Bình luận
0
Trịnh Hoài Đức còn có tên là An, tên tự Chí Sơn, tên hiệu Cấn Trai, tổ tiên là người tỉnh Phúc Châu (Trung Quốc).
Cùng với hai vị công thần khác là Lê Quang Định và Ngô Nhân Tịnh, Trịnh Hoài Đức được người đời tặng cho danh hiệu Gia Định tam gia, cũng là niềm tự hào của đất Sài Gòn - Gia Định.
Theo sách “Xã hội Việt Nam thời Lê - Nguyễn”, nhà nghiên cứu Lê Nguyễn cho rằng: “Giữa thế kỷ 18, nhiều quan dân của nhà Minh vì bất phục triều Mãn Thanh mới lên nắm quyền, đã bỏ nước ra đi và Đại Việt là một trong những miền đất họ chọn xin tá túc. Trong số những người này có Trịnh Hội, nguyên quán huyện Trường Lạc, tỉnh Phúc Châu, Trung Quốc, theo Trần Thượng Xuyên (Trần Thắng Tài), vào khai khẩn đất Trấn Biên (Biên Hòa)”.
Trịnh Hoài Đức là cháu ba đời của Trịnh Hội. Cha ông là Trịnh Khánh vốn người học sâu biết rộng nhưng mất sớm khi ông mới 10 tuổi.
Trong bối cảnh chiến tranh khói lửa giữa nhà Tây Sơn và chúa Nguyễn, mẹ ông đưa ông về đất Phiên Trấn (Gia Định) sinh sống. Tại đây, bà gửi con theo học cụ Võ Trường Toản – bậc danh sĩ tài ba được mệnh danh là tổ ngành giáo dục Nam Kỳ.
Cùng học với Trịnh Hoài Đức lúc bấy giờ là Lê Quang Định, Ngô Nhân Tịnh. Chính những năm tháng miệt mài đèn sách dưới sự dạy dỗ của người thầy kiệt xuất mà Trịnh Hoài Đức cùng các bạn học đã được trau dồi tri thức và tinh thần yêu nước để sau dùng giúp dân, giúp nước, làm nên công danh sự nghiệp khiến người đời nể phục.
Sau hơn 10 năm học thầy Võ Trường Toản, cơ hội đã đến với Trịnh Hoài Đức cùng các bạn học. Năm 1788, chúa Nguyễn Ánh được người dân Nam bộ ủng hộ đã đánh bật quân Tây Sơn ra khỏi đất Gia Định.
Chúa Nguyễn Ánh cho mở khoa thi để tìm hiền tài cho công cuộc nhất thống giang sơn. Năm đó Trịnh Hoài Đức và hai bạn học đều ứng thí và đỗ đạt. Trong đó Trịnh Hoài Đức được bổ dụng làm Hàn Lâm Chế Cáo.
Một năm sau đó – 1789, ông được bổ làm Tri huyện ở Tân Bình rồi được kiêm làm Điền tuấn, phụ trách việc trông coi chuyện khai khẩn đất đai, ruộng đồng ở Gia Định.
Năm 1793, chúa Nguyễn phong con trai lớn là Hoàng tử Nguyễn Phúc Cảnh làm Đông cung Thái tử, Trịnh Hoài Đức và Lê Quang Định được cử làm Đông cung Thị giảng, rồi theo Hoàng thái tử Cảnh trấn thủ thành Diên Khánh.
Năm 1794, ông được bổ làm Hộ bộ Hữu Tham tri, tức tương đương với Thứ trưởng Bộ Tài chánh ngày nay. Năm 1801, khi chúa Nguyễn đánh Phú Xuân, Trịnh Hoài Đức lo việc hậu cần và tiếp vận quân lương. Năm 1802, chúa Nguyễn hoàn thành đại nghiệp và lên ngôi vua, phong ông làm Thượng thư bộ Hộ, đồng thời sung làm Chánh sứ sang nhà Thanh (Trung Quốc).
Pho tượng Trịnh Hoài Đức (ông quan to của vương triều nhà Nguyễn) trong Văn miếu Trấn Biên (TP Biên Hòa, Đồng Nai).
Năm 1808, vua Gia Long cử Nguyễn Văn Nhơn làm Tổng trấn Gia Định Thành, Trịnh Hoài Đức làm Hiệp Tổng trấn. Năm 1812, ông được bổ nhiệm làm Lễ bộ Thượng thư, kiêm quản Khâm thiên giám.
Năm 1813 lại đổi làm Lại bộ Thượng thư. Năm 1816 ông lại được bổ nhiệm làm Hiệp Tổng trấn Gia Định Thành lần thứ hai. Năm 1820, Trịnh Hoài Đức được cử tạm giữ chức quyền tổng trấn thay Nguyễn Văn Nhơn về kinh.
Cũng trong năm 1920, sau khi lên ngôi, vua Minh Mạng triệu ông về kinh làm Lại bộ Thượng thư như trước, lại kiêm cả Binh bộ Thượng thư – tương đương Bộ trưởng Quốc phòng ngày nay, đồng thời sung chức Phó Tổng tài Quốc sử giám phụ trách việc tuyển chọn nhân tài, thi cử.
Năm đó, nhà vua xuống chiếu cầu sách cũ, Trịnh Hoài Đức dâng lên bộ “Gia Định thành thông chí” do ông biên soạn từ thời còn ở Gia Định.
Khu lăng mộ Trịnh Hoài Đức toạ lạc tại số 28 đường Trịnh Hoài Đức, Khu phố 3, Phường Trung Dũng, Thành Phố Biên Hoà, tỉnh Đồng Nai.
Dù kinh qua hàng loạt trọng trách triều đình, lần lượt nắm giữ vị trí đứng đầu của 4 bộ, trong đó có việc cầm quân và công tác ngoại giao, nhưng người ta thường biết đến Trịnh Hoài Đức bởi tài năng văn chương.
Ông để lại cho đời nhiều tác phẩm văn học như: “Gia Định thành thông chí”, “Cấn Trai thi tập”, “Gia Định Tam gia thi tập”, “Thoái thực trung biên tập”, “Minh Bột di ngư”, “Quan quang tập'”, “Khả dĩ tập”, “Tự truyện”, “Lịch đại kỷ nguyên”, “Khương Tế lục”, “Đi sứ cảm tác”…
Nổi tiếng hơn cả trong số kể trên có lẽ là tác phẩm “Gia Định thành thông chí” - bộ bách khoa tự điển địa lý nhân văn Gia Định xưa (Nam bộ ngày nay). Tác phẩm được bao thế hệ người đọc yêu mến và được các nhà sử học coi là sách gối đầu giường mỗi khi nghiên cứu về đất phương Nam thời khẩn hoang, mở đất.
Sách ghi lại tỉ mỉ công phu mọi điều về xứ Gia Định, với chi tiết, đầy đủ về sông núi, sản vật, tổ chức làng xã, nếp sống của người dân. Cuốn sách chẳng những được vua khen tặng mà sau còn dịch sang tiếng Pháp.
Suốt mấy mươi năm làm quan dưới triều Nguyễn, qua hai đời vua Gia Long và Minh Mạng, Trịnh Hoài Đức luôn tận trung vì nước vì dân.
Ông là bậc kỳ tài lại gặp lúc các vị vua đầu triều Nguyễn trọng dụng nên đã phát huy hết khả năng của mình trong khá nhiều trọng trách vua giao. Tuy được thăng đến Hiệp biện Đại học sĩ (1821), hàm tòng nhất phẩm, quyền cao chức trọng, nhưng ông vẫn sống cuộc đời thanh liêm trong sáng.
Sách “Đại Nam liệt truyện” chép rằng: “Đức không có nhà riêng, vua cho 3.000 quan tiền và gỗ, gạch ngói, cho làm nhà để làm chỗ nghỉ ngơi tắm gội. Đức bèn làm vườn quỳ ở phía ngoài cửa Đông.
Rồi lại kiêm lĩnh Thượng thư Bộ Lễ”. Phàm là người kinh qua Thượng thư 4 bộ mà giữ được mình thanh sạch, đến lúc đầu bạc mà giữa chốn kinh đô vẫn không nhà cửa, đến mức vua đứng ra xây cho thì quả xưa hiếm có.
Năm 1823, khi đã tuổi cao sức yếu, ông dâng biểu xin thôi nhiệm và đi theo đường biển trở về Gia Định cho đúng với câu “cáo chết quay đầu về núi”. Vua Minh Mạng khi đó cử đại thần Phạm Đăng Hưng đến thăm và thuyết phục ông ở lại, ban cho sâm quế để tẩm bổ. Ông đành phải xin nghỉ phép 3 tháng rồi trở lại tiếp tục nhiệm vụ vua giao.
Đáp lại tấm lòng của vị quan đại thần một đời tận hiến, khi ông mất vào tuổi 61, Hoàng đế Minh Mạng đã khóc xót thương: “Trẫm nghe tin không ngờ nước mắt nhỏ xuống, bèn sai nghỉ triều 3 ngày và hậu ban cho sa, gấm, trừu, đoạn, tiền, gạo, dầu đèn; tặng Thiếu phó Cần chính điện Đại học sĩ, cho tên thụy là Văn Khúc; cho một tế đàn”.
“Ngày đưa về chôn sai Hoàng tử Miên Hòa đến nhà khâm mạng, ban cho rượu, điển lệ cấp tuất rất hậu; các bày tôi không ai sánh kịp. Đám tang của Trịnh Hoài Đức đến Gia Định, Tổng trấn là Lê Văn Duyệt thân hành đi viếng, nói với người rằng: Hiệp biện họ Trịnh là người đáng khen đời nay, được thấy tôn trọng như thế”.
Sách “Đại Nam liệt truyện” viết về ông rằng: “Đức là người cẩn thận, phong độ, trầm tĩnh, nghiêm chỉnh, học vấn rộng rãi, nghị luận thường giữ đại thể”.
Ông sống đời bình dị khiêm nhường như thế, đến trước lúc mất tâm nguyện cũng chỉ là được đưa linh cữu về quê mẹ ở làng Bình Trước, Biên Hòa (nay thuộc Khu phố 3, phường Trung Dũng) chôn cất. Nơi ông yên giấc ngàn thu là ngôi mộ đơn sơ xây bằng đá ong, người dân quen gọi là Lăng Ông.
Khu vực này sau đó trở thành quần thể mộ táng dòng họ Trịnh vì ngoài lăng mộ Trịnh Hoài Đức và chánh thất họ Lê ra, nơi đây còn 11 ngôi mộ của thân tộc ông. Ngày nay, tại khu phố 3, phường Trung Dũng, TP Biên Hòa (tỉnh Đồng Nai), lăng mộ Trịnh Hoài Đức nằm trong con hẻm hẹp và sâu giữa khu dân cư đông đúc.
Bị phát hiện bán dâm tại cơ sở massage trong khách sạn Grand Vista, nữ nhân viên 30 tuổi khai mỗi tháng thu nhập 150-200 triệu đồng và chọn công việc này vì "không còn niềm tin vào đàn ông".
Chia sẻ
4 con giáp này đủ tự tin, lạc quan, có mối quan hệ rộng rãi, được giúp đỡ kịp thời để biến cơ hội thành tiền bạc, cuộc sống sung túc vào mùa thu.
Chia sẻ
Sáng ngày 26/7, tại Quốc lộ N2, xã Tháp Mười (tỉnh Đồng Tháp mới, sau sáp nhập tỉnh Tiền Giang), Bộ Xây dựng phối hợp UBND tỉnh Đồng Tháp tổ chức Lễ khởi công Dự án đầu tư xây dựng công trình đường cao tốc Mỹ An - Cao Lãnh, giai đoạn 1.
Chia sẻ
Chương trình truyền hình "Đoán sự thật" vừa công bố nhiều tài liệu, lời khai và phân tích mới về những giờ phút cuối cùng của Lý Tiểu Long.
Chia sẻ
Nhiều doanh nghiệp vận tải bày tỏ sự ủng hộ đối với việc CSGT tổng kiểm tra, xử lý phương tiện kinh doanh vận tải vi phạm trên toàn quốc. Họ cho rằng việc này sẽ tạo ra một môi trường cạnh tranh lành mạnh, loại bỏ các đơn vị làm ăn thiếu chuyên nghiệp, thường xuyên vi phạm quy định…
Chia sẻ
Sáng 25/7, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Tây Ninh-Nguyễn Văn Út chủ trì hội nghị tại trụ sở UBND tỉnh (cơ sở 2) để nghe các sở, ngành báo cáo tiến độ các dự án trọng điểm trên địa bàn tỉnh Tây Ninh (cũ).
Chia sẻ
Theo một số nguồn tin, CLB Công an TP.HCM đã đạt được thoả thuận với Hugo Alves - ngoại binh đến từ Bồ Đào Nha.
Chia sẻ
Năm 2024 Trung tâm Khuyến nông và Dịch vụ nông nghiệp tỉnh Hậu Giang cũ (trước sáp nhập tỉnh Hậu Giang, Cần Thơ, Sóc Trăng) nuôi tôm càng xanh trên ruộng lúa thông qua mô hình, dự án "Nuôi thủy sản trên ruộng lúa gắn với tiêu thụ sản phẩm".
Chia sẻ
Fitch Ratings đã đưa ra cảnh báo về những tác động tiêu cực tiềm tàng đối với đánh giá tín nhiệm của ngành ngân hàng Việt Nam nếu gỡ bỏ "room" tín dụng. Theo chuyên gia, lo ngại này xuất phát từ nguy cơ tăng trưởng tín dụng quá nóng trong bối cảnh bộ đệm vốn của các ngân hàng vẫn còn hạn chế.
Chia sẻ
Mong mỏi con khỏe mạnh, tăng cân, mẹ của A. liên tục bồi bổ cho con bằng đủ loại thuốc, từ loại kê đơn, không kê đơn đến thực phẩm chức năng dẫn tới cô bị hỏng hết chức năng thận. Ở tuổi 18, cô gái trẻ phải sống nhờ máy chạy thận.
Chia sẻ
Dù từng nắm thế thượng phong trên bầu trời tiền tuyến nhờ các loại UAV đa dạng và sáng tạo, Ukraine hiện đang đánh mất lợi thế này vào tay Nga – một diễn biến có thể làm thay đổi cục diện toàn bộ cuộc chiến, theo tạp chí Foreign Policy.
Chia sẻ
Cục Đường bộ Việt Nam vừa đề nghị Sở Xây dựng thành phố Đà Nẵng kiểm tra, xử lý về kinh doanh và điều kiện kinh doanh đối với tổ chức, cá nhân là chủ sở hữu xe chở khách biển kiểm soát 43F-007.76.
Chia sẻ
Mặc dù Đảng, Nhà nước có nhiều chủ trương nhằm hiện thực hóa giấc mơ có nhà cho người lao động có thu nhập thấp, nhưng đến giờ giấc mơ có được một căn nhà ở xã hội vẫn khá xa vời với nhiều người.
Chia sẻ
Vũ Xuân Bình (tức rapper Bình "Gold") thuê taxi từ khu đô thị Ciputra rồi bất ngờ quàng kẹp tay qua cổ tài xế, đe dọa cướp xe và tài sản khi đang di chuyển trên đường vành đai 3, Hà Nội. Đối tượng bị bắt sau chưa đầy 1 giờ gây án, đối tượng còn dương tính với ma túy.
Chia sẻ
Tại vùng chè xã La Bằng (tỉnh Thái Nguyên) nhiều nông dân nỗ lực nâng cao giá trị loại cây trồng truyền thống này bằng những phương pháp khác nhau. Một trong những phương pháp mang lại hiệu quả rõ rệt là việc sử dụng phân bón hữu cơ đặc biệt, được ủ từ trứng gà.
Chia sẻ
Ban Quản lý Khu bảo tồn loài và sinh cảnh voi (thuộc Ban Quản lý rừng đặc dụng thành phố Đà Nẵng) vừa ghi nhận sự xuất hiện thêm một cá thể voi con thông qua hệ thống bẫy ảnh được lắp đặt trong lâm phận quản lý.
Chia sẻ
Lindsay Lohan thu hút sự chú ý của truyền thông và khán giả khi góp mặt tại các sự kiện công chiếu phim “Freakier Friday”.
Chia sẻ
Trước tình trạng lợn chết do dịch bệnh bị vứt bừa bãi ra môi trường, gây ô nhiễm và nguy cơ lây lan dịch tả lợn châu Phi, các cơ quan chức năng tỉnh Quảng Trị đã khẩn trương vào cuộc kiểm tra, thu gom và tiêu hủy đúng quy định.
Chia sẻ
Cái chết của Nhân Hiếu Hoàng hậu đã ảnh hưởng nặng nề đến Hoàng đế Khang Hi, khiến ông phải phá lệ với Thái tử.
Chia sẻ
Chiều 26/7, ĐT cầu mây nữ Regu thua người Thái ở chung kết. Tuy nhiên cầu mây Việt Nam còn cơ hội vô địch khi góp mặt ở 2 trận chung kết vào ngày 27/7.
Chia sẻ
Nhà ở xã hội luôn là "hàng hot" tại các đô thị lớn với tình trạng khan cung kéo dài. Việc Bộ Chính trị yêu cầu mở rộng diện được mua, thuê nhà ở xã hội được kỳ vọng sẽ gỡ “nút thắt” về đối tượng thụ hưởng, song cũng đặt ra thách thức trong quản lý và bảo đảm đúng mục tiêu an sinh.
Chia sẻ
Cơ quan điều tra đã khởi tố vụ án, tạm giữ hình sự tài xế Lê Ngọc Thành (36 tuổi, trú tại Thanh Hóa) sau vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng vào sáng ngày 25/7 ở phường Sông Trí (Hà Tĩnh), khiến 10 người tử vong và 15 người bị thương.
Chia sẻ
Tiền đạo Hoàng Đình Tùng là cựu cầu thủ Đông Á Thanh Hóa, từng có 3 lần giành Cúp Quốc gia cùng 2 CLB.
Chia sẻ
Lễ hội Văn hóa Việt Nam đã chính thức khai mạc tại Quảng trường Đỏ (Manezhnaya), Matxcơva và sẽ kéo dài đến ngày 3/8/2025.
Chia sẻ
Ngày 25/7, Công an xã Hà Bắc (TP Hải Phòng) đã ngăn chặn thành công vụ lừa đảo, giúp bà P.T.N. bảo toàn số tiền 600 triệu đồng.
Chia sẻ
Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Israel sẽ phải quét sạch Hamas khỏi Gaza, trong bối cảnh các cuộc đàm phán ngừng bắn tiếp tục rơi vào bế tắc. Phát biểu của ông cũng như của Thủ tướng Israel Netanyahu cho thấy họ muốn từ bỏ các cuộc đàm phán ngừng bắn tại Gaza với Hamas.
Chia sẻ
Nhiều tài xế cho biết khá lo lắng, thậm chí đến mức mất ăn, mất ngủ cả tuần qua khi biết thông tin TP.HCM có kế hoạch thay thế toàn bộ xe máy xăng của tài xế công nghệ, shipper sang xe điện. Bởi, xe là tài sản có giá trị lớn và nhiều chuyện éo le xung quanh “cần cầu cơm” mỗi ngày của họ.
Chia sẻ
Lực lượng chức năng tỉnh Quảng Ninh vừa tìm thấy một thi thể gần khu vực hang Trống, nghi nạn nhân cuối cùng trong vụ lật tàu trên vịnh Hạ Long.
Chia sẻ
UBND TP.HCM vừa có tờ trình trước Hội đồng nhân dân (HĐND) TP.HCM khóa X về dự toán thu ngân sách trên địa bàn TP.HCM mới năm 2025. Theo UBND TP.HCM, việc thu ngân sách của TP.HCM trên cơ sở sáp nhập 3 địa phương trước đây, với số thu cộng lại lớn nhất nước.
Chia sẻ
Tính đến trước trận chung kết giải U23 Đông Nam Á 2025, U23 Việt Nam hoàn toàn vượt trội U23 Indonesia về thành tích đối đầu trong quá khứ.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Gia Nguyễn (Theo Báo Pháp luật Việt Nam) 
