Vừa qua, một tờ báo trích dẫn lời của đại diện một doanh nghiệp nói: 90% người Việt đang ăn gạo "bẩn" do tồn dư thuốc bảo vệ thực vật tích tụ trong gạo. Quan điểm của ông về ý kiến này như thế nào?

- Theo tôi, khi có những nhận định về một ngành sản xuất quan trọng với người nông dân, thì cần có những căn cứ, số liệu chính xác, khoa học, không nên có những nhận xét mang tính cảm tính.

Điều này sẽ ảnh hưởng đến những thành công và phát triển vượt bậc của ngành lúa gạo Việt Nam trong những năm qua, làm tổn hại đến uy tín hạt gạo Việt ngành nông nghiệp, các doanh nghiệp và nông dân đã xây dựng trong suốt nhiều năm qua.

Từ đầu năm 2020 đến nay, trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, xuất khẩu gạo vẫn được coi là điểm sáng với sản lượng xuất khẩu tới 4,5 triệu tấn và 2,2 tỷ USD, giảm 1,7% về khối lượng nhưng tăng 10,4% về giá trị so với cùng kỳ năm 2019, có thời điểm giá gạo Việt Nam còn vượt cả Thái Lan.

Phải khẳng định, Việt Nam không phải "một mình một chợ" trong xuất khẩu gạo, chúng ta đang chịu cạnh tranh gay gắt từ gạo Thái Lan, Ấn Độ, Campuchia, nếu không khẳng định được chất lượng, chắc chắn gạo Việt Nam không có được kết quả xuất khẩu ấn tượng như vậy.

Có thể thấy, những năm qua, ngành lúa gạo đang thực hiện công cuộc tái cơ cấu theo hướng chú trọng nâng cao chất lượng, trình độ sản xuất lúa gạo của nông dân Việt Nam cũng được nâng lên một bước đáng kể. Nhận định của ông như thế nào?

- Đúng là như vậy, trong những năm gần đây, ngành sản xuất lúa gạo của Việt Nam đã có những tiến bộ vượt bậc, hàng năm diện tích gieo trồng lúa của chúng ta chỉ dao động trong khoảng 7,3 - 7,4 triệu hecta nhưng sản lượng thóc lên tới 43,4 - 43,5 triệu tấn/năm, không chỉ đủ cho tiêu dùng và chế biến trong nước với 100 triệu dân mà mỗi năm còn xuất khẩu 6,5 - 6,7 triệu tấn gạo, gạo Việt đã đến được nhiều phân khúc thị trường khác nhau.

Điều đáng mừng hơn là, giá gạo xuất khẩu Việt Nam ngày càng được nâng cao, chứng tỏ sức cạnh tranh của gạo Việt ngày càng mạnh.

Có được điều đó là nhờ những năm qua, chúng ta đầu tư mạnh mẽ cho khoa học công nghệ trong lĩnh vực sản xuất lúa gạo. Phải khẳng định, Việt Nam đang có bộ giống lúa rất tốt, chất lượng gạo không chỉ được cải thiện mà còn đáp ứng cả yếu tố mùa vụ.

Các giống gạo thơm ngắn ngày chất lượng cao vừa đáp ứng được yêu cầu của thị trường vừa giúp chúng ta chủ động trong bố trí mùa vụ. Trong điều kiện vô cùng khó khăn do hạn mặn, thiếu nước, bão lụt nhưng chúng ta vẫn đảm bảo diện tích gieo trồng, sản lượng thóc theo đúng mục tiêu đề ra. 

Thành công trong vụ sản xuất lúa đông xuân, hè thu thời gian qua là minh chứng cho điều đó.

Quan trọng hơn là, người dân cũng có nhận thức đầy đủ về kỹ thuật canh tác sao cho an toàn, Bộ NNPTNT, các viện nghiên cứu, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia đã và đang nỗ lực chuyển giao các gói kỹ thuật cho nông dân như "3 giảm 3 tăng", "1 phải 5 giảm" với mục tiêu giảm chi phí đầu vào, giảm lượng giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật, tưới tiết kiệm nước nhưng vẫn tăng năng suất, chất lượng, giá cả.

Những mô hình như thế đang được triển khai rất nhiều ở các địa phương, giúp nông dân nâng cao chất lượng lúa, đảm bảo an toàn thực phẩm.

Hiện nay, vấn đề an toàn thực phẩm được nhiều thị trường rất coi trọng, gạo Việt cũng phải đáp ứng được tiêu chuẩn này mới được đón nhận, đúng không thưa ông?

- Đúng là như vậy, mỗi năm Việt Nam xuất khẩu 6,5 - 6,7 triệu tấn gạo. Thị trường nhập khẩu nào dù là cao cấp hay trung cấp thì những yêu cầu về an toàn thực phẩm, kiểm tra tồn dư thuốc bảo vệ thực vật đều phải đáp ứng. Khi họ kiểm tra đạt chất lượng an toàn thực phẩm thì họ mới nhập khẩu, nếu sản phẩm có vấn đề làm sao họ chấp nhận. 

Thêm nữa, với diện tích sản xuất quá lớn như vậy, ở Việt Nam không có chuyện gạo ở ruộng này để ăn, gạo ở ruộng kia để xuất khẩu, nói tóm lại không có vùng riêng cho xuất khẩu hay tiêu dùng nội địa nên tôi khẳng định không có chuyện gạo Việt Nam không đạt chất lượng.

Rõ ràng, gạo Việt đã đến được thị trường châu Á, châu Phi, Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc,... tức là rất nhiều phân khúc nhưng có một đòi hỏi chung của các thị trường là phải đảm bảo an toàn thực phẩm.

Việt Nam cũng đã gia nhập nhiều hiệp định thương mại tự do (FTA), khi đó, hàng rào thuế quan hầu như bị gỡ bỏ, các nước buộc phải bảo hộ sản xuất trong nước bằng các hàng rào phi thuế quan, hàng rào kỹ thuật, trong đó vấn đề an toàn thực phẩm được đặt lên hàng đầu. 

Chúng ta đều đã vượt qua các yêu cầu của thị trường, các nước chấp nhận gạo Việt thì làm sao nói gạo Việt là gạo bẩn được.

Vì vậy, đối với một ngành hàng quan trọng như lúa gạo, khi phát ngôn, theo tôi luôn phải có các luận cứ khoa học, con số chính xác, bởi đôi khi một nhận định cảm tính cũng có thể ảnh hưởng đến uy tín của ngành.

Xin cảm ơn ông!

×