Bình luận
0
Quảng Bình là nơi có truyền thống hiếu học và học giỏi từ lâu. Sử sách còn ghi rõ tên tuổi của những người con Quảng Bình dưới triều Trần, Lê, Mạc, đã có nhiều bậc danh nho túc trí, khoa bảng, gồm: Trương Xán, Phan Mãnh, Trần Đạt, Nguyễn Tử Hoan, Hồ Long, Nguyễn Đình Cầu và có những người đã đậu tiến sĩ ngay từ thời Lê-Mạc vào thế kỷ XV như tiến sĩ Dương Văn An, đậu khoa năm 1547, Lê Đa Năng đậu khoa năm 1565, Nguyễn Trạch đậu khoa năm 1580, Phạm Văn Kháng đậu khoa năm 1592.
Từ thế kỷ XIX trở đi, Quảng Bình lại có nhiều gương hiếu học đỗ đạt trên con đường khoa cử. Dưới triều Nguyễn, Quảng Bình có 269 người đỗ cử nhân, 20 người đỗ phó bảng và 24 người đỗ tiến sĩ. Một bằng chứng rõ nét nhất là 24 vị tiến sĩ người Quảng Bình còn lưu dấu tên tuổi của họ trên bia đá ở Văn Miếu Huế hôm nay.
Văn Miếu Huế.
Văn Miếu Huế với 32 tấm bia tiến sĩ, nơi đây triều đình đã cho khắc ghi tên tuổi và quê quán của 293 người trong cả nước thi đậu tiến sĩ trong 38 khoa thi Hội, từ khoa đầu tiên năm 1822 đến khoa cuối cùng năm 1919. Trong số đó, các vị tiến sĩ là người Quảng Bình trên bia Văn Miếu Huế có 24 vị, gồm:
- Nguyễn Cửu Trường, đậu năm 1838, khắc tên trên tấm bia số 6.
- Phạm Chân đậu năm 1838, khắc tên trên tấm bia số 6.
- Hồ Văn Trị đậu năm 1841, khắc tên trên tấm bia số 7.
- Ngô Khắc Kiệm đậu năm 1842, khắc tên trên tấm bia số 8.
- Nguyễn Duy Cần đậu năm 1842, khắc tên trên tấm bia số 8.
- Nguyễn Dương Huy đậu năm 1844, khắc tên trên tấm bia số 10.
- Nguyễn Đăng Hành đậu năm 1848, khắc tên trên tấm bia số 12.
- Lê Hữu Đệ đậu năm 1848, khắc tên trên tấm bia số 12.
- Vũ Xuân Xán đậu năm 1848, khắc tên trên tấm bia số 12.
- Nguyễn Phùng Dực đậu năm 1849, khắc tên trên tấm bia số 13.
- Nguyễn Quốc Thành đậu năm 1851, khắc tên trên tấm bia số 14.
- Phạm Nhật Tân đậu năm 1851, khắc tên trên tấm bia số 14.
- Trần Văn Hệ đậu năm 1851, khắc tên trên tấm bia số 14.
- Trần Văn Chuẩn đậu năm 1862, khắc tên trên tấm bia số 18.
- Phạm Duy Đôn đậu năm 1865, khắc tên trên tấm bia số 20.
- Lê Đại đậu năm 1869, khắc tên trên tấm bia số 20.
- Phan Văn Khải đậu năm 1889, khắc tên trên tấm bia số 23.
- Tạ Hàm đậu năm 1892, khắc tên trên tấm bia số 25.
- Trần Văn Thống đậu năm 1901, khắc tên trên tấm bia số 26.
- Nguyễn Duy Tích đậu năm 1901, khắc tên trên tấm bia số 26.
- Nguyễn Duy Phiên đậu năm 1907, khắc tên trên tấm bia số 28.
- Lê Chí Tuân đậu năm 1907, khắc tên trên tấm bia số 28.
- Nguyễn Ngọc Toản đậu năm 1916, khắc tên trên tấm bia số 31.
- Võ Khắc Triển đậu năm 1919, khắc tên trên tấm bia số 32([1]).
Trong 24 vị tiến sĩ này có 2 khoa thi năm 1848 và năm 1851 mỗi khoa đỗ tới 3 người như Nguyễn Đăng Hành, Lê Hữu Đệ và Vũ Xuân Xán đỗ năm 1848; Nguyễn Quốc Thành, Phạm Nhật Tân, Trần Văn Hệ đỗ năm 1851. Và các năm 1838, 1842, 1901, 1907 mỗi khoa đỗ 2 người như Nguyễn Cửu Trường, Phạm Chân đỗ năm 1838; Ngô Khắc Kiệm, Nguyễn Duy Cần đỗ năm 1842; Trần Văn Thống, Nguyễn Duy Tích đỗ năm 1901; Nguyễn Duy Phiên, Lê Chí Tuân đỗ năm 1907.
Trong một làng văn vật như làng La Hà có 5 vị đậu tiến sĩ vào các năm 1851, 1862, 1892 và 1901 gồm các vị Phạm Nhật Tân, Trần Văn Hệ, Trần Văn Chuẩn, Tạ Hàm, Trần Văn Thống. Làng Cảnh Dương có 2 người đỗ tiến sĩ gồm Phạm Chân đỗ năm 1838, Nguyễn Phùng Dực đỗ năm 1849.
16 tấm bia bên trái ở Văn Miếu Huế.
Có những gia đình mà ông, cháu, anh, em đều đỗ đại khoa như gia đình tiến sĩ Nguyễn Duy Cần ở làng Lý Hòa; gia đình tiến sĩ Nguyễn Quốc Thành có cha con, huynh đệ cùng đăng khoa là con của Nguyễn Quốc Hoàn, là em của Nguyễn Quốc Uyển; hoặc Phạm Nhật Tân làm quan giữ chức Chưởng ấn Văn hệ nghiệp ấn có chú cháu cùng đăng khoa, là chú của Phạm Bình.
Tiến sĩ Tạ Hàm làm quan đến chức Tham biện các vụ, cha con bá điệt đường huynh đệ đều đăng khoa là con thừa tự của Tạ Khuê, là cháu của Tạ Kim Vực, Tạ Kim Phu, là em họ của Tạ Kim Bàng và Tạ Ngọc Đường, là tòng huynh của Tạ Trí Đạm.
Ngoài ra còn có tiến sĩ Nguyễn Phùng Dực làm quan Đốc học Vĩnh Long có huynh đệ đăng khoa là em ruột của Nguyễn Tịnh.
Tiến sĩ Trần Văn Chuẩn từng giữ chức Tổng đốc An Tịnh, ông làm quan trải qua nhiều chức vụ khác nhau luôn được dân chúng yêu mến, có huynh đệ đăng khoa là anh của Trần Văn Thức.
Nguyễn Duy Phiên mới 23 tuổi mà đã đậu đầu khoa thi Hội, thi Đình năm 1907.
Hành trạng của 24 vị tiến sĩ người Quảng Bình trên bia Văn Miếu Huế mỗi người có những đóng góp khác nhau trên khắp mọi miền đất nước. Họ là những người có chí khí, hết lòng phục vụ triều đình, phục vụ nhân dân, gương sáng điển hình có thể kể đến tiến sĩ Võ Khắc Triển là vị tiến sĩ cuối cùng của Nho học Việt Nam có lòng yêu nước nồng nàn, kết thân với cụ Nguyễn Sinh Sắc thân sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ông “thường bảo vệ những người vô tội, che chở tù chính trị, thường giảm án hoặc tha bổng họ, làm lợi cho phong trào cách mạng”([2]).
Sau Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công, ông gắn bó với quê hương Quảng Bình chia sẻ gian nguy với nhân dân địa phương và luôn tin tưởng vào thắng lợi cuối cùng của dân tộc. Với trình độ Hán-Nôm uyên thâm của mình, năm 1957 ông được Trung ương mời ra Hà Nội rồi làm việc ở Viện Văn học với 10 năm cần mẫn không mệt mỏi lao vào công tác khoa học dịch thuật Hán Nôm, đóng góp nhiều công trình dịch thuật các tác phẩm văn học trung đại cho đất nước. Thế hệ trẻ Quảng Bình hôm nay nối tiếp truyền thống hiếu học của quê hương, của những người đi trước như ở huyện Lệ Thủy, dòng họ của cụ Võ Khắc Triển đã có nhiều gia đình hiếu học, con cháu đỗ đạt.
Một trong những thành tựu tạo nên truyền thống khoa bảng Quảng Bình, đó là lòng ham học và học giỏi của người dân. Có những làng việc học như là một tiêu chuẩn, một nhân cách và đã có những làng hiếu học như Lệ Sơn, La Hà, Quảng Xá, Cổ Hiền, Tuy Lộc, Mỹ Lộc, Kim Nại, Đại Phong...
Để tấm gương hiếu học của 24 vị tiến sĩ người Quảng Bình được trên bia Văn Miếu Huế ngày càng lan tỏa nên chăng các cơ quan chức năng cần có các kênh hình ảnh, phim tư liệu lịch sử, bản dập văn bia, sách, tạp chí có liên quan đến khoa cử Quảng Bình, nhân rộng đưa vào thư viện các trường học trên địa bàn tỉnh để lưu trữ, làm tư liệu phục vụ việc dạy học môn Giáo dục địa phương Quảng Bình trong chương trình Giáo dục phổ thông 2018. Từ đó, thế hệ trẻ Quảng Bình hôm nay tiếp nối truyền thống khoa cử và hiếu học mà các bậc tiền nhân đã dày công tạo dựng, góp phần xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp.
Càn Long nổi tiếng không chỉ phong lưu, đa tình mà còn là một vị vua sống lâu nhất trong thời cổ đại Trung Quốc. Tuy nhiên, ở thời kỳ của ông lại không xảy ra việc tranh giành ngôi vàng kịch liệt giữa các con trai.
Ca sĩ Duy Mạnh đã yêu cầu BTC liveshow “Anh em kết đoàn 3” ứng trước 1 tỷ đồng để hỗ trợ bà con vùng lũ Nghệ An mới nhận lời tham gia đêm nhạc.
Chia sẻ
Bộ Ngoại giao Nga chính thức tuyên bố rằng Moscow không còn coi mình bị ràng buộc bởi các hạn chế tự áp đặt trước đó về việc triển khai tên lửa tầm trung và tầm ngắn (INF), với lý do là các mối đe dọa ngày càng leo thang từ phương Tây.
Chia sẻ
Một chiến dịch không kích ồ ạt mang tên “Kền Kền”, với 60 pháo đài bay B-29, hàng trăm máy bay hộ tống và thậm chí cả… bom nguyên tử, từng được Mỹ lên kế hoạch để "giải cứu" Điện Biên Phủ. Nhưng rốt cuộc, kế hoạch đầy tham vọng ấy đã bị khai tử từ trong chứng nước, bởi một sự thật không thể chối cãi: không có thứ vũ khí nào đủ sức cứu nổi một cuộc chiến sai lầm.
Chia sẻ
UBND TP Hà Nội yêu cầu cơ quan, đơn vị liên quan xây dựng lộ trình, chế tài xử lý dứt điểm, nhất là hơn 700 điểm giết mổ trong khu dân cư, hoàn thành trước tháng 9/2025.
Chia sẻ
Tờ Micro Sports (Campuchia) cho hay, CLB Becamex TP.HCM đang lên kế hoạch chiêu mộ tiền vệ Sos Suhana của Nagaworld FC.
Chia sẻ
Thông tin trên được Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến cho biết khi trả lời báo chí, ngày 4/8, liên quan đến công tác phòng, chống dịch tả lợn châu Phi.
Chia sẻ
Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu triển khai thực chất, đưa Nghị quyết đi vào cuộc sống, tạo phong trào, xu thế và đóng góp của doanh nghiệp tư nhân, kinh tế tư nhân vào phát triển kinh tế - xã hội.
Chia sẻ
“Chi tiết 'Ba lần tiễn con đi, hai lần khóc thầm lặng lẽ' giống như một bức tranh bi tráng, hào hùng của dân tộc... Khi đọc đến chi tiết này, tôi đã bật khóc”. Đó là chia sẻ của ca sĩ Trọng Tấn với PV Dân Việt khi nói về chi tiết đặc biệt trong bài hát "Đất nước" của nhạc sĩ Phạm Minh Tuấn (phổ thơ Tạ Hữu Yên).
Chia sẻ
MC Quyền Linh lên tiếng xin lỗi, thừa nhận có sai sót trong việc quảng cáo, bày tỏ mong nhận được sự thấu hiểu của khán giả.
Chia sẻ
Tổng thống Zelensky đã lọt vào tầm ngắm của Cục Chống Tham nhũng Quốc gia Ukraine (NABU) và Viện Công tố Chuyên trách Chống Tham nhũng (SAP), họ hiện đang thu thập tài liệu để xét xử ông, Viktor Medvedchuk, cựu lãnh đạo đảng Cương lĩnh Đối lập - Vì Sự sống và là chủ tịch phong trào "Ukraine Khác" cho biết.
Chia sẻ
Vừa qua, trong khuôn khổ Hội nghị CEO Summit 2025 do Vietnam Report phối hợp cùng báo Vietnamnet tổ chức, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Agribank) vinh dự được xướng tên trong danh sách Top 10 Ngân hàng Thương mại Việt Nam uy tín năm 2025.
Chia sẻ
Trong các loại cá đồng, cá diếc luôn đứng đầu vì thịt mềm, thơm ngon và hàm lượng dinh dưỡng cao. Thực đơn hôm nay sẽ gồm có món cá diếc kho ăn kèm rau mồng tơi.
Chia sẻ
Thị trường tài sản số hôm nay 5/8 tiếp tục có sự phục hồi mạnh mẽ. Thay vì hoảng loạn, các nhà đầu tư dường như đang quay trở lại với tiền điện tử, coi mức giá hiện tại là cơ hội mua vào.
Chia sẻ
Loài cỏ dại "lên đời" thành cây cảnh được ưa thích này nhờ những bông hoa xinh đẹp, thời gian ra hoa dài bất thường và khả năng chịu hạn tốt.
Chia sẻ
Đại hội Đảng cấp xã, phường ở Nghệ An sẽ không tổ chức chương trình văn nghệ chào mừng và không mua quà tặng cho đại biểu nhằm tránh hình thức và lãng phí.
Chia sẻ
Giá xăng dầu hôm nay 5/8, thị trường dầu thô thế giới diễn biến thất thường, dầu thô giao dịch sáng nay bất ngờ tăng, sau nhiều phiên suy giảm.
Chia sẻ
Sau khi chia tay Thép xanh Nam Định, tiền đạo Joseph Mpande đã chuyển sang đầu quân cho CLB PVF-CAND.
Chia sẻ
Ngày 14/7, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa Trịnh Minh Hoàng đã dẫn đầu đoàn kiểm tra thực tế tại các mô hình nuôi biển công nghệ cao trên địa bàn tỉnh, trong đó khu vực Đầm Bấy (phường Nha Trang).
Chia sẻ
Từ 23/8/2025, người làm nhiệm vụ phòng thủ dân sự sẽ được hưởng lương làm thêm giờ, phụ cấp trực đêm, trợ cấp đặc thù và hỗ trợ khi gặp rủi ro. Đây là một trong những chính sách mới tại Nghị định 200/2025/NĐ-CP, nhằm bảo đảm quyền lợi và điều kiện làm việc cho lực lượng được huy động.
Chia sẻ
Trong những năm gần đây, ngành du lịch tỉnh Lạng Sơn đang có một cuộc chuyển mình mạnh mẽ, thu hút du khách bằng những sản phẩm du lịch độc đáo.
Chia sẻ
Xã Hàm Thuận Nam, tỉnh Lâm Đồng (được sáp nhập từ hai xã Hàm Minh và thị trấn Thuận Nam, thuộc huyện Hàm Thuận Nam tỉnh Bình Thuận cũ) đang chuyển mình để phát triển. Vùng đất này được xem là thủ phủ cây thanh long lớn nhất tỉnh Lâm Đồng, trên núi có tượng Phật Thích Ca nhập Niết Bàn dài nhất Đông Nam Á.
Chia sẻ
Liên tiếp có bệnh nhân nhập viện trong tình trạng co cứng người, tính mạng nguy kịch do nhiễm trùng uốn ván từ các vết thương hở rất nhỏ.
Chia sẻ
Cùng đất nước bước vào giai đoạn lịch sử, những người dân phường Trà Lý, tỉnh Hưng Yên (trước sáp nhập tỉnh Thái Bình với tỉnh Hưng Yên, phường Trà Lý là một phần diện tích của thành phố Thái Bình) hôm nay không khỏi tự hào và khấp khởi kỳ vọng.
Chia sẻ
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 127/CĐ-TTg ngày 4/8/2025 yêu cầu các bộ ngành, địa phương tập trung hoàn thành cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính (TTHC), điều kiện kinh doanh.
Chia sẻ
Lỡ “vượt ngưỡng” vì thưởng Tết, nhiều người thu nhập thấp hoang mang liệu còn đủ điều kiện mua nhà ở xã hội. Bộ Xây dựng vừa lên tiếng, làm rõ cách tính thu nhập theo quy định.
Chia sẻ
HLV Lê Đức Tuấn vừa có những chia sẻ trên FPT Play về quá trình chuẩn bị của CLB SHB Đà Nẵng cho mùa giải 2025/2026, trong đó đặc biệt chú trọng vào cuộc đua trụ hạng rất khốc liệt tại V.League.
Chia sẻ
"Nếu có ai hỏi tôi: “Việt Nam trong bạn là gì?”, tôi sẽ không nói đến GDP hay đô thị hóa. Tôi sẽ chỉ vào mẹ tôi – người phụ nữ 70 tuổi, sống qua thời đổi mới, gánh cả nhà trên một chiếc xe đạp cũ, và vẫn giữ ước mơ: Được vẫy cờ trong ngày lễ 2/9, nhìn đoàn quân đi qua".
Chia sẻ
Tuyên bố của các chính trị gia phương Tây về mối đe dọa dường như là xuất phát từ phía Nga không hề tương ứng với thực tế, bởi Moscow từ lâu đã đưa ra những yêu cầu rõ ràng về giải quyết xung đột ở Ukraine, cựu chuyên gia phân tích của CIA Ray McGovern tuyên bố trên kênh YouTube Judging Freedom.
Chia sẻ
Trong tình cảm của người dân Thanh Lam Bồ, thôn thuần nông của xã Phú Vang, TP Huế, (được sáp nhập từ xã Phú Gia, Vinh Hà, thị trấn Phú Đa, huyện Phú Vang cũ), ông Hồ Văn Lời là “kiện tướng nông dân”, thành viên tích cực của câu lạc bộ “Nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi” của xã, hàng chục năm qua cần mẫn trên 9ha ruộng, vươn đến cuộc sống ấm no.
Chia sẻ
Tập đoàn Vingroup vừa ban hành Nghị quyết của HĐQT phê duyệt chủ trương về việc đầu tư dự án Khu bến cảng và Trung tâm logistics Nam Đồ Sơn.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Nguyễn Khánh Phong 
