Những phụ nữ thổ dân ở Chaco Paraguay ngày nay. (Ảnh: survivalinternational.org)

Phụ nữ và trẻ em thổ dân Ayoreo có thể được gọi bằng 4 cái tên

Tổng cộng có khoảng 2.600 người Ayoreo ở Paraguay, chủ yếu sống tại Chaco Paraguay thuộc khu vực Gran Chaco rộng lớn hơn. Mặc dù thổ dân Ayoreo có truyền thống săn bắn, hái lượm du mục nhưng phần lớn họ đã định cư từ thế kỷ 20.

Thổ dân Ayoreo là những người chăm chỉ, họ chia thời gian trong năm thành chu kỳ săn bắt, hái lượm theo mùa để gìn giữ rừng và phù hợp với thời tiết. Ngoài ra họ cũng làm nông nghiệp, đồ thủ công (túi, đồ gốm, đồ gỗ… ) và rèn vũ khí (giáo, kiếm, cung tên…)

Một gia đình thổ dân thuộc thị tộc Totobiegosode-Ayoreo khi lần đầu tiên tiếp xúc với bên ngoài khi họ rời khỏi khu rừng ở Gran Chaco năm 2004. (Ảnh: survivalinternational.org)

Trang phục của thổ dân Ayoreo thời trước rất đơn giản. Đàn ông chỉ đeo một bó dây và lông vũ quanh thắt lưng để che bộ phận sinh dục. Phụ nữ để ngực trần, quấn váy bằng các loại dây đan vào nhau. Cả 2 giới đều đi dép làm bằng da heo vòi hoặc gỗ.

Trang phục tối giản trước đây của đàn ông thổ dân Ayoreo. (Ảnh: survivalinternational.org)

Do cuộc sống rất khó khăn nên thổ dân Ayoreo thường không có bất động sản thừa kế, ngoài các vật dụng bằng sắt mà thường là người vợ góa sẽ được kế thừa nếu chồng qua đời, nhưng chúng vẫn được sử dụng chung trong đại gia đình.

Một phụ nữ thổ dân Ayoreo đứng bên ngôi nhà trước đây của gia đình mình. (Ảnh: survivalinternational.org)

Phụ nữ và trẻ em thổ dân Ayoreo có thể được đặt tới 4 cái tên. Tới tuổi trưởng thành, trai gái thổ dân Ayoreo được tự do tìm bạn tình rồi kết hôn. Các cặp đôi chỉ cần "ký hợp đồng" với nhau là có thể chung sống mà không cần bất kỳ nghi lễ nào. Cặp vợ chồng mới thường sống gần gia đình bên chồng.

Cây "ma thuật" kỳ bí trong văn hóa truyền thống của thổ dân Ayoreo

Hôn nhân trong cộng đồng thổ dân Ayoreo thường là một vợ một chồng, nhưng cũng có những trường hợp đa thê. Tuy nhiên không hề có vụ ly hôn nào, đặc biệt mại dâm nếu có sẽ bị cộng đồng thổ dân Ayoreo kỳ thị và trừng phạt nặng.

Một Shaman (pháp sư) của bộ lạc thổ dân Ayoreo đang xem hình ảnh ghi lại nghi thức chữa bệnh do ông thực hành. (Ảnh: Alamy)

Có thể nói toàn bộ nền văn hóa của thổ dân Ayoreo đều gắn với đức tin tôn giáo. Bệnh tật được thổ dân Ayoreo cho là hậu quả của các vi phạm hoặc không tuân thủ những điều cấm kỵ, nên bị thế lực siêu nhiên "giáng họa".

Vì thế thổ dân Ayoreo đặc biệt tin vào nghi thức của các Shaman (pháp sư) chẩn đoán và điều trị bệnh thông qua cầu khẩn các linh hồn của động vật và thực vật, kết hợp với sử dụng cây "ma thuật" (gây ảo giác, gồm 2 loại cây thuộc họ thực vật Euphorbiaceae được coi như cây nghi lễ của thổ dân Ayoreo) và một số thảo mộc địa phương.

Đám cưới thời nay của một cặp đôi thổ dân Ayoreo tại Chaco Paraguay. (Ảnh: Alamy)

Trong thế giới của thổ dân Ayoreo nỗi sợ hãi về quyền lực, đặc biệt là với Asohsná - linh hồn tổ tiên được ẩn trong hình hài loài chim đêm cùng tên, cũng được coi là người mạnh mẽ và cũng độc ác nhất trong các "čekebahědie" (phụ nữ thời cổ đại) luôn hiện hữu. Có lẽ bởi thể nên trong thần thoại của họ luôn tràn ngập bi kịch và cái chết.

Anh Tagüide Picanerai là thổ dân Ayoreo sống tại Thủ đô Asunción của Paraguay. Anh từng là liên lạc viên chính thức giữa thị tộc Totobiegosode-Ayoreo với chính quyền. (Ảnh: Tagüide Picanerai)

Bộ lạc thổ dân Ayoreo tôn trọng các pháp sư và nhà thông thái bởi họ là những người biết nhiều thần thoại và các bài hát trị bệnh, nên luôn giữ vai trò chính trong các nghi thức tôn giáo như tục lệ Pinčiakwá (cầu mưa), Paragapidí (nghi thức tránh sự trả thù của các nạn nhân bị giết hại).

Đặc biệt thổ dân Ayoreo chỉ tổ chức một lễ hội duy nhất là Asohsná - nghi lễ quan trọng nhất được đặt theo tên của loài chim đêm. Khi chim Asohsná xuất hiện và cất tiếng hót đầu tiên cũng là báo hiệu mùa mưa đến, mở màn cho một tháng ăn mừng và lễ hội kéo dài của thổ dân Ayoreo.

×