Do đó, theo bà Hồng, do đó không hẳn là các tổ chức tín dụng thuộc diện kiểm soát đặc biệt mới có thể áp dụng khoản vay này mà cả tổ chức tín dụng có nguy cơ, được đánh giá có rủi ro.

Đăng đàn trả lời tại Hội trường Quốc hội sáng nay 29/5 về dự án Luật Các Tổ chức tín dụng (sửa đổi), Thống đốc Nguyễn Thị Hồng giải đáp hàng loạt vấn đề cửa dự thảo luật. Trong đó có việc chuyển thẩm quyền phê duyệt khoản vay đặc biệt, lãi suất 0%, không tài sản đảm bảo từ Thủ tướng, phân cấp xuống Ngân hàng Nhà nước; cơ chế, đối tượng được tiếp cận vay khoản vay đặc biệt, thời điểm áp dụng và kiểm soát đối tượng này.

"Không phải chưa gì" đã cho vay đặc biệt, lãi 0%, không tài sản đảm bảo

Đối với nội dung điều chỉnh thẩm quyền cho vay đặc biệt, không có tài sản đảm bảo, lãi suất 0% từ Thủ tướng sang NHNN, bà Hồng cho rằng thực ra, Luật Các Tổ chức tín dụng 2010 quy định: Cho vay trường hợp đặc biệt thực hiện theo quy định, Ngân hàng Nhà nước được quyết định phê duyệt cho vay lãi suất bao nhiêu, có tài sản đảm bảo hay không. 

Đến Luật Các Tổ chức tín dụng năm 2024, đưa thẩm quyền phê duyệt này lên Thủ tướng Chính phủ nhưng trong thực tiễn, với sự biến động không ngừng của hệ thống các tổ chức tín dụng cả trên thế giới và Việt Nam, cơ quan chủ trì nhận thấy rằng với sự phát triển của công nghệ, những vấn đề liên quan đến thanh khoản, rút tiền của người dân, người dân không chỉ đến ngân hàng mà có thể ở nhà rút tiền thông qua điện tử. 

Chính vì vậy, cần phải có cơ chế xử lý nhanh các vấn đề, cơ quan soạn thảo đề xuất sửa quy định này cùng với việc Luật hoá Nghị quyết 42/2017 về thí điểm xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng.

Về thời điểm áp dụng khoản vay đặc biệt, lãi suất 0%, không tài sản đảm bảo, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết: “Khoản cho vay 0% không phải thường xuyên, liên tục mà là trường hợp rất đặc biệt”

“Trong Luật Các Tổ chức tín dụng năm 2024 đã đưa ra nhiều quy định để phát hiện từ sớm, từ xa. Các tổ chức tín dụng nào có vấn đề đưa vào tình trạng can thiệp sớm. Nếu xảy ra thiếu thanh khoản thì được vay từ Ngân hàng Nhà nước nhưng phải chịu lãi suất, không phải là “chưa gì đã được vay lãi suất 0%”, bà Hồng khẳng định.

Thống đốc khẳng định: “Việc cho vay khoản vay đặc biệt chỉ áp dụng với rút tiền hàng loạt, vì đã rút tiền hàng loạt thì có thể lây lan toàn hệ thống. Và khi các tổ chức tín dụng đã xây dựng phương án, Ngân hàng Nhà nước mới cho vay”.

Khi cho vay đặc biệt (không thuộc diện vay lãi suất 0%, không tài sản đặc biệt), quy định hiện hành bao giờ cũng đòi phải tài sản đảm bảo trước, khi cam kết có tài sản đảm bảo thì mới áp dụng.

“Không phải cứ cho vay đặc biệt là không tài sản đảm bảo. Các các tổ chức tín dụng này đã rất khó khăn rồi nên cho vay 0% để họ sớm vượt qua khó khăn”, Thống đốc nói.

Bà Hồng phân tích, tài sản đảm bảo ở đây gồm những gì? Các Tổ chức tín dụng hoạt động chủ yếu là cho vay, tài sản đảm bảo chủ yếu là nợ phải đòi, hồ sơ của các khoản tài sản đảm bảo đấy là các tổ chức tín dụng thu giữ, rất nhiều khoản vay.

Ví dụ như năm 2022, hệ thống ngân hàng xảy ra rút tiền hàng loạt ở một số ngân hàng, Ngân hàng Nhà nước phải làm đêm, làm ngày để rà soát hồ sơ cho vay của các tổ chức tín dụng để lấy tài sản đảm bảo các loại tài sản như tổ chức tín dụng đầu tư vào giấy tờ có giá như trái phiếu, cổ phiếu… Ngân hàng Nhà nước phải lấy cái đó làm tài sản đảm bảo.

Thu giữ tài sản đảm bảo là để bảo vệ người gửi tiền, người cho vay

Điều kiện áp lãi suất vay 0%, bà Hồng cho rằng: Khi các các tổ chức tín dụng rơi vào tình trạng rất khó khăn, khi cho vay đặc biệt lãi 0% là để đảm bảo an toàn hệ thống. Trong đề án tái cơ cấu ngân hàng 0 đồng vừa qua, Ngân hàng Nhà nước áp dụng các khoản vay đặc biệt, hầu hết cho vay lãi suất 0%.

Về số lượng, tiêu chuẩn, điều kiện để vay đặc biệt, lãi suất 0%, không tài sản đảm bảo, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước cho biết không hẳn là các ngân hàng diện kiểm soát đặc biệt mới cho vay mà căn cứ thực tế.

“Diễn biến mỗi ngân hàng rất khác nhau. Ví dụ như tình trạng tiền hàng loạt như ngân hàng ở Mỹ, đây là ngân hàng hoạt động 2 năm có lãi  nhưng sự cố rút tiền hàng loạt vẫn xảy ra, và nguy cơ đổ vỡ cao”, bà Hồng cho hay.

Chính vì vậy, Thống đốc cho rằng, vấn đề và rủi ro “nhiều khi không phải xuất phát từ yếu kém của các tổ chức tín dụng mà đôi khi do tin đồn, sự cố công nghệ… đều dẫn đến rút tiền hàng loạt.  Và khi vấn đề này xảy ra cần phải xử lý rất nhanh”.

Liên quan đến các nội dung luật hoá Nghị quyết 42/2017, trong đó có thẩm quyền cho tổ chức tín dụng được thu giữ tài sản đảm bảo để xử lý nợ xấu, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng: Các quy định này được luật hóa sẽ cho phép xử lý nợ xấu thuận lợi, hiệu quả hơn, bảo vệ được các tổ chức tín dụng cũng là bảo vệ người gửi tiền vì tiền gửi cũng là người dân. Điều này cũng là bảo vệ quyền thực thi hợp đồng, bảo vệ tài sản đảm bảo.

Trước đây khi làm việc với các tổ chức tín dụng họ cũng kiến nghị phải bảo vệ người cho vay, cũng là bảo vệ người gửi tiền. 

“Sau khi Luật Các tổ chức tín dụng 2024 có hiệu lực, rất nhiều ý kiến nêu phải luật hóa Nghị quyết 42 nói trên. Điều này sẽ giải phóng được nguồn vốn ách tắc bấy lâu, giúp chu chuyển dòng vốn nhanh hơn. Với người vay, nếu nợ xấu được xử lý thì họ cũng sẽ dễ tiếp cận khoản vay mới.

Theo bà Hồng, việc này cũng tránh lạm dụng, vi phạm quyền và lợi ích các bên, đảm bảo quyền lợi người vay: Luật hiện cũng quy định rõ về trình tự thu giữ, công khai thông tin…. 

“Chúng tôi yêu cầu các tổ chức tín dụng phải có quy trình nội bộ để việc thu giữ tài sản đảm bảo phải được minh bạch, thể hiện theo đúng quy định pháp luật”, bà Hồng cho hay.

×