trung giải quyết hậu quả khi người lao động đã mất việc, chính sách Bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) đang có sự chuyển dịch mang tính cốt lõi: từ bị động sang chủ động, từ chi trả trợ cấp sang phòng ngừa từ gốc rễ.
Chia sẻ
Đồng chí Lê Tiến Châu, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy, Trưởng Đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố Hải Phòng chủ trì khảo sát thực địa một số dự án khu vực phía tây thành phố.
Chia sẻ
Giá USD hôm nay 5/8 trong nước, tỷ giá trung tâm ở mức 25.219 VND/USD, giảm 21 đồng so với sáng qua. Còn tỷ giá "chợ đen" tăng 20 đồng bán ra, lên 26.500 đồng.
Chia sẻ
Trời nắng nóng đến gần 50 độ C, dân mạng càng nóng hơn khi có thông tin "thời tiết tăng 1°C, tăng 10% nguy cơ đột quỵ".
Chia sẻ
Tin chọn phân bón NPK Cà Mau, niềm vui được mùa, được trúng của bà con nông dân càng thêm trọn vẹn khi may mắn trúng xe, trúng vàng và thẻ nạp điện thoại từ chương trình Mùa Vàng Thắng Lớn 2025. Sản phẩm chất lượng cùng chương trình khuyến mại hấp dẫn đang tiếp thêm động lực cho nhà nông trên hành trình gặt hái mùa vàng thịnh vượng.
Chia sẻ
Thị trường tín chỉ carbon: Các quy định mới liên quan đến nhóm thu nhập được miễn thuế, phản ánh định hướng thúc đẩy tăng trưởng xanh và kinh tế carbon thấp.
Chia sẻ
Ca sĩ Duy Mạnh đã yêu cầu BTC liveshow “Anh em kết đoàn 3” ứng trước 1 tỷ đồng để hỗ trợ bà con vùng lũ Nghệ An mới nhận lời tham gia đêm nhạc.
Chia sẻ
Bộ Ngoại giao Nga chính thức tuyên bố rằng Moscow không còn coi mình bị ràng buộc bởi các hạn chế tự áp đặt trước đó về việc triển khai tên lửa tầm trung và tầm ngắn (INF), với lý do là các mối đe dọa ngày càng leo thang từ phương Tây.
Chia sẻ
Một chiến dịch không kích ồ ạt mang tên “Kền Kền”, với 60 pháo đài bay B-29, hàng trăm máy bay hộ tống và thậm chí cả… bom nguyên tử, từng được Mỹ lên kế hoạch để "giải cứu" Điện Biên Phủ. Nhưng rốt cuộc, kế hoạch đầy tham vọng ấy đã bị khai tử từ trong chứng nước, bởi một sự thật không thể chối cãi: không có thứ vũ khí nào đủ sức cứu nổi một cuộc chiến sai lầm.
Chia sẻ
UBND TP Hà Nội yêu cầu cơ quan, đơn vị liên quan xây dựng lộ trình, chế tài xử lý dứt điểm, nhất là hơn 700 điểm giết mổ trong khu dân cư, hoàn thành trước tháng 9/2025.
Chia sẻ
Tờ Micro Sports (Campuchia) cho hay, CLB Becamex TP.HCM đang lên kế hoạch chiêu mộ tiền vệ Sos Suhana của Nagaworld FC.
Chia sẻ
Thông tin trên được Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết khi trả lời báo chí, ngày 4/8, liên quan đến công tác phòng, chống dịch tả lợn châu Phi.
Chia sẻ
Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu triển khai thực chất, đưa Nghị quyết đi vào cuộc sống, tạo phong trào, xu thế và đóng góp của doanh nghiệp tư nhân, kinh tế tư nhân vào phát triển kinh tế - xã hội.
Chia sẻ
“Chi tiết 'Ba lần tiễn con đi, hai lần khóc thầm lặng lẽ' giống như một bức tranh bi tráng, hào hùng của dân tộc... Khi đọc đến chi tiết này, tôi đã bật khóc”. Đó là chia sẻ của ca sĩ Trọng Tấn với PV Dân Việt khi nói về chi tiết đặc biệt trong bài hát "Đất nước" của nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn (phổ thơ Tạ Hữu Yên).
Chia sẻ
MC Quyền Linh lên tiếng xin lỗi, thừa nhận có sai sót trong việc quảng cáo, bày tỏ mong nhận được sự thấu hiểu của khán giả.
Chia sẻ
Tổng thống Zelensky đã lọt vào tầm ngắm của Cục Chống Tham nhũng Quốc gia Ukraine (NABU) và Viện Công tố Chuyên trách Chống Tham nhũng (SAP), họ hiện đang thu thập tài liệu để xét xử ông, Viktor Medvedchuk, cựu lãnh đạo đảng Cương lĩnh Đối lập - Vì Sự sống và là chủ tịch phong trào "Ukraine Khác" cho biết.
Chia sẻ
Vừa qua, trong khuôn khổ Hội nghị CEO Summit 2025 do Vietnam Report phối hợp cùng báo Vietnamnet tổ chức, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) vinh dự được xướng tên trong danh sách Top 10 Ngân hàng Thương mại Việt Nam uy tín năm 2025.
Chia sẻ
Trong các loại cá đồng, cá diếc luôn đứng đầu vì thịt mềm, thơm ngon và hàm lượng dinh dưỡng cao. Thực đơn hôm nay sẽ gồm có món cá diếc kho ăn kèm rau mồng tơi.
Chia sẻ
Thị trường tài sản số hôm nay 5/8 tiếp tục có sự phục hồi mạnh mẽ. Thay vì hoảng loạn, các nhà đầu tư dường như đang quay trở lại với tiền điện tử, coi mức giá hiện tại là cơ hội mua vào.
Chia sẻ
Loài cỏ dại "lên đời" thành cây cảnh được ưa thích này nhờ những bông hoa xinh đẹp, thời gian ra hoa dài bất thường và khả năng chịu hạn tốt.
Chia sẻ
Đại hội Đảng cấp xã, phường ở Nghệ An sẽ không tổ chức chương trình văn nghệ chào mừng và không mua quà tặng cho đại biểu nhằm tránh hình thức và lãng phí.
Chia sẻ
Giá xăng dầu hôm nay 5/8, thị trường dầu thô thế giới diễn biến thất thường, dầu thô giao dịch sáng nay bất ngờ tăng, sau nhiều phiên suy giảm.
Chia sẻ
Sau khi chia tay Thép xanh Nam Định, tiền đạo Joseph Mpande đã chuyển sang đầu quân cho CLB PVF-CAND.
Chia sẻ
Ngày 14/7, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa Trịnh Minh Hoàng đã dẫn đầu đoàn kiểm tra thực tế tại các mô hình nuôi biển công nghệ cao trên địa bàn tỉnh, trong đó khu vực Đầm Bấy (phường Nha Trang).
Chia sẻ
Từ 23/8/2025, người làm nhiệm vụ phòng thủ dân sự sẽ được hưởng lương làm thêm giờ, phụ cấp trực đêm, trợ cấp đặc thù và hỗ trợ khi gặp rủi ro. Đây là một trong những chính sách mới tại Nghị định 200/2025/NĐ-CP, nhằm bảo đảm quyền lợi và điều kiện làm việc cho lực lượng được huy động.
Chia sẻ
Trong những năm gần đây, ngành du lịch tỉnh Lạng Sơn đang có một cuộc chuyển mình mạnh mẽ, thu hút du khách bằng những sản phẩm du lịch độc đáo.
Chia sẻ
Xã Hàm Thuận Nam, tỉnh Lâm Đồng (được sáp nhập từ hai xã Hàm Minh và thị trấn Thuận Nam, thuộc huyện Hàm Thuận Nam tỉnh Bình Thuận cũ) đang chuyển mình để phát triển. Vùng đất này được xem là thủ phủ cây thanh long lớn nhất tỉnh Lâm Đồng, trên núi có tượng Phật Thích Ca nhập Niết Bàn dài nhất Đông Nam Á.
Chia sẻ
Liên tiếp có bệnh nhân nhập viện trong tình trạng co cứng người, tính mạng nguy kịch do nhiễm trùng uốn ván từ các vết thương hở rất nhỏ.
Chia sẻ
Cùng đất nước bước vào giai đoạn lịch sử, những người dân phường Trà Lý, tỉnh Hưng Yên (trước sáp nhập tỉnh Thái Bình với tỉnh Hưng Yên, phường Trà Lý là một phần diện tích của thành phố Thái Bình) hôm nay không khỏi tự hào và khấp khởi kỳ vọng.
Chia sẻ
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 127/CĐ-TTg ngày 4/8/2025 yêu cầu các bộ ngành, địa phương tập trung hoàn thành cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính (TTHC), điều kiện kinh doanh.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
PV 
