Hướng dẫn chi tiết về đối tượng và điều kiện đặc xá đợt 2 năm 2025

Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình - Chủ tịch Hội đồng tư vấn đặc xá vừa ký Hướng dẫn 94/HD-HĐTVĐX về việc triển khai thực hiện Quyết định số 1244/2025/QĐ-CTN ngày 3/7/2025 của Chủ tịch nước về đặc xá năm 2025 (đợt 2).

Đối tượng được xem xét đặc xá đợt này bao gồm: Người đang chấp hành án phạt tù có thời hạn, tù chung thân đã được giảm án tại các trại giam, trại tạm giam (phạm nhân);

Người đang được tạm đình chỉ chấp hành án phạt tù.

Những điều kiện quan trọng để được đề nghị đặc xá

Để được đưa vào danh sách đề nghị đặc xá, phạm nhân phải đáp ứng nhiều điều kiện nghiêm ngặt, trong đó có một số điểm nổi bật được hướng dẫn cụ thể như sau:

Phạm nhân phải được xếp loại chấp hành án phạt tù từ loại khá hoặc tốt trong các quý liên tục tính đến thời điểm xét duyệt. Cụ thể, kết quả xếp loại quý II/2025 (tính đến hết tháng 5/2025) và quá trình phấn đấu từ ngày 01/6/2025 đến ngày họp xét phải được đánh giá tốt.

Đối với người được tạm đình chỉ, phải có xác nhận của UBND cấp xã nơi cư trú về việc chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật trong thời gian tại ngoại.

Về thời gian đã chấp hành án phạt tù được tính là thời gian thực tế bị tạm giữ, tạm giam và chấp hành án trong trại, không bao gồm thời gian tại ngoại, hoãn, tạm đình chỉ. Thời gian được giảm án sẽ được trừ vào phần án còn lại phải chấp hành.

Ví dụ: Ông Nguyễn Văn A bị kết án 12 năm tù. Tính đến 31/8/2025, ông A đã chấp hành được 9 năm và được giảm án tổng cộng 2 năm. Như vậy, thời hạn tù còn lại của ông A là 1 năm (12 - 9 - 2 = 1).

Đối với quy định về thực hiện hình phạt bổ sung là phạt tiền, nộp án phí, thi hành nghĩa vụ trả lại tài sản, bồi thường thiệt hại, nghĩa vụ dân sự khác. Người được đề nghị đặc xá phải thực hiện xong hình phạt bổ sung là phạt tiền, nộp án phí, bồi thường thiệt hại và các nghĩa vụ dân sự khác. Hướng dẫn cũng nêu rõ một số trường hợp được coi là "đã thi hành xong":

Được Tòa án ra quyết định miễn hình phạt tiền, miễn nộp án phí.

Với nghĩa vụ cấp dưỡng: Đã thực hiện xong toàn bộ, hoặc thực hiện một lần và có xác nhận. Trường hợp có thỏa thuận không cần tiếp tục cấp dưỡng cũng được chấp nhận nếu có xác nhận của cơ quan chức năng.

Với người phạm tội dưới 18 tuổi: Nếu bản án giao trách nhiệm bồi thường cho cha mẹ, người đại diện hợp pháp phải có chứng từ chứng minh đã thi hành xong.

Trường hợp khó khăn kinh tế đặc biệt: Người đã thi hành được một phần nghĩa vụ nhưng lâm vào hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, chưa có điều kiện thi hành tiếp phần còn lại (theo quy định của pháp luật về thi hành án dân sự) cũng có thể được xem xét.

Đối với quy định khi được đặc xá không làm ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, cần căn cứ vào các tiêu chí như không làm ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự; Nhân thân, hoàn cảnh gia đình của phạm nhân, nguy cơ gây ảnh hưởng đến công tác bảo đảm an ninh, trật tự và đấu tranh phòng, chống tội phạm ở địa phương...

Các trại giam, trại tạm giam sẽ gửi danh sách dự kiến để kiểm tra, đảm bảo người được đặc xá khi trở về không gây ra các vấn đề phức tạp về an ninh, trật tự tại nơi cư trú.

Ngoài ra, trường hợp được đề nghị đặc xá còn có trường hợp đã lập công lớn trong thời gian chấp hành án phạt tù, đang mắc bệnh hiểm nghèo, đang ốm đau thường xuyên mà không tự phục vụ bản thân, có hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn và bản thân là lao động duy nhất trong gia đình.

Các trường hợp không được đề nghị đặc xá

Hướng dẫn cũng nhấn mạnh các trường hợp không được xem xét, dù có thể đủ các điều kiện trên. Một số trường hợp đáng chú ý gồm:

Phạm tội cướp tài sản có sử dụng vũ khí (xác định dựa trên bản án và luật về quản lý vũ khí tại thời điểm phạm tội).

Có bằng chứng về việc đã sử dụng trái phép chất ma túy (dựa trên hồ sơ, bản án, kết quả xét nghiệm, lời khai...).

Công tác xét duyệt đặc xá sẽ được tiến hành khẩn trương và chặt chẽ theo lịch trình sau:

Về thời gian thực hiện, từ ngày 20/7/2025 đến ngày 2/8/2025, các Tổ thẩm định liên ngành đến trực tiếp các đơn vị, địa phương để kiểm tra, thẩm định hồ sơ, danh sách đề nghị xét đặc xá.

Từ ngày 24/7/2025 đến ngày 8/8/2025, Thường trực Hội đồng tư vấn đặc xá tổng hợp hồ sơ, danh sách chuyển đến các thành viên Hội đồng tư vấn đặc xá nghiên cứu, thẩm định.

Từ ngày 8/8/2025 đến ngày 18/8/2025, Thường trực Hội đồng tư vấn đặc xá, Tòa án nhân dân tối cao tổng hợp ý kiến của các thành viên Hội đồng tư vấn đặc xá và chuẩn bị hồ sơ, danh sách người đủ điều kiện đề nghị đặc xá, danh sách người không đủ điều kiện đề nghị đặc xá để trình Hội đồng tư vấn họp xét duyệt.

Từ ngày 24/8/2025 đến ngày 26/8/2025, Hội đồng tư vấn đặc xá họp xét duyệt danh sách đặc xá.

Từ ngày 27/8/2025 đến ngày 28/8/2025, Thường trực Hội đồng tư vấn đặc xá tổng hợp, hoàn chỉnh danh sách đặc xá trình Chủ tịch nước quyết định.

Tổ chức họp báo công bố Quyết định đặc xá của Chủ tịch nước vào ngày 30/8/2025.

Tổ chức tha người được đặc xá theo Quyết định của Chủ tịch nước vào ngày 1/9/2025.

×