Vận hành chính quyền 2 cấp: Giải pháp nào đảm bảo hoạt động thông suốt? (Bài 2)

LTS: Kể từ 1/7, tính tới nay chính quyền hai cấp đã đi vào vận hành gần nửa tháng. Đây là một chủ trương lớn và mang tính bước ngoặt của Đảng, Nhà nước ta trong việc giảm tầng nấc trung gian, giúp chính quyền cơ sở gần với dân hơn. Việc triển khai chính quyền hai cấp trên toàn quốc được tiến hành một cách đồng bộ và toàn diện. Tuy vậy, do đây là lần đầu tiên triển khai mô hình chính quyền hai cấp nên không tránh khỏi ở nơi này nơi kia vẫn còn những bỡ ngỡ, khó khăn, vướng mắc.

Loạt bài của Dân Việt "Vận hành chính quyền 2 cấp: Toàn hệ thống chính trị vào cuộc tháo gỡ những vướng mắc" tiến hành khảo sát ở một số địa phương trong cả nước ghi nhận những khó khăn, vướng mắc này cũng như trao đổi với lãnh đạo các địa phương, chuyên gia để cùng tìm ra những biện pháp khắc phục, tháo gỡ những khó khăn đó để chính quyền hai cấp sớm đi vào vận hành một cách trơn tru nhất, phục vụ người dân một cách hiệu quả và nhanh chóng đúng như kỳ vọng ban đầu.

Thành lập Tổ hỗ trợ trực tuyến, tập huấn trực tuyến

Ghi nhận của phóng viên Dân Việt hơn mười ngày qua, để chuẩn bị cho sự thay đổi này, Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM đã thực hiện nhiều công tác quan trọng.

Trao đổi với PV, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM Nguyễn Minh Nhựt cho biết: Về cơ sở dữ liệu địa chính, dữ liệu từ Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu đã được chuyển đổi và tích hợp vào hệ thống cơ sở dữ liệu địa chính chung của Văn phòng đăng ký đất đai TP.HCM, vận hành tập trung trên phần mềm VBDLIS.

Ngay từ ngày 25/6, một buổi tập huấn trực tuyến đã được tổ chức cho 445 cán bộ cấp xã từ ba địa phương, hướng dẫn xử lý hồ sơ cấp Giấy chứng nhận trên cơ sở dữ liệu tập trung. Tiếp đó, Công văn số 4062/SNNMT-VPĐK và Công văn số 4069/SNNMT-VPĐK đã ban hành hướng dẫn chi tiết về quy trình và cấp tài khoản khai thác cơ sở dữ liệu địa chính.

Về dữ liệu bản đồ địa chính, ông Nhựt cho hay, Văn phòng đăng ký đất đai thành phố đã phối hợp phân tách và quy đổi số tờ bản đồ địa chính theo ranh giới 168 phường, xã mới, tuân thủ Thông tư 26/2024/TT-BTNMT.

Không chỉ riêng ở Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM, nhiều trung tâm hành chính công ở TP.HCM vẫn còn nhiều lúng túng, khó khăn khi thực hiện chính quyền hai cấp. Ảnh: CH

Hệ thống quản lý bản đồ địa chính tập trung qua phần mềm SVN cũng đã được thống nhất để kết nối và chia sẻ thông tin. Một tổ hỗ trợ trực tuyến đã được thành lập cho 168 phường, xã, hướng dẫn tiếp nhận hồ sơ trên dịch vụ công quốc gia, đồng bộ dữ liệu vào VBDLIS, xử lý nghiệp vụ đất đai, liên thông thuế điện tử và in Giấy chứng nhận. Ngoài ra, 9 văn bản hướng dẫn nghiệp vụ đã được ban hành cho UBND cấp xã, nhằm đảm bảo giải quyết thủ tục hành chính liên tục và hiệu quả.

“Về tình hình tiếp nhận hồ sơ, từ ngày 1/5 đến tháng 7/2025, các phường, xã đã tiếp nhận tổng cộng 278 hồ sơ trên hệ thống thông tin giải quyết thủ tục hành chính (Dịch vụ công thành phố) đối với 14 thủ tục thuộc thẩm quyền cấp xã. Trong khi đó, hệ thống Văn phòng đăng ký đất đai thành phố tiếp tục tiếp nhận 11.304 hồ sơ (trong đó có 675 hồ sơ trực tuyến) đối với 23 thủ tục thuộc thẩm quyền của mình từ ngày 1 đến 4/7/2025”, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM thông tin.

Nảy sinh khó khăn về thủ tục đất đai giai đoạn đầu

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM, mặc dù công tác chuẩn bị được triển khai khá kỹ lưỡng, giai đoạn đầu thực hiện chính quyền hai cấp trong lĩnh vực đất đai tại TP.HCM đã bộc lộ một số bất cập, thách thức cần được nhìn nhận và giải quyết kịp thời. Đây là những vấn đề không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của cơ quan quản lý mà còn tác động trực tiếp đến quyền lợi và sự thuận tiện của người dân, doanh nghiệp.

Mặc dù đã có các buổi tập huấn, một bộ phận cán bộ tại 168 phường, xã vẫn còn lúng túng trong quá trình xử lý hồ sơ. Cụ thể, ông Nhựt cho biết, các cán bộ chưa nắm rõ thao tác phần mềm, chưa hoàn toàn thành thạo các thao tác trên phần mềm VBDLIS – hệ thống cơ sở dữ liệu địa chính tập trung mới.

Điều này là dễ hiểu do đây là phần mềm chuyên ngành và họ mới tiếp cận việc giải quyết các hồ sơ cụ thể trên hệ thống này. Sự thiếu sót trong kỹ năng vận hành phần mềm có thể dẫn đến sai sót trong nhập liệu, xử lý thông tin, làm chậm quá trình giải quyết hồ sơ.

Người dân đến làm thủ tục liên quan đến giấy đất đai, Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ở phường Sài Gòn. Ảnh: CH

Vướng mắc trong liên thông thuế điện tử: Nội dung liên thông thuế điện tử theo chính quyền hai cấp cũng là một điểm nghẽn. Đây là quy trình nghiệp vụ mới và phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan. Sự chưa rõ ràng trong các bước thực hiện liên thông thuế có thể gây ách tắc hồ sơ tại khâu cuối cùng, ảnh hưởng đến thời gian trả kết quả cho người dân.

Lúng túng khi giải quyết hồ sơ cụ thể: Do mới tiếp cận việc giải quyết các loại hồ sơ cụ thể sau khi có sự phân cấp, nhiều cán bộ cấp xã chưa có kinh nghiệm thực tiễn để xử lý linh hoạt các tình huống phát sinh. Sự lúng túng này không chỉ làm chậm tiến độ mà còn có thể gây ra tâm lý lo ngại cho người dân khi thực hiện thủ tục.

Ông Nhựt chia sẻ thêm, bên cạnh yếu tố con người, cơ sở vật chất và hạ tầng công nghệ cũng là một rào cản đáng kể: Thiếu thiết bị và đường truyền Internet không ổn định, một số xã, phường vùng sâu, vùng xa vẫn còn thiếu các thiết bị cần thiết để xử lý thủ tục hành chính điện tử. Đường truyền Internet không ổn định tại các khu vực này cũng gây khó khăn lớn, làm gián đoạn quá trình nộp, xử lý và tra cứu hồ sơ trực tuyến. Điều này tạo ra sự chênh lệch đáng kể về khả năng tiếp cận dịch vụ công giữa các khu vực.

Khó khăn trong luân chuyển hồ sơ do khoảng cách địa lý: Khoảng cách địa lý giữa UBND xã, phường với Trung tâm (Văn phòng đăng ký đất đai thành phố hoặc các chi nhánh) là một thách thức lớn. Việc luân chuyển hồ sơ giấy, đặc biệt là các hồ sơ có thời gian giải quyết trong ngày, gặp rất nhiều khó khăn, dẫn đến kéo dài thời gian xử lý và không đảm bảo đúng thời gian quy định. Điều này đi ngược lại mục tiêu giảm thiểu thời gian và chi phí cho người dân trong cải cách hành chính.

Những bất cập này, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM nhận định: “Nếu không được khắc phục kịp thời có thể làm giảm hiệu quả của mô hình chính quyền hai cấp, gây khó khăn cho người dân và doanh nghiệp, thậm chí có thể tạo ra những rào cản mới trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội của thành phố”.

Giải pháp để đảm bảo sự thông suốt trong quản lý đất đai

Để giải quyết triệt để những bất cập trên và đảm bảo sự thông suốt trong quản lý đất đai theo mô hình chính quyền hai cấp, các cơ quan chức năng đã và đang đề xuất nhiều giải pháp đồng bộ, từ nâng cao năng lực cán bộ đến đầu tư hạ tầng công nghệ.

Cũng theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM Nguyễn Minh Nhựt, phải rà soát và chuẩn hóa quy trình nội bộ.

Theo ông, việc tiếp tục rà soát toàn bộ các thủ tục hành chính lĩnh vực đất đai cấp xã đã được UBND TP.HCM phê duyệt là cần thiết. Khẩn trương xây dựng, hoàn thiện và tái cấu trúc quy trình nội bộ giải quyết thủ tục hành chính lĩnh vực đất đai cấp xã sẽ đảm bảo tính nhất quán và hiệu quả.

Trung tâm Phục vụ hành chính công tại các phường, xã thuộc TP.HCM tiếp nhận và xử lý hồ sơ của người dân. Ảnh: CH

Tổ chức tập huấn chuyên sâu và hỗ trợ trực tiếp: Để nâng cao kỹ năng vận hành phần mềm VBDLIS và giải quyết các nội dung liên thông thuế điện tử, cần tổ chức các khóa tập huấn chuyên sâu, định kỳ, kết hợp lý thuyết và thực hành. Các chuyên gia kiến nghị cần có các buổi "cầm tay chỉ việc" tại chỗ hoặc thành lập các nhóm hỗ trợ di động, trực tiếp đến các phường, xã để giải đáp thắc mắc và xử lý các trường hợp cụ thể.

Đặc biệt, ông Nhựt chia sẻ thêm, việc cử nhân sự thuộc các chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai trực thuộc đến 168 UBND cấp xã để hỗ trợ nghiệp vụ là một bước đi đúng hướng, cần được đẩy mạnh và duy trì thường xuyên, giúp cán bộ cấp xã có chỗ dựa chuyên môn vững chắc.

Nâng cấp hạ tầng công nghệ tại vùng sâu, vùng xa: Thách thức về cơ sở vật chất và hạ tầng công nghệ chưa đồng bộ cần được ưu tiên giải quyết. Các chuyên gia công nghệ thông tin đề xuất cần có một kế hoạch đầu tư bài bản để trang bị đầy đủ thiết bị và nâng cấp đường truyền Internet tại các khu vực này.

"Đẩy mạnh số hóa và phát triển hệ thống liên thông dữ liệu: Để giải quyết vấn đề khoảng cách địa lý và thời gian luân chuyển hồ sơ, cần nghiên cứu và áp dụng các giải pháp công nghệ tiên tiến.

Tăng cường số hóa hồ sơ: Đẩy mạnh việc tiếp nhận và xử lý hồ sơ trực tuyến hoàn toàn sẽ giảm thiểu sự phụ thuộc vào hồ sơ giấy và quy trình luân chuyển vật lý. Điều này đòi hỏi người dân và doanh nghiệp cần được hướng dẫn cụ thể về cách sử dụng dịch vụ công trực tuyến.

Phát triển hệ thống liên thông dữ liệu: Nâng cao khả năng liên thông dữ liệu giữa các cơ quan, đơn vị liên quan, đặc biệt là giữa UBND cấp xã, văn phòng đăng ký đất đai và cơ quan thuế. Hệ thống liên thông đồng bộ sẽ giúp giảm thời gian xác minh thông tin, đẩy nhanh quá trình xử lý hồ sơ, loại bỏ các khâu trung gian không cần thiết", ông Nhựt chia sẻ.

(Còn nữa)

Chuyên gia hiến kế "gỡ vướng"

Tham khảo một số chuyên gia về xử lý các vướng mắc trong giải quyết thủ tục hành chính liên quan tới đất đai, PV Dân Việt cũng tổng hợp thêm một số nhóm giải pháp như sau:

- Thành lập nhóm công tác đặc biệt và kênh phản hồi trực tiếp: Bên cạnh việc cử nhân sự hỗ trợ, việc thành lập nhóm công tác gồm văn phòng đăng ký đất đai, lãnh đạo phường, xã và cán bộ trực tiếp thực hiện thủ tục hành chính tại địa phương là rất quan trọng. Nhóm này sẽ đóng vai trò là cầu nối, kịp thời hướng dẫn và giải quyết các khó khăn, vướng mắc phát sinh. Điều này không chỉ giúp giải quyết vấn đề nhanh chóng mà còn tạo ra kênh phản hồi trực tiếp để hoàn thiện quy trình, chính sách một cách linh hoạt và kịp thời.
- Các cơ quan chức năng cần tiếp tục theo dõi sát sao, định kỳ đánh giá hiệu quả triển khai, và kịp thời điều chỉnh các chính sách, quy trình nếu cần thiết. Việc tăng cường truyền thông, nâng cao nhận thức cho người dân và doanh nghiệp về những thay đổi trong thủ tục hành chính đất đai, cách thức nộp hồ sơ trực tuyến cũng là yếu tố quan trọng để giảm thiểu sai sót và tiết kiệm thời gian.

×