Bình luận
0
Từ thời Lý, Trần, ngoài Quốc Tử Giám ở kinh thành tuyển chọn con em các nhà quyền quý vào học, triều đình mở trường học ở các lộ để bồi dưỡng nhân tài. Sau khi đánh thắng quân Minh, vua Lê Thái Tổ cũng rất quan tâm đến vấn đề gây dựng nhân tài.
Di tích Trường Quốc Tử Giám trong kinh thành Huế. Ảnh tư liệu
"Đại Việt sử ký toàn thư" cho biết, ngay năm Thuận Thiên thứ nhất (1428), vua Lê Thái Tổ đã xuống chiếu cho ở kinh đô thì lập Quốc Tử Giám, lựa con cháu nhà các quan và những người tuấn tú trong nhân dân sung làm giám sinh; ngoài các lộ thì lập trường học ở từng lộ, lựa các con em những nhà lương thiện trong dân gian sung làm lộ hiệu sinh; cử những nhà nho đáng làm thầy đứng ra dạy dỗ.
Quy chế của khu Quốc Tử Giám – trường đại học của triều đình – vào thời vua Lê Thánh Tông, năm 1483, được mô tả trong "Toàn thư" như sau: "Đằng trước nhà Thái học dựng Văn Miếu. Khu vũ của Văn Miếu có: Điện Đại Thành để thờ tiên thánh; Đông vũ và Tây vũ chia ra thờ các tiên hiền và tiên nho; điện Canh phục để làm nơi thay trang phục; một kho để chứa đồ tế khí và một phòng học để làm nhà bếp. Đằng sau nhà Thái học, dựng cửa Thái học, nhà Minh luân.
Giảng đường phía Đông và giảng đường phía Tây thì để làm chỗ giảng dạy các học sinh. Lại đặt thêm kho bí thư để chứa ván gỗ đã khắc thành sách; bên Đông, bên Tây nhà Thái học làm nhà cho học sinh trong ba xá, mỗi bên ba dãy, mỗi dãy 25 gian, để làm chỗ nghỉ ngơi của học sinh; bên Đông, bên Tây mỗi bên đều có một nhà bia, quy mô có phần rộng lớn khang trang lắm".
Theo chế độ của triều Lê, con cháu các quan viên, người nào thi hương dự trúng 3 kỳ, được sung vào hiệu sinh trong phủ mình, dự trúng bốn kỳ được sung vào giám sinh ở Quốc Tử Giám, còn quân hoặc dân nếu có người nào ứng thí mà trúng tuyển cũng không được dự. Đến năm 1483, vua Lê Thánh Tông ra sắc lệnh: Quân hoặc dân, nếu thi hương dự trúng 3 kỳ, được sung vào sinh đồ trong phủ mình, dự trúng 3 kỳ được sung vào học sinh trong Tăng Quảng đường ở Quốc Tử Giám.
Về "ba xá" học sinh trong Quốc Tử Giám, được giải thích chi tiết: Giám sinh ở Quốc Tử Giám, nếu thi hội dự trúng 3 kỳ, được sung vào thượng xá sinh, dự trúng 2 kỳ, sung vào trung xá sinh, dự trúng một kỳ, sung vào hạ xá sinh; mỗi xá lấy 100 người.
Đặc biệt, theo quy định của thời Lê sơ, mỗi học sinh đều được cấp 9 tiền làm lương ăn học. Đến khi bổ dụng, do Quốc Tử Giám bảo cử (tiến cử có bảo lãnh) và bộ Lại lựa chọn cất nhắc; học sinh trong 3 xá đều nhất luật như nhau, không có gì phân biệt. Sau Phó Đô ngự sử Quách Hữu Nghiêm (tiến sĩ khoa Bính Tuất – 1466) xin vua tăng lương ăn học hàng tháng của các xá sinh, theo đó, thượng xá sinh, cấp thêm cho đủ một quan; trung xá sinh cấp cho 9 tiền; hạ xá sinh cấp rút xuống 8 tiền. Đến khi cất nhắc trao cho quan chức, thì ông cũng xin lấy thượng xá sinh 3 phần; trung xá sinh 2 phần; hạ xá sinh một phần, để phân biệt cấp bậc các xá sinh khác nhau, mà nhân tài đều biết khuyến khích.
Sang đến triều Nguyễn, thời vua Gia Long mới tổ chức các kỳ thi Hương, đến thời vua Minh Mạng mới bắt đầu tổ chức kì thi Hội. Sau khi vua Minh Mạng lên ngôi, năm Minh Mạng thứ 2 (1821), ban 8 điều ân điển, trong đó dành một điều cho việc giáo dục, đó là: Những người đã nộp quyển để dự sát hạch vào lớp cao đẳng ở Quốc Tử Giám từ năm này trở về trước, thì các viên Tế tửu, Tư nghiệp cho gọi đến mà ra bài thi ở trước mặt, lấy trúng 100 người, chia làm ba hạng ưu bình thứ, làm danh sách do bộ Lễ đề đạt để cho làm giám sinh, cấp cho tiền gạo theo thứ bậc khác nhau.
Sau kì thi Hội năm 1822, vua Minh Mạng sai bộ Lễ truyền dụ rằng Hương cống các khoa mà thi Hội không trúng cách, như có tình nguyện ở Quốc Tử Giám học tập thì bổ làm Giám sinh, cấp cho lương lẫm; ai muốn về quê hương cũng đồng ý cho về. Người nào chưa dự thi Hội thì bộ Lễ cho đòi mùa thu này đến Kinh xét hạch, đúng thực thì vẫn tuân dụ chỉ cho theo sở nguyện.
Năm đó, số được lấy vào Quốc Tử Giám là 27 người, triều đình cấp cho lương tháng, mỗi tháng Giám sinh được nhận 3 quan tiền, 2 phương gạo, 5 cân dầu (để thắp đèn). Nhà vua dụ rằng: "Đó là ý trẫm săn sóc văn học, cốt cầu người thực dụng. Tế tửu, Tư nghiệp (của Quốc Tử Giám) phải hết trách nhiệm làm thầy, hết lòng dạy bảo. Giám sinh các ngươi cũng phải dùi mài để được nên công, ngõ hầu không phụ ý tốt chấn hưng văn học, gây dựng nhân tài của trẫm".
Nhưng đến mùa đông năm 1823, quy định về lương tháng cho giám sinh Quốc Tử Giám của triều Nguyễn lại thay đổi, theo đó, mỗi quý sẽ tổ chức sát hạch một lần vào tháng giữa quý (tháng trọng).
Ai đỗ hạng ưu mới được hưởng 3 quan tiền, 2 phương gạo, 5 cân dầu. Ai xếp hạng thứ thì tiền giảm xuống chỉ còn 1 quan 5 tiền, gạo 1 phương, dầu 3 cân. Ai hai khóa đều đỗ hạng ưu, thì được thưởng tiền 1 quan, gạo 1 phương.
Ai ba khóa đều ưu, sẽ được bộ Lại tâu lên xin bổ dụng. Khóa trước hạng bình, khóa này hạng ưu, thì cấp lương theo hạng ưu. Khóa trước ưu, khóa này bình, cùng khóa trước thứ, khóa này bình, hay hai khóa đều bình, thì cấp lương theo hạng thứ.
Ai khóa trước hạng bình, khóa này thứ, sẽ bị đình cấp lương 1 tháng. Hai khóa đều thứ, sẽ bị đình cấp lương 2 tháng. Đặc biệt giám sinh nào 4 khóa đều thứ sẽ bị đuổi về.
Từ thời Tần Thủy Hoàng mà tính đi thì hơn hai ngàn năm ròng rã của lịch sử, Trung Quốc đã có hơn 400 vị hoàng đế xuất hiện. Tuy nhiên chỉ có 5 vị Hoàng đế tại vị hơn 50 năm trên ngai vàng.
Phát biểu tại họp báo thường kỳ tháng 6 diễn ra chiều 27/6, Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương thông tin toàn diện về các kết quả nổi bật trong tháng.
Chia sẻ
Người đời sau đều gọi Lý Thế Dân là thiên cổ nhất đế. Triều đại nhà Đường dưới sự thống trị của Lý Thế Dân phát triển về kinh tế và hùng mạnh về quân sự, trở thành quốc gia rộng lớn nhất, mạnh nhất lúc bấy giờ. Dù vậy, Lý Thế Dân cũng đã làm ra không ít chuyện hoang đường.
Chia sẻ
Luật số 89 dựa trên quan điểm quán triệt phương châm cấp nào, cơ quan nào thực hiện hiệu quả, kịp thời nhất thì giao cho cấp đó, cơ quan đó thực hiện. Địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm.
Chia sẻ
Chủ tịch Thượng viện Campuchia Hun Sen ngày 27/6 đã livestream trên Facebook, tiết lộ lý do rò rỉ băng ghi âm cuộc điện đàm với Thủ tướng Thái Lan. Buổi livestream diễn ra chỉ một ngày sau khi ông Hun Sen cảnh báo sẽ vạch trần gia đình cựu Thủ tướng Thái Lan Thaksin Shinawatra.
Chia sẻ
Trang Facebook của CLB Thép xanh Nam Định đã thông báo về việc ra mắt bộ đôi tân binh là Đặng Văn Tới và A Mít. Theo chiều ngược lại, rất có thể cầu thủ Việt kiều Kevin Phạm Ba sẽ rời sân Thiên Trường để gia nhập CLB CAHN trong ít ngày tới.
Chia sẻ
Theo các chuyên gia Ấn Độ, buổi sáng là thời điểm nhiều triệu chứng sức khỏe trở nên rõ ràng nhất. Một số dấu hiệu xuất hiện lặp đi lặp lại vào đầu ngày có thể là cảnh báo sớm của ung thư dạ dày – căn bệnh thường diễn tiến âm thầm ở giai đoạn đầu.
Chia sẻ
Trong ĐHĐCĐ thường niên 2025, ông Nguyễn Văn Đạt, Chủ tịch HĐQT Bất động sản Phát Đạt cho biết, trong giai đoạn khó khăn, ông không sợ mất tiền mà sợ mất uy tín và cổ đông theo mình bị thiệt hại.
Chia sẻ
Tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu chiều nay tổ chức kỷ niệm 34 năm ngày thành lập, một dấu mốc đặc biệt ngay trước thềm cùng Bình Dương chính thức sáp nhập vào TP.HCM để tạo nên siêu đô thị với mức đóng góp tới 1/4 GDP quốc gia.
Chia sẻ
Ông Nguyễn Khắc Lịch, Cục trưởng Cục Công nghiệp Công nghệ thông tin (Bộ Khoa học & Công nghệ) cho biết, Luật Công nghiệp công nghệ số đưa ra các ưu đãi vượt trội cho các dự án trọng điểm trong lĩnh vực công nghệ số, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), trung tâm dữ liệu.
Chia sẻ
Huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai với hạt nhân là sân bay quốc tế Long Thành được nhiều chuyên gia dự báo sẽ là cực phát triển mới của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
Chia sẻ
Câu lạc bộ Người mẫu Hải Phòng sẽ hoạt động dưới sự chỉ đạo chuyên môn của Xuanlan’s Academy - một thương hiệu có uy tín trong việc đào tạo phong cách và bản lĩnh tự tin cho nhiều thế hệ thanh thiếu niên trên toàn quốc.
Chia sẻ
Trên cơ sở đề xuất của Sở Tài chính, UBND TP Hà Nội thông báo địa điểm trụ sở làm việc của HĐND và Ủy ban MTTQ Việt Nam của 126 phường, xã sau sắp xếp thuộc phạm vi quản lý của TP Hà Nội.
Chia sẻ
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Thị Mai Hoa nhấn mạnh vấn đề nâng cao chất lượng dạy học để nhà trường đủ khả năng đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh, từ đó các em không còn phải tìm đến học thêm tràn lan như hiện nay.
Chia sẻ
Công ty Cổ phần Trung tâm Hội chợ Triển lãm Việt Nam – thành viên Tập đoàn Vingroup đã bàn giao mặt bằng Trung tâm Triển lãm Việt Nam với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Sau gần 10 tháng thi công thần tốc, công trình đã xác lập vị thế top 10 tổ hợp trung tâm triển lãm lớn nhất thế giới và lớn nhất Đông Nam Á, sẵn sàng cho Triển lãm thành tựu kinh tế - xã hội nhân dịp kỷ niệm 80 năm ngày Quốc khánh.
Chia sẻ
Ngày 27/6, Cổng thông tin Chính phủ phối hợp với Ngân hàng TMCP Công Thương Việt Nam VietinBank tổ chức Tọa đàm "Phát huy vai trò của các ngân hàng thương mại trong thực hiện Nghị quyết 68".
Chia sẻ
Không chỉ sở hữu danh mục bất động sản hàng hiệu lớn nhất Việt Nam, Masterise Homes còn tiên phong dẫn dắt xu hướng “branded residences” tại thị trường Việt.
Chia sẻ
Liên quan đến nội dung về việc "Nông sản Việt đối diện với rủi ro tại châu Âu vì truy xuất nguồn gốc", Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu các bộ, ngành, doanh nghiệp rà soát, báo cáo trước ngày 15/7.
Chia sẻ
CLB Ninh Bình chơi lớn, chiêu mộ cựu tài năng trẻ Atletico Madrid? Arsenal gia hạn hợp đồng 5 năm với Lewis-Skelly; Konate dự tính rời Liverpool dưới dạng chuyển nhượng tự do; M.U chi 40 triệu euro cho thủ môn ĐT Italia; Ronaldo đút túi 550 nghìn euro/ngày trong hợp đồng mới.
Chia sẻ
Bộ Xây dựng vừa công bố thủ tục hành chính được sửa đổi, bổ sung trong lĩnh vực hàng hải và đường thủy nội địa, phân định rõ thẩm quyền của chính quyền địa phương 2 cấp.
Chia sẻ
Sáng 27/6, Hạt Kiểm lâm rừng đặc dụng Tà Xùa phối hợp với Hạt Kiểm lâm huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La đã tổ chức tiếp nhận và kiểm tra sức khỏe một cá thể khỉ do người dân tự nguyện giao nộp.
Chia sẻ
Ngày 27/6/2025, tại Cảng hàng không quốc tế Nội Bài (sân bay Nội Bài) đã xảy ra một va chạm giữa hai máy bay trong quá trình di chuyển tại khu vực đường lăn.
Chia sẻ
Việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp tỉnh, xã và triển khai mô hình chính quyền 2 cấp là vấn đề hết sức hệ trọng, được mọi tầng lớp nhân dân quan tâm, đây sẽ là "nội dung ưu tiên" trong công tác giám sát của Quốc hội trong thời gian tới.
Chia sẻ
Công an tỉnh Sơn La ra các quyết định tố tụng đối với 4 đối tượng trong đường dây “Chế tạo, tàng trữ, mua bán trái phép vũ khí quân dụng”.
Chia sẻ
Tuần này lẽ ra đã có thể trở thành bước ngoặt lịch sử trong nỗ lực lâu dài của Ukraine nhằm gia nhập Liên minh châu Âu (EU) và Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO). Thế nhưng, thực tế lại cho thấy điều ngược lại.
Chia sẻ
Chính sách hỗ trợ tiền đi lại và chỗ ở cho cán bộ từ tỉnh Quảng Trị đến làm việc tại trung tâm hành chính mới sau hợp nhất là nhân văn. Tuy nhiên, vì một số lý do khách quan, chính sách này chưa thể xem xét ban hành.
Chia sẻ
Trước giờ bóng lăn trên sân vận động Hòa Xuân (Đà Nẵng), "phe vé" bán đổ bán tháo. Nhiều vé được ban tổ chức bán rao với giá 1,2 triệu đồng/vé nhưng hô bán 500.000 đồng/cặp vẫn vắng người mua.
Chia sẻ
Ngày 27/6, Tỉnh ủy Lai Châu đã tổ chức Hội nghị công bố quyết định về công tác cán bộ. Theo đó, ông Lê Chí Công, Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy, được điều động, bổ nhiệm giữ chức vụ Hiệu trưởng Trường Chính trị tỉnh Lai Châu.
Chia sẻ
Là bậc khai quốc công thần, người trấn giữ phương Nam suốt hai triều Gia Long và Minh Mạng, Lê Văn Duyệt từng đứng trên đỉnh vinh quang với quyền uy hiển hách. Thế nhưng chỉ ít năm sau khi ông qua đời, mồ mả bị san bằng, thân tộc bị tru di, bản thân ông bị kết án… 7 tội xử chém, 2 tội xử thắt cổ – một bản án nghiệt ngã và đầy ám ảnh trong chính sử triều Nguyễn. Những tội trạng ấy là gì? Vì sao một công thần lẫy lừng lại trở thành “tội nhân sau khi chết”?
Chia sẻ
Để thực hiện chính quyền hai cấp, ngày 23/6, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Lê Minh Ngân ký ban hành quyết định về việc công bố 32 thủ tục hành chính về đất đai thuộc thẩm quyền cấp tỉnh, có hiệu lực từ ngày 1/7.
Chia sẻ
Phiên giao dịch 27/6, nhóm cổ phiếu bất động sản nghiêng về sắc xanh với điểm sáng đến từ LDG tăng trần phiên thứ hai và bộ ba nhà Vingroup góp công lớn kéo VN-Index vượt mốc 1.370 điểm.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Lê Tiên Long 
