Nghệ sĩ Ưu tú thuộc gia đình có 3 Nghệ sĩ Nhân dân, sự nghiệp thăng hoa từ khi đóng vai quản giáo

Nghệ sĩ Ưu tú sinh ra trong gia đình có 3 Nghệ sĩ Nhân dân

Nghệ sĩ Ưu tú Văn Báu sinh năm 1952 lớn lên trong một gia đình có truyền thống nghệ thuật lâu đời, đặc biệt là sân khấu chèo dân gian. Ông nội của anh là Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Văn Thịnh (còn được gọi là cụ Trùm Thịnh) quê ở Kim Động, Hưng Yên, là một trong những nghệ nhân chèo nổi tiếng.

Được biết, khi mới 5 tuổi, nghệ sĩ Nguyễn Văn Thịnh đã biết hát chèo và tham gia biểu diễn. Năm 16 tuổi, nam nghệ sĩ đoạt giải nhất cuộc thi hát chèo Làng Bưởi. Cũng bởi tài năng và giàu tâm huyết, ông sớm trở thành một trùm phường chèo, thuộc "Chiếng chèo Đông", hoạt động ở Hải Dương. Cụ Nguyễn Văn Thịnh là nghệ sĩ đã để lại những trích đoạn chèo mẫu mực truyền lại cho các thế hệ sau này.

Có thể nói ở Việt Nam hiếm có một gia đình nghệ thuật nào có số người tham gia làm nghệ thuật đông và nhiều thành tựu như gia đình Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Văn Thịnh. Cả gia đình là đội ngũ sành nghề, mẫu mực, tài hoa trong diễn xuất, gồm: NSND Trùm Thịnh, NSND Nguyễn Thị Minh Lý (con gái), NSƯT Thanh An (con trai), NSƯT Văn Bái (con trai). Hàng chục cháu, chắt của cụ Thịnh giờ là những nghệ sĩ có tên tuổi hoạt động ở nhiều địa phương trong cả nước, trong số đó có NSƯT Văn Báu - người đã thủ vai thành công nhân vật Giám đốc Công an Chu Văn Hòa trong bộ phim Chạy án.

Thừa hưởng niềm đam mê nghệ thuật từ gia đình, năm 17 tuổi, Văn Báu trở thành diễn viên ca múa của Đoàn Nghệ thuật thuộc Tổng cục Hậu cần. Sau này, một bộ phận của đoàn tách ra thành lập Đoàn Văn công Trường Sơn, phục vụ văn nghệ trực tiếp ngoài chiến trường. Những năm tháng sống và biểu diễn cùng bộ đội trên tuyến đường Trường Sơn ác liệt đã rèn luyện Văn Báu không chỉ là một nghệ sĩ mà còn là một người lính thực thụ, luôn sẻ chia, chiến đấu và cống hiến bằng chính tiếng hát, lời ca để cổ vũ tinh thần chiến sĩ.

Sau ngày đất nước thống nhất, Đoàn văn công Trường Sơn được điều chuyển ra Bắc. Tuy nhiên, do ảnh hưởng sức khỏe, năm 1980, Văn Báu xin chuyển ngành và về làm phát thanh viên cho Đài Phát thanh - Truyền hình TP. Hải Phòng. Đến năm 1995, ông chính thức nghỉ chế độ.

Được biết, nghệ sĩ Văn Báu bén duyên với điện ảnh rất tình cờ. Theo đó, năm 1992, đạo diễn Nguyễn Văn Thu ở Điện ảnh Công an Nhân dân làm bộ phim tốt nghiệp có tên Câu chuyện người tù. Khi tìm diễn viên vào vai một Thiếu úy quản giáo, nhưng tìm mãi không được, về Hải Phòng ông được giới thiệu đến Văn Báu. Nhờ thành công từ vai diễn này, nam nghệ sĩ nhận được nhiều lời khen ngợi của khán giả. Từ đó, "máu nghề" nổi lên, Văn Báu có bước ngoặt sang lĩnh vực điện ảnh dù có hơi muộn màng so với những đồng nghiệp khác.

Sau gần 30 năm hoạt động điện ảnh, Nghệ sĩ Ưu tú Văn Báu đã tham gia hàng trăm bộ phim, đến nỗi ông không thể nhớ hết các phim và vai diễn của mình. Ông kể đã thử sức ở tất cả các đề tài, từ tâm lý xã hội, lịch sử, chiến tranh và về lực lượng Công an… Trong đó, các vai diễn ở mảng phim về đề tài lực lượng Công an đã làm nên tên tuổi Văn Báu.

Năm 1996, Đài Truyền hình Việt Nam triển khai series phim Cảnh sát hình sự gồm 8 phần, 40 tập. Nội dung nói về 8 vụ án khác nhau xoay quanh chủ đề phòng chống tội phạm hình sự, tội phạm ma túy, tệ nạn xã hội…

Trong phim này, Văn Báu vào vai chiến sĩ cảnh sát Chu Văn Hòa. Qua mỗi tập phim, Chu Văn Hòa lại trưởng thành dần lên và được thăng chức đến Trưởng phòng Cảnh sát điều tra tội phạm. Bộ phim ra mắt từng "gây sốt" người xem những năm ấy.

Cứ qua mỗi tập phim, ông lại học hỏi, hiểu thêm được những suy nghĩ, tình cảm, những nét đẹp trong tâm hồn người chiến sĩ Công an. Khán giả vốn đã quen với Văn Báu trong vai diễn một cán bộ cốt cán, cần mẫn của lực lượng Công an, luôn phải đối mặt với các tình huống nhiệm vụ, thử thách đấu trí trong mỗi vụ án trên phim, bằng lối thể hiện vừa trầm tư, kiên định, vừa sáng tạo, khôn khéo, anh luôn làm vừa lòng người xem, kể cả những người trong cuộc.

Sau này, ông tiếp tục nhận vai công an trong các phim: Lời sám hối muộn màng; Trò chơi sinh tử; Bí mật những cuộc đời; Chạy án 1; Chạy án 2; Bí mật tam giác vàng... Không thể phủ nhận trong phim Việt, có lẽ Văn Báu là diễn viên đóng công an nhiều nhất. Ông gây ấn tượng với hình tượng chiến sĩ Công an, đặc biệt là vai thủ trưởng cơ quan điều tra trong hầu hết bộ phim đình đám suốt hàng chục năm qua, khiến nhiều người thậm chí lầm tưởng Văn Báu là Công an thật.

Ngoài mảng phim đề tài lực lượng Công an, Văn Báu còn tham gia mảng phim về đề tài chiến tranh và cũng để lại nhiều ấn tượng sâu sắc với người xem, như: Vai Chính ủy Trung đoàn trong phim Huế mùa hoa mai đỏ (đạo diễn Trần Vịnh) và Bao giờ thuyền lại sang sông; Câu chuyện cuối tuần (đạo diễn Quốc Trọng); vai người Chính ủy trong phim Cao hơn bầu trời (đạo diễn Xuân Cường). Duy nhất ông thực hiện một vai phản diện là viên Thiếu tá phụ trách nhóm tình báo Phượng Hoàng của địch trong phim Làng cát…

Là một trong những diễn viên đóng vai Công an ấn tượng nhất màn ảnh nhưng NSƯT Văn Báu cho biết cũng có lúc ông phải từ chối vì sợ lặp lại chính mình. Ông nói đùa vì bản thân quá gầy mà công an bây giờ hầu hết cao to chứ không như thế hệ mình vài ba chục năm trước. Vì vậy 6, 7 năm nay, NSƯT Văn Báu đã "chia tay" các vai diễn Công an, về làm dân thường trên màn ảnh.

Ở tuổi 72, NSƯT Văn Báu đang tận hưởng cuộc sống tuổi già bình dị bên vợ. Ông khoe có tổng cộng 9 cháu ngoại, cả trai lẫn gái, cứ cuối tuần là con, cháu lại về thăm ông bà. Hàng ngày, ông "trồng cây, nuôi gà" như lời ông nói. Đã 12 năm qua, vợ chồng nghệ sĩ tận hưởng cuộc sống như vậy bởi các con đều ở riêng.

×