Đề xuất: Ngân hàng gặp sự cố, người gửi tiền không phải chờ phá sản mới được nhận bảo hiểm

Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang lấy ý kiến về dự thảo Luật Bảo hiểm tiền gửi (BHTG). Theo tờ trình của NHNN, quá trình 12 năm triển khai thực hiện Luật BHTG và các văn bản hướng dẫn thi hành cũng đã phát sinh một số khó khăn, vướng mắc cần được giải quyết để nâng cao hơn nữa vai trò của tổ chức BHTG, để chính sách BHTG thực sự đem lại hiệu quả, góp phần duy trì sự ổn định của hệ thống các tổ chức tín dụng (TCTD), bảo đảm sự phát triển an toàn và lành mạnh của hoạt động ngân hàng, như:

Quyền và nghĩa vụ của tổ chức tham gia BHTG, tổ chức BHTG cần được sửa đổi, bổ sung để phù hợp với văn bản quy phạm pháp luật có liên quan và thực tiễn triển khai.

Vấn đề về phí BHTG cần được sửa đổi, bổ sung để khắc phục những bất cập trong thực tiễn triển khai.

Hạn mức trả tiền bảo hiểm, thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm cần được quy định phù hợp và đồng bộ với các văn bản quy phạm pháp luật khác, bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền.

Đặc biệt, phí BHTG cần được sửa đổi, bổ sung để khắc phục những bất cập trong thực tiễn triển khai. Đồng thời, hạn mức trả tiền bảo hiểm, thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm cũng cần được quy định lại cho phù hợp và đồng bộ với các văn bản quy phạm pháp luật khác, bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người gửi tiền.

Hiện hạn mức trả tiền BHTG là 125 triệu đồng. Theo NHNN, với hạn mức này, tỷ lệ số dư tiền gửi được bảo hiểm toàn bộ trên tổng số dư tiền gửi được bảo hiểm ở Việt Nam mới chỉ đạt 8,38%, thấp hơn nhiều so với trung bình trên toàn cầu là 47%.

Bên cạnh đó, tỷ lệ người gửi tiền được bảo hiểm toàn bộ/tổng số người gửi tiền được bảo hiểm của toàn hệ thống là 92,43%.

Tuy nhiên, nếu loại trừ lượng người gửi tiền có số dư từ 1 - 50.000 đồng thì tỷ lệ này chỉ ở mức 87,89%, thấp hơn so với được IADI khuyến nghị là 90 - 95%.

Ngoài ra, quy định về thời điểm chi trả tiền gửi được bảo hiểm hiện nay chưa đảm bảo tính kịp thời, chưa có cơ sở để BHTGVN thực hiện chi trả tiền gửi sớm hơn, ngay khi tổ chức tín dụng (TCTD) xảy ra sự kiện có nguy cơ gây mất an toàn hệ thống.

Việc tổ chức BHTG chỉ có thể thực hiện chi trả tiền gửi sau khi TCTD đã có quyết định phá sản, sẽ không đảm bảo được vai trò của BHTGVN trong việc ổn định tâm lý người gửi tiền, ngăn chặn nguy cơ đổ vỡ, bảo vệ tốt nhất quyền lợi người gửi tiền.   

Dự thảo Luật bổ sung quy định về trách nhiệm quản lý nhà nước về BHTG của Bộ Tài chính, về quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại tổ chức BHTG, cho vay đặc biệt, hỗ trợ chi trả tiền gửi cho người gửi tiền, nguyên tắc xử lý khoản vay đặc biệt, tham gia xử lý sự cố, khủng hoảng trong hoạt động của TCTD, điều khoản chuyển tiếp.

Đồng thời, bãi bỏ một số quy định về thủ tục hành chính, lược bỏ quy định tiền gửi được bảo hiểm bao gồm kỳ phiếu, tín phiếu.

Dự thảo cũng bổ sung nhiều quy định nhằm tăng cường phân cấp, phân quyền cho Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ.

Đặc biệt, dự thảo Luật điều chỉnh nội dung phân quyền cho Thủ tướng Chính phủ quy định mức phí BHTG, quy định việc áp dụng phí BHTG đồng hạng hoặc phân biệt phù hợp với đặc thù hệ thống TCTD Việt Nam trên cơ sở đề nghị của NHNN; bổ sung quy định giao Thủ tướng Chính phủ quyết định hạn mức chi trả toàn bộ các khoản tiền gửi được bảo hiểm tại tổ chức tham gia bảo hiểm tiền gửi theo đề nghị của NHNN.

Về trả tiền bảo hiểm, dự thảo Luật quy định thời điểm phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm kể từ một trong các thời điểm sau: Phương án phá sản TCTD được phê duyệt hoặc NHNN có văn bản xác nhận chi nhánh ngân hàng nước ngoài là tổ chức tham gia BHTG mất khả năng chi trả tiền gửi cho người gửi tiền; NHNN có văn bản đình chỉ hoạt động nhận tiền gửi của TCTD được kiểm soát đặc biệt để tổ chức BHTG chi trả cho người gửi tiền khi TCTD có lỗ lũy kế lớn hơn 100% giá trị của vốn điều lệ và các quỹ dự trữ; Thuộc trường hợp chi trả trong trường hợp đặc biệt quy định tại Điều 40 Luật này.

Bên cạnh đó, dự thảo Luật điều chỉnh thời hạn trả tiền bảo hiểm theo hướng sớm hơn so với quy định tại Luật hiện hành, bổ sung quy định trong trường hợp đặc biệt Thủ tướng Chính phủ quyết định chi trả toàn bộ các khoản tiền gửi được bảo hiểm của người gửi tiền tại tổ chức tham gia BHTG khi phát sinh nghĩa vụ trả tiền bảo hiểm theo đề nghị của NHNN. Các quy định nêu trên hướng tới mục tiêu phát huy vai trò của tổ chức BHTG trong việc bảo vệ quyền lợi người gửi tiền và đảm bảo an toàn hệ thống.

Dự thảo Luật bổ sung một chương riêng quy định việc tổ chức BHTG tham gia xử lý TCTD, tham gia xử lý sự cố, khủng hoảng trong hoạt động của TCTD. Theo đó, tổ chức BHTG thực hiện cho vay đặc biệt tổ chức tham gia BHTG khi tổ chức tham gia BHTG bị rút tiền hàng loạt, cho vay đặc biệt tổ chức tham gia BHTG được kiểm soát đặc biệt để thực hiện phương án phục hồi, phương án chuyển giao bắt buộc.

Bên cạnh đó, theo đúng nguyên tắc của hoạt động bảo hiểm tiền gửi, tổ chức BHTG được hạch toán giảm quỹ dự phòng nghiệp vụ đối với số tiền cho vay đặc biệt không thu hồi được.

Thực tiễn cho thấy khi phát sinh rủi ro có nguy cơ lan truyền ảnh hưởng tới an toàn hệ thống, nếu không có ngay các biện pháp nhanh chóng, kịp thời để ổn định tâm lý người gửi tiền sẽ dẫn tới một sự đổ vỡ dây chuyền nhanh chóng và khó có khả năng khắc phục.

Để ứng phó khủng hoảng cần có một cơ chế tổng thể của nhiều biện pháp, trong đó có sự tham gia của tổ chức BHTG. Do đó, dự thảo Luật quy định: trường hợp phát sinh sự cố, khủng hoảng có nguy cơ gây mất an toàn hệ thống TCTD, tổ chức BHTG tham gia xử lý sự cố, khủng hoảng.

Chính phủ được quyết định trường hợp phát sinh sự cố, khủng hoảng và các biện pháp cần thiết, bao gồm cả các biện pháp khác luật để xử lý sự cố, khủng hoảng và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

×