Suýt bị Nghệ sĩ Nhân dân Đặng Nhật Minh đuổi khỏi đoàn phim

Chia sẻ trong chương trình Cine7 – Ký ức phim Việt, Nghệ sĩ Ưu tú Hữu Mười - thầy giáo Khang trong phim Bao giờ cho đến tháng Mười chia sẻ rằng, bộ phim đó để lại trong ông rất nhiều kỷ niệm. Vui cũng lắm, buồn cũng nhiều, đặc biệt là tận cùng của nỗi buồn với ông và bạn diễn Lê Vân.

“Tôi phải nhắc đến chị Lê Vân trước vì có lẽ từ đó tới giờ và cả sau này, tôi cũng chưa thấy giải thưởng nào trao một lúc hai giải Nam diễn viên xuất sắc và Nữ diễn viên xuất sắc cho hai diễn viên trong cùng một bộ phim (tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 7 năm 1985). Đó là một vinh dự vô cùng sâu sắc.

Lúc đó, tôi không phải ứng cử viên cho vai thầy giáo Khang. Tôi đọc kịch bản thì thích vai này lắm nhưng đạo diễn Đặng Nhật Minh không muốn tôi diễn nó vì tôi vừa đóng một vai thầy giáo trong phim khác, vai này cũng có nét giống như vậy. Tôi buồn lắm!

Tự nhiên 2 tháng sau, đạo diễn Đặng Nhật Minh lại gọi điện bảo: “Thôi, suy đi tính lại thì tôi thấy cậu vào diễn vẫn ổn hơn”. Thế là tôi được nhận vai đó.

Vai thầy giáo Khang này có niềm cảm thông với những người phụ nữ sau chiến tranh, đặc biệt những người phụ nữ đã biết tin chồng hy sinh rồi nhưng vẫn phải sống như đang còn chồng (vai của Lê Vân). Nói thật, sau khi diễn xong vai thầy giáo Khang, tôi vẫn không hài lòng về bản thân mình".

Nghệ sĩ Ưu tú Hữu Mười cũng chia sẻ thêm về kỷ niệm suýt bị đuổi khỏi đoàn khi đóng được gần một nửa phim.

“Nếu bị đuổi hẳn khỏi vai thì ước mơ trở thành tài tử quốc doanh của tôi tan tành, kinh khủng lắm. Đó là cảnh đoàn chèo về diễn, đoàn phim phải mời cả đoàn chèo tới, khán giả cũng đến xem rất đông. Đoàn phim chuẩn bị máy quay, khung cảnh hết rồi.

Tôi đi bên dưới, được mấy cô cậu thanh niên tới hỏi han nọ kia nên cũng đứng nói chuyện vì lần đầu tiên được quần chúng hâm mộ.

Có một cô mang một túi nhót ra mời tôi thì tôi cũng ăn. Tới khi vào cảnh quay thì thấy một ông trong đoàn pha ấm trà nóng, tôi thấy thế liền ngồi xuống uống chén trà để ấm bụng rồi vào quay.

Ai ngờ đâu, đang ngồi thì cậu ánh sáng hớt hải chạy tới bảo tôi “Ối giồi ôi, ông Mười ơi, sao ông lại ngồi đây? Cả đoàn đi tìm ông”.

Tôi mặt xanh lè, vội chạy về thì đã đóng máy rồi. Chưa bao giờ tôi bị đạo diễn Đặng Nhật Minh mắng một cách cay nghiệt như vậy và nói luôn “Dừng đoàn! Mai cậu về Hà Nội đi, thay người diễn vai đó”. Ôi, cả chân trời nghệ thuật như sụp đổ trước mặt tôi, bao ước mơ tan tành”.

May mắn là nam nghệ sĩ được quay phim trấn an cho quay tiếp: "Đạo diễn nói xong bỏ về. Tôi xác định bị đuổi rồi nhưng anh quay phim Nguyễn Mạnh Lân chơi thân với tôi bảo còn hai cảnh, cứ quay nốt, thế là quay”.

Từ diễn viên đến đạo diễn

Nghệ sĩ Ưu tú Hữu Mười thuộc lớp diễn viên khóa II, trường Điện ảnh Việt Nam (nay là Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội). Học thời với ông có các nghệ sĩ: cố Nghệ sĩ Nhân dân Bùi Cường, Nghệ sĩ Nhân dân Minh Châu, Nghệ sĩ Nhân dân Bùi Bài Bình, cố Nghệ sĩ Nhân dân Phương Thanh, Nghệ sĩ Ưu tú Thanh Quý, Nghệ sĩ Ưu tú Ngọc Thu, Nghệ sĩ Ưu tú Vũ Đình Thân...

Tốt nghiệp lớp diễn viên năm 1977 khi vừa tròn 20 tuổi, Hữu Mười về công tác tại Hãng Phim truyện Việt Nam. Ông không nề hà trước bất cứ vai diễn nào được giao dù là chính hay phụ, chính diện hay phản diện. Nhờ thế, ông đã ghi dấu ấn với Phùng - chàng thanh niên lười biếng trong Khôn dại, Khang – anh chàng nông dân chậm chạp, ngại lao động trong Ngày ấy bên sông Lam, Toàn trong Những người đã gặp và mật vụ Bẩy Cứ trong Phương án ba bông hồng...

Bước ngoặt lớn trong sự nghiệp diễn xuất của Hữu Mười là khi ông được đạo diễn Phạm Văn Khoa mời đóng vai thầy giáo Thứ trong Làng cũ ngày mòn (sau đổi tên thành Làng Vũ Đại ngày ấy). Để trọn vẹn với vai diễn này, ông đọc rất nhiều tác phẩm văn học của nhà văn Nam Cao. Ông cũng tìm đến nhà văn Kim Lân để nhờ ông chỉ dẫn "tuyệt chiêu" vào vai ông giáo Thứ (nguyên mẫu Nam Cao) một cách thật nhất. 

Nghệ sĩ Ưu tú Hữu Mười từng được cử đi học ngành đạo diễn tại trường Đại học Điện ảnh Quốc gia Liên bang Nga (VGIK) năm 1987. Trở về nước, nm nghệ sĩ đóng thêm hai phim điện ảnh gồm Nước mắt thời mở cửa và Bỏ trốn trước khi chính thức làm công việc đạo diễn phim tại Hãng Phim truyện Việt Nam.

Bộ phim ghi dấu ấn của Nghệ sĩ Ưu tú Hữu Mười ở vai trò đạo diễn là phim Mùi cỏ cháy. Bộ phim này đã giành Giải thưởng Bông sen Bạc tại LHP Việt Nam lần thứ XVII (2011) và giành Giải Cánh diều Vàng - Phim điện ảnh xuất sắc nhất tại Lễ trao giải Cánh diều 2011.

Năm 2016, Nghệ sĩ Ưu tú Hữu Mười còn bắt tay vào thực hiện bộ phim Trên đỉnh bình yên nói về việc bảo tồn văn hóa Chăm.

Sau 40 năm gắn bó với nghệ thuật, Nghệ sĩ Ưu tú Hữu Mười về nghỉ hưu theo chế độ. Ông được nhiều đồng nghiệp nhìn nhận có lối sống giản dị, khiêm nhường và gần gũi. Ông vẫn thường gặp gỡ các cùng lớp diễn viên khóa II để ôn lại kỷ niệm.

×