Mâm cỗ cúng ông Công, ông Táo vừa quen vừa lạ, tạo nên "bữa tiệc" màu sắc và hương vị hài hòa

Sửa soạn, chuẩn bị nghi lễ cúng ông Công ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp đã trở thành một phong tục truyền thống trong văn hóa Việt. Giữa những ngày bận rộn của thời điểm cuối năm, nhiều gia đình vẫn mong muốn dâng lên mâm cỗ cúng tươm tất, đầy đủ để bày tỏ lòng thành kính với các vị thần linh.

Tất bật đồ xôi, khéo léo nặn giò thành những bông hoa bắt mắt và bày biện các món ăn vào chiếc mẹt nhỏ để phục vụ đến từng khách hàng, chị Đặng Kim Thùy (39 tuổi, Hà Nội) nấu gần 100 mâm cỗ cúng ông Công ông Táo để bán, phục vụ khách đặt từ ngày 19 tháng Chạp. Mỗi năm chị đều sáng tạo thêm các món mới nhưng vẫn đảm bảo một mâm cỗ vừa bắt mắt, vừa ngon miệng "đủ mặn, đủ ngọt".

Chia sẻ với Dân Việt, chị Thùy cho biết: "Năm nào vào dịp cúng ông Công ông Táo cũng thế, số lượng khách rất đông. Nhà tôi phải có 4-5 người, làm không kịp xuể. Như các năm khác, tôi sẽ nấu nhiều món thành các đĩa khác nhau, thế nhưng khoảng 1-2 năm trở lại đây, tôi giảm số lượng trong từng món rồi xếp vào một cái mẹt 35cm như thế này, vừa gọn mà vẫn đầy đủ mặn ngọt.

Trong mẹt này gồm có xôi cá dát vàng, bánh xu xê ngũ sắc, giò cuốn thành hoa, gà hấp lá chanh, tôm hấp, socola thỏi vàng và điểm thêm cùng với hoa để làm cho mâm cỗ trở nên sinh động, bắt mắt hơn. Khách mua về chỉ việc dâng lên ban, không cần phải bày biện thêm gì cả. Một mâm cỗ đặt trong chiếc mẹt như thế này sẽ phù hợp với gia đình từ 3-4 thành viên, mọi thứ vừa đủ mà không bị dư thừa."

Chị Thùy cùng các thành viên trong gia đình dậy từ 4 giờ sáng ngâm nước, đồ xôi, luộc gà để kịp trả đơn cho khách trước 12 giờ trưa ngày 23. Mâm cỗ nhỏ gọn nhưng tổng thể hương vị hài hòa, các món ăn được bày biện theo một bố cục hợp lý, đẹp mắt. Từ gà hấp lá chanh vàng óng, bánh xu xê thơm dẻo nhiều màu rực rỡ, "bông hoa" giò mềm mịn không có cảm giác khô rắn đến tôm hấp ngọt thịt bên trong cùng hạt xôi đỏ tươi, căng mọng được ép khuôn tinh tế.

Tình cờ thấy bài đăng của chị Thùy trên hội nhóm Facebook, chị Trần Thị Huyền Trang (28 tuổi, Cầu Giấy) quyết định đặt mua mâm cỗ cúng. Chị Trang cho biết, năm nay khối lượng công việc lớn nên chị không có đủ thời gian để nấu mâm cỗ hoàn chỉnh cúng ông Công ông Táo như mọi năm.

"Cuối năm nhiều giấy tờ sổ sách, tôi không kịp sắp xếp công việc để chuẩn bị một mâm cỗ thịnh soạn nhưng vẫn mong muốn dâng cúng ông Công ông Táo thật tươm tất, hoàn chỉnh nên tôi đặt mua. Khi mua về, tôi tháo lớp màng bọc thực phẩm ra rồi dâng lên ban thờ, cùng với các lễ vật như mũ ông Công ba cỗ, tiền vàng. Một mâm này tuy nhỏ nhưng đầy đủ các món. Tôi có chuẩn bị thêm một bát nước chấm có vị chanh đi kèm", chị Trang cho hay.

Biến tấu xôi gấc thành món xôi cá dát vàng có vị ngọt thơm, hình dáng độc đáo

Cá chép vàng là một trong những vật phẩm không thể thiếu trong mâm cúng ông Công ông Táo vào ngày 23 tháng Chạp. Bên cạnh phong tục thả cá để tiễn ông Táo lên chầu trời thì mâm cỗ cúng trong ngày này cũng được sáng tạo thêm món xôi cá chép dát vàng độc đáo, bắt mắt.

Xôi cá dát vàng có 5 màu: đỏ, vàng, trắng, xanh, tím. Ngoài xôi trắng giữ nguyên bản thì xôi đỏ được làm từ gấc, xôi vàng làm từ nghệ, xôi tím từ lá cẩm, xôi xanh làm từ lá dứa. Tuy nhiên trong dịp lễ cúng ông Công ông Táo, xôi cá dát vàng màu đỏ vẫn được khách hàng ưa chuộng và đặt mua nhiều nhất.

Chia sẻ với Dân Việt, chị Đặng Kim Thùy cho biết: "Tôi làm món xôi cá dát vàng được 4 năm rồi. Trước đây tôi làm xôi gà, thế nhưng dần dần tôi thấy làm xôi hình cá chép trong ngày này sẽ thiết thực hơn. Nhìn bánh kem hay thạch ở các tiệm họ dát vàng lên rất đẹp, thế nên tôi nảy ra ý tưởng dát vàng lên xôi cá."

Cách làm xôi cá chép dát vàng không khó, về cơ bản vẫn giống cách đồ xôi thông thường. Theo chị Thùy, gạo nếp sau khi vo sạch được ngâm 8 tiếng với nước để gạo mềm ra. Phần thịt gấc trộn với một thìa cà phê rượu trắng, một thìa cà phê dầu ăn để thịt gấc mềm và bật màu đỏ tươi. Sau đó đem trộn đều gạo nếp và thịt gấc đều tay để gạo ngấm đều màu của gấc. Chị Thùy đồ xôi 2 lần, lần 1 khoảng 30 phút, lần 2 là 15 phút. Sau đó, chị đóng vào khuôn con cá có sẵn rồi dát vàng lên đều thân.

"Nguyên liệu vàng mà tôi dát lên con cá là nguyên liệu thực phẩm mua ở hàng bánh kem. Cá xôi có chiều dài khoảng 18-20cm, chỉ có một kích thước này thôi. Lúc ngâm thì tôi có cho thêm muối, đấy cũng là một bí kíp để xôi có vị mặn mặn, ngọt ngọt, không bị nhạt nhẽo. Xôi làm xong lúc mà còn nóng, tôi thường cho thêm ít dầu ăn rồi đảo lên và cho đường vào."

Lần đầu tiên thấy hình ảnh con cá chép được dát vàng, anh Nguyễn Tùng Lâm (32 tuổi, Đống Đa) cảm thấy lạ mắt và muốn thử xem có gì đặc biệt hơn so với xôi thông thường. Anh Lâm cho biết: "Xôi cá hiện nay ở chợ bán rất nhiều, nhưng để dát vàng thì tôi chưa thấy ở đâu có bán cả. Khi được dát vàng lên nhìn con cá hấp dẫn và đẹp mắt hơn hẳn. Thực ra vị vàng này chủ yếu để trang trí, nhưng đảm bảo thực phẩm vì mình vẫn ăn được. Tôi mua xôi cá dát vàng riêng, ăn cùng với dừa rất hợp khẩu vị. Xôi dẻo và không bị bở, có vị ngọt mặn và thơm."

×