Đất ở xen kẽ đất nông nghiệp bị thu hồi: Người dân được bồi thường thế nào?

Câu hỏi:

Bà Hoàng Thị Thùy (Hà Nội) có mảnh đất rộng hơn 500m², trong đó có 200m² là đất ở, phần còn lại là đất nông nghiệp. Bà thắc mắc: Trường hợp diện tích đất ở bị Nhà nước thu hồi để làm đường giao thông, gia đình sẽ được bồi thường như thế nào?

Trả lời:

Luật sư Ma Văn Giang (Văn phòng Luật sư Nam Hồng – Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết: Theo Luật Đất đai 2024, đất ở là loại đất thuộc nhóm đất phi nông nghiệp, được sử dụng để xây dựng nhà ở và các công trình phục vụ đời sống trong cùng một thửa đất. Đất ở được phân thành hai loại: đất ở tại nông thôn và đất ở tại đô thị.

Ngoài ra, Điều 5 Nghị định 102/2024/NĐ-CP cũng quy định rõ:

Đất ở tại nông thôn là đất ở nằm trong phạm vi địa giới đơn vị hành chính xã, trừ trường hợp thuộc các dự án xây dựng đô thị mới theo quy hoạch hệ thống đô thị – nông thôn.

Đất ở tại đô thị bao gồm đất ở nằm trong phạm vi địa giới phường, thị trấn, hoặc đất ở trong địa giới hành chính xã nhưng đã thực hiện dự án xây dựng đô thị mới theo quy hoạch được duyệt.

Theo Luật sư Ma Văn Giang (Văn phòng Luật sư Nam Hồng – Đoàn Luật sư TP Hà Nội), đất nông nghiệp là loại đất được sử dụng cho các hoạt động sản xuất nông nghiệp như trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, làm muối, cũng như các hoạt động lâm nghiệp như bảo vệ và phát triển rừng.

Về nguyên tắc bồi thường khi thu hồi đất, Điều 91 Luật Đất đai năm 2024 quy định: Việc bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất phải bảo đảm dân chủ, khách quan, công bằng, công khai, minh bạch, kịp thời và đúng quy định pháp luật. Đồng thời, cần vì lợi ích chung và sự phát triển bền vững, văn minh, hiện đại của cộng đồng và địa phương; ưu tiên hỗ trợ đối tượng chính sách xã hội và người trực tiếp sản xuất nông nghiệp.

Việc bồi thường về đất được thực hiện theo hướng:

Ưu tiên bồi thường bằng đất có cùng mục đích sử dụng với loại đất bị thu hồi.

Trường hợp không có đất để bồi thường, sẽ được bồi thường bằng tiền theo giá đất cụ thể do UBND cấp có thẩm quyền quyết định tại thời điểm phê duyệt phương án bồi thường.

Nếu người dân có nguyện vọng nhận tiền thay vì đất hoặc nhà ở thì cũng được xem xét theo phương án đã đăng ký.

Ngoài ra, nếu người có đất thu hồi có nhu cầu và địa phương có điều kiện, thì có thể được xem xét bồi thường bằng đất ở hoặc đất khác mục đích sử dụng. Người có tài sản hợp pháp bị thiệt hại do thu hồi đất sẽ được bồi thường thiệt hại tài sản; cơ sở sản xuất, kinh doanh nếu phải ngừng hoạt động cũng sẽ được xem xét hỗ trợ.

Riêng đối với đất nông nghiệp, Điều 96 Luật Đất đai 2024 quy định: Hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất nông nghiệp, nếu đủ điều kiện bồi thường (theo Điều 95), thì được bồi thường bằng một trong các hình thức: Đất nông nghiệp, Tiền, Đất có mục đích sử dụng khác, Hoặc bằng nhà ở, tùy điều kiện thực tế và chính sách của địa phương.

Theo Luật Đất đai 2024, diện tích đất nông nghiệp được bồi thường bao gồm: phần diện tích trong hạn mức quy định tại Điều 176 và 177, cũng như phần đất được nhận thừa kế.

Trường hợp diện tích đất nông nghiệp nhận chuyển quyền vượt hạn mức trước ngày 1/7/2014 thì việc bồi thường, hỗ trợ được thực hiện theo quy định của Chính phủ.

Với đất nông nghiệp đã sử dụng trước ngày 1/7/2004 mà người sử dụng là hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhưng không đủ điều kiện cấp Giấy chứng nhận, thì việc bồi thường cũng sẽ tuân theo quy định riêng của Chính phủ.

Với đất ở, việc bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất được quy định như thế nào?

Theo Điều 98 Luật Đất đai 2024, nếu hộ gia đình, cá nhân, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài hoặc tổ chức kinh tế đang sử dụng đất ở, sở hữu nhà ở gắn liền với đất và đủ điều kiện theo Điều 95, thì sẽ được bồi thường bằng đất ở, nhà ở, tiền hoặc đất có mục đích sử dụng khác với loại đất thu hồi.

Riêng tổ chức kinh tế, người gốc Việt Nam định cư ở nước ngoài hoặc tổ chức có vốn đầu tư nước ngoài sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở, nếu đủ điều kiện thì được bồi thường bằng tiền hoặc bằng đất.

Trường hợp bố trí tái định cư cho hộ có nhiều thế hệ sống chung thì xử lý thế nào?

Luật quy định, nếu hộ gia đình có nhiều thế hệ hoặc nhiều cặp vợ chồng cùng chung sống trên một thửa đất ở bị thu hồi và đủ điều kiện tách thành các hộ riêng theo pháp luật cư trú, thì việc bố trí tái định cư được thực hiện theo khoản 4 Điều 111 Luật Đất đai 2024.

×