Hà Nội từng có 2 lần tuyết rơi khiến nước Hồ Gươm đóng băng, cụ thể là khi nào?

Hà Nội, thủ đô ngàn năm văn hiến của Việt Nam, nằm giữa vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng – nơi đặc trưng bởi khí hậu cận nhiệt đới ẩm, có bốn mùa rõ rệt nhưng hiếm khi chạm đến những cực điểm khắc nghiệt như giá rét âm độ hay tuyết rơi. Thế nhưng, thật khó tin khi lịch sử từng ghi nhận nhiều lần tuyết rơi tại Thăng Long – Hà Nội, thậm chí Hồ Gươm (Hoàn Kiếm) từng đóng băng, tạo nên những thời khắc kỳ lạ và huyền diệu chưa từng có giữa lòng thành phố cổ kính này.

Ghi chép từ thời Lý: Thăng Long có tuyết – điềm lành hay báo hiệu thiên tai?

Theo "Đại Việt sử ký toàn thư", bộ quốc sử nổi tiếng của nước ta, vào các năm 1102 và 1114, dưới triều vua Lý Nhân Tông, tuyết đã rơi tại kinh thành Thăng Long. Đáng chú ý, đây là hai năm ghi nhận tuyết rơi đúng vào tiết Lập Xuân – thời điểm mở đầu một năm theo lịch nông nghiệp phương Đông. Đối với xã hội phong kiến, hiện tượng này được xem như một điềm lành trời ban, mang thông điệp thiêng liêng từ thiên giới.

Tuy nhiên, bên cạnh quan điểm tốt lành, việc tuyết rơi cũng khiến thời tiết trở nên khắc nghiệt, ảnh hưởng đến cây trồng, mùa màng và sức khỏe dân chúng. Việc tuyết xuất hiện ở Thăng Long – một vùng không thuộc địa hình núi cao – là cực kỳ hiếm hoi, cho thấy trong những giai đoạn này, khí hậu khu vực Bắc Bộ đã trải qua những biến động mạnh.

Tuyết rơi thời Lê – Hồ Gươm từng đóng băng

Bước sang thời Lê sơ, các tài liệu lưu trữ tại Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia hiện nay cho biết rằng nước Hồ Gươm từng đóng băng trong một mùa đông đặc biệt lạnh giá. Dù không có ghi chép chính xác về năm, nhưng dựa trên các văn bản khí tượng cổ và tấu sớ dâng lên triều đình, hiện tượng đóng băng trên mặt hồ đã từng xuất hiện ngay tại trung tâm Thăng Long.

Không chỉ Hồ Gươm, nhiều ao hồ khác trong khu vực thành thị cũng hình thành váng băng, một lớp băng mỏng xuất hiện khi nhiệt độ xuống gần hoặc dưới 0 độ C. Với điều kiện nhà cửa thời xưa chưa có hệ thống sưởi, quần áo giữ nhiệt kém, đợt rét này chắc chắn đã gây ra ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống thường nhật và sức khỏe của dân chúng.

Năm 1955: Hà Nội chìm trong giá lạnh kỷ lục – Hồ đóng băng, cá chết cóng

Một lần nữa, Hà Nội ghi nhận hiện tượng đóng băng tại các ao hồ vào tháng 1 năm 1955 – một mùa đông được coi là lạnh kỷ lục trong thế kỷ XX tại miền Bắc. Theo số liệu chính thức từ Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn, vào ngày 12/1/1955, nhiệt độ ghi nhận trong lều khí tượng là 2,7°C, tức là ngoài trời có thể chỉ còn khoảng 1°C hoặc thấp hơn.

Ở mức nhiệt này, các mặt hồ lớn tại Hà Nội hình thành lớp băng mỏng, trong đó có Hồ Gươm. Dân chúng thủ đô khi ấy sửng sốt chứng kiến mặt hồ lặng như gương, phủ một lớp băng lạnh giá, trong khi cây cối khô rụng, cá chết cóng nổi trắng các ao hồ ngoại ô.

Đây cũng là năm Hà Nội trải qua một trong những mùa đông giá buốt nhất thế kỷ, ảnh hưởng lớn tới sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi và sinh hoạt. Nhiều gia đình buộc phải đốt than tổ ong để sưởi ấm – một giải pháp tạm thời nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro về sức khỏe và an toàn cháy nổ.

1986 và 2016: Tuyết rơi tại Ba Vì – báo hiệu khí hậu bất thường

Không trực tiếp tại khu vực nội thành, nhưng hiện tượng tuyết rơi trên đỉnh núi Ba Vì – cách trung tâm Hà Nội khoảng 60 km – cũng là một điểm nhấn đáng kể về sự biến đổi khí hậu tại miền Bắc.

Vào năm 1986, người dân sống quanh vùng núi Ba Vì ghi nhận băng tuyết rơi trắng xóa trên đỉnh Vua (cao 1.296m). Tuyết phủ trắng cành cây, mặt đất, và cả mái đình chùa trên núi. Đến ngày 24/1/2016, hiện tượng tương tự lại xuất hiện, kéo dài trong vài giờ đồng hồ, khiến nhiều du khách và người dân kéo lên núi chứng kiến cảnh tượng hiếm gặp này.

Dù Ba Vì có độ cao đủ để đón không khí lạnh mạnh, nhưng việc tuyết rơi vẫn là điều rất hiếm. Những lần tuyết phủ đỉnh núi gần Hà Nội càng làm dấy lên lo ngại về biến đổi khí hậu và hiện tượng thời tiết cực đoan đang ngày càng rõ rệt.

Hà Nội liệu có còn tuyết trong tương lai?

Theo các chuyên gia khí tượng, tuyết rơi ở Hà Nội nội đô là hiện tượng cực kỳ hiếm và khó tái diễn trong điều kiện khí hậu hiện tại. Tuy nhiên, trong bối cảnh biến đổi khí hậu toàn cầu, các hiện tượng cực đoan như rét đậm kéo dài, nhiệt độ giảm sâu dưới 5°C vào ban đêm, hoàn toàn có khả năng xảy ra.

Việc ghi nhận những lần tuyết rơi trong lịch sử không chỉ là một điểm nhấn thú vị về thời tiết, mà còn là lời nhắc nhở về sự bất ổn của thiên nhiên. Hà Nội, một thành phố từng hứng chịu cả mưa bom bão đạn, giờ đây phải chuẩn bị đối mặt với những thách thức của thời tiết khắc nghiệt và môi trường biến đổi không ngừng.

Tuyết rơi, băng giá – những hiện tượng tưởng như chỉ có ở vùng ôn đới, đã từng hiện diện tại Hà Nội trong những giai đoạn đặc biệt của lịch sử. Từ triều Lý, triều Lê cho tới thế kỷ XX, Hà Nội đã chứng kiến những lần bầu trời đổ tuyết, mặt hồ đóng băng – như một biểu tượng cho sự đổi thay, khắc nghiệt và cũng đầy thơ mộng của thời tiết nơi Thăng Long ngàn năm tuổi. Đó là những lát cắt kỳ lạ nhưng sống động, mang đến cho Hà Nội một chiều sâu ký ức không nơi nào sánh được.

×