Chủ đề nóng

Thứ tư, ngày 10/05/2023 23:10 GMT+7

Danh tướng Đại Việt nào hàng nhà Minh, dồn sức đánh Chiêm Thành?

+ aA -

N.V Thứ tư, ngày 10/05/2023 23:10 GMT+7

Nhà Hồ thất bại, Đặng Tất phải tạm hàng nhà Minh để ngăn sự xâm lấn của quân Chiêm Thành và tạo cơ sở chống Minh về sau.

Theo sách "Đại Việt sử ký toàn thư", Đặng Tất là danh tướng của nhà Hậu Trần. Ông tổ 4 đời của Đặng Tất là Đặng Bá Kiển vốn cư ngụ ở vùng kinh kỳ Thăng Long, sau đó di dời vào vùng Nghệ An. Con trưởng của Bá Kiển là Đặng Bá Tĩnh đỗ thám hoa đời nhà Trần. Đặng Bá Tĩnh là ông nội của Đặng Tất. Con trưởng của Bá Tĩnh là Đặng Đình Dực là cha Đặng Tất.

Đặng Tất sinh ra và lớn lên tại làng Tả Thiên Lộc, huyện Thiên Lộc, Nghệ An châu, nay là xã Tùng Lộc, huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Ông thi đậu Thái học sinh thời nhà Trần và được bổ làm tri phủ Hóa Châu, nay là vùng Hải Lăng, thuộc tỉnh Quảng Trị. Sau đó lại chuyển đến làm tri phủ huyện Thăng Bình, Quảng Nam.

Danh tướng Đại Việt nào hàng nhà Minh, dồn sức đánh Chiêm Thành? - Ảnh 1. — Danh tướng Đặng Tất. Ảnh minh hoạ.

Khi Hồ Quý Ly nắm quyền bính trong triều nhà Trần đã tin dùng Đặng Tất. Năm 1391, ông được phong làm Đại tri Hóa Châu là nhờ việc đã cùng Hoàng Hối Khanh tố cáo hai tướng trấn thủ ở đây là Phan Mãnh và Chu Bỉnh Khuê có ý bất mãn về việc Quý Ly sắp lấy ngôi nhà Trần.

Năm 1402, để củng cố vùng đất phía Nam, Hồ Quý Ly cho lập ra 4 châu mới là: Thăng, Hoa, Tư, Nghĩa và đặt lộ Thăng Hoa để thống nhất cả 4 châu, cử Nguyễn Cảnh Chân làm An phủ sứ lộ Thăng Hoa. Theo sử sách, hai họ nhà Đặng Nguyễn có thân nhau từ trước nên từ đó Đặng Tất, Nguyễn Cảnh Chân càng thân thiết và có uy tín lớn trong vùng.

Nhân lúc nhà Hồ chưa ổn định tình hình triều chính, Chiêm Thành đã liên tục đưa quân sang quấy rối ở phía Nam. Hồ Quý Ly sai Hoàng Hối Khanh làm Tuyên úy sứ trấn thủ cả vùng Thăng Hoa. Đến Thăng Hoa, Hoàng Hối Khanh chọn Đặng Tất, Phạm Thế Căng và Nguyễn Lỗ giúp việc cho mình.

Khi quân Minh sang xâm chiếm nước Đại Ngu, cha con Hồ Quý Ly thua chạy vào Nam, bị quân Minh đuổi gấp, bèn viết thư cho Hoàng Hối Khanh, sai lấy dân Việt mới đến khẩn hoang ở Thăng Hoa và dân bản địa cũ làm quân "cần vương" rồi giao cho Nguyễn Lỗ chỉ huy.

Tháng 6 năm 1407, cha con Hồ Quý Ly bị quân Minh bắt. Chiêm Thành nhân đó mang quân đánh chiếm lại Thăng Hoa, dân mới di cư đến tan rã bỏ chạy, Hoàng Hối Khanh rút về Hóa Châu. Khi đó, Đặng Tất cũng về theo bằng đường thủy và Nguyễn Lỗ đi đường bộ về sau. Nguyễn Lỗ vốn có hiềm khích từ trước với Đặng Tất. Trong khi đó, trấn phủ sứ Thuận Hóa là Nguyễn Phong lại theo về phe với Lỗ, nên đã ngăn không cho Đặng Tất vào thành. Đặng Tất cho quân đánh, giết được Nguyễn Phong rồi giao chiến với Nguyễn Lỗ hơn 1 tháng và cuối cùng đánh bại Nguyễn Lỗ. Không địch nổi Đặng Tất, Nguyễn Lỗ chạy sang đầu hàng Chiêm Thành và được trọng dụng.

Nhân cơ hội này, Chiêm Thành thừa thế tiến lên đánh Hóa Châu. Lúc đó quân Minh sau khi bắt cha con họ Hồ cũng tiến vào "bình định" Hóa Châu. Phạm Thế Căng đón quân Minh ở Nghệ An xin hàng. Trương Phụ cử Đỗ Tử Trung đi dụ Hoàng Hối Khanh và Đặng Tất. Hối Khanh bỏ trốn. Bị kẹp giữa hai kẻ địch, Đặng Tất quyết định tạm hàng quân Minh để ngăn quân Chiêm Bắc tiến, được Trương Phụ cho giữ chức Đại tri Hóa Châu như cũ.

Tạm yên phía Bắc, Đặng Tất dồn sức chống Chiêm Thành ở phía Nam. Quân Chiêm không đánh nổi phải rút về. Đặng Tất sai người đi tìm Hoàng Hối Khanh về bàn mưu chống quân Minh. Cuối năm 1407, Hối Khanh về đến cửa Hội thì gặp gió to đánh vỡ thuyền, lại bị thổ binh theo quân Minh bắt được. Vì không muốn lọt vào tay quân Minh, Hối Khanh tự sát. Trương Phụ đem thủ cấp của Hối Khanh ra bêu ở chợ Đông Đô.

Lời bàn:

Theo các nguồn tư liệu còn lưu lại đến ngày nay, cuộc đời và sự nghiệp của Đặng Tất gắn liền với những biến cố của lịch sử Việt Nam đầu thế kỷ 15. Có thể nói, Đặng Tất là người sống giữa nhiều "làn đạn", bên trong thì nhà Trần - nhà Hồ, bên ngoài thì quân Minh - quân Chiêm Thành, nhưng tùy vào thời thế mà ông luôn biết xoay xở với thời cuộc. Và theo các nhà sử học đánh giá, Đặng Tất dù sống dưới chế độ nào, ông luôn hướng về mục tiêu vì lợi ích của nước Đại Việt - Đại Ngu. Cơ nghiệp nhà Trần trước đây đã suy vi không thể cứu vãn nên ông đứng về phía nhà Hồ. Nhà Hồ thất bại, ông phải tạm hàng nhà Minh để ngăn sự xâm lấn của quân Chiêm Thành và tạo cơ sở chống Minh về sau.

Và chính trong thời buổi hỗn loạn đó, ông không tử tiết theo nhà Trần như Trần Khát Chân hay tử tiết theo nhà Hồ như Nguyễn Hy Chu, không chạy sang Chiêm như Nguyễn Lỗ, cũng không phục vụ đắc lực cho người Minh để chống lại đồng bào mình như Mạc Thúy. Ông không khư khư "thủ tiết" như nhiều nhà Nho đương thời. Ông chọn con đường sống nhưng không phải sống nhàn cư ẩn dật khi nước mất nhà tan. Giữa thời kỳ muôn vàn khó khăn ở một góc Hóa Châu, tài năng, bản lĩnh và lòng yêu nước của ông được bộc lộ. Chính nhờ tài năng của ông, quân của hậu Trần từ chỗ bị dồn vào Hóa Châu nhưng chỉ trong 1 năm đánh như chẻ tre ra Bắc, áp sát Đông Quan. Tiếc rằng, trong thời buổi "tôi sáng" nhưng không có "vua hiền" nên tài năng của danh tướng Đặng Tất trở thành vô nghĩa.

Từ khóa:

Mời các bạn đồng hành cùng báo Dân Việt trên mạng xã hội Facebook để nhanh chóng cập nhật những tin tức mới và chính xác nhất.

Tin cùng chuyên mục

Xem thêm

Nữ nhân "đỉnh" nhất Trung Hoa cổ đại: Có 4 con trai làm Hoàng đế, 2 con gái làm Hoàng hậu

Người khai sinh Tây y xứ Trung Kỳ: Bác sĩ Ưng Thông

Tình yêu đậm sâu của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn với cô gái Huế xinh đẹp và "bài học buông tay"

Maradona và giai thoại khó tin về trận đấu trong nhà tù dát vàng của trùm ma túy

Từ Hi Thái hậu năm 18 tuổi xinh đẹp và quyến rũ đến mức nào?

Càn Long phát lì xì cho tất cả con cháu, trừ 1 hoàng tử, đó là ai?

Người Việt dùng cách đánh huyền thoại nào khiến 50 vạn quân của Tần Thuỷ Hoàng tan vỡ?

Tin nổi bật

Thái giám nhân từ nhất trong lịch sử Trung Hoa là ai?

Thái giám cũng không nhất định đều là người xấu, ích kỷ và nhỏ nhen chỉ biết nghĩ đến mình. Trong lịch sử Trung Quốc cũng tồn tại một vị thái giám cố ý đọc sai một chữ trong thánh chỉ đã giữ lại mạng cho hơn ngàn người vô tội.

Người Việt dùng cách đánh huyền thoại nào khiến 50 vạn quân của Tần Thuỷ Hoàng tan vỡ?

Đông Tây - Kim Cổ

Người có võ công mạnh nhất Thiên Long Bát Bộ: Không phải Tiêu Phong mà là ai?

Đông Tây - Kim Cổ

Mỹ nhân tuyệt sắc khiến Trịnh Công Sơn mê đắm, yêu đơn phương là ai?

Đông Tây - Kim Cổ

Võ Tắc Thiên sau khi mất, vì sao trước mộ bia của bà có rất nhiều tượng đá không hoàn chỉnh?

Đông Tây - Kim Cổ

Đọc thêm

Thể thao

Hậu vệ cánh của Thép xanh Nam Định: Mới 29 tuổi đã có 6 lần vô địch V.League
9

Thể thao

Tuy mới 29 tuổi nhưng hậu vệ Trần Văn Kiên đã có tới 6 lần đăng quang ngôi vô địch V.League cùng Hà Nội FC và Thép xanh Nam Định.

Nhà nông

Tỉnh Quảng Trị cần Trung ương hỗ trợ gần 173 tỷ đồng để làm một việc quan trọng

Nhà nông

Tỉnh Quảng Trị cần Trung ương hỗ trợ gần 173 tỷ đồng trong tổng số 215 tỷ đồng để hỗ trợ khôi phục sản xuất nông nghiệp sau mưa lũ giữa mùa hè.

Xã hội

Chân dung Phó giáo sư trẻ nhất Việt Nam năm 2022, 36 tuổi, là Bí thư xã ở Thanh Hóa sau sáp nhập

Xã hội

Trong số 166 xã, phường mới được thành lập tại tỉnh Thanh Hóa, có một Phó Giáo sư (SN 1989) được chỉ định làm Bí thư Đảng uỷ xã Pù Nhi - xã biên giới của tỉnh Thanh Hóa - một trong những địa bàn khó khăn nhất của tỉnh. Đó là ông Đoàn Văn Trường - Phó giáo sư trẻ nhất Việt Nam năm 2022.

Tin tức

Chủ tịch UBND TP Hải Phòng và một loạt cán bộ nghỉ hưu trước ngày sáp nhập

Tin tức

Ông Nguyễn Văn Tùng Chủ tịch UBND TP Hải Phòng và một loạt cán bộ nghỉ hưu từ ngày 1/7.

Xã hội

Người đàn ông trộm 8 chiếc ô tô để di chuyển về quê vì vé máy bay quá đắt

Xã hội

Một người đàn ông đến từ vùng Đông Bắc Trung Quốc đã khiến dư luận sửng sốt khi đánh cắp liên tiếp 8 chiếc ô tô trong hành trình về quê, chỉ để tránh phải mua vé máy bay "quá đắt".

Bạn đọc

Vụ 1.623 tấn xỉ độc chôn tại Sóc Sơn, cần làm rõ trách nhiệm quản lý

Bạn đọc

Luật sư cho biết, trong vụ việc 1.623 tấn xỉ thải chì độc hại bị chôn lấp trái phép, các đối tượng đã bị khởi tố, nhưng câu hỏi lớn đặt ra về trách nhiệm của chính quyền địa phương.

Thể thao

Tin chiều 30/6: SLNA bất ngờ chia tay 2 ngoại binh

Thể thao

SLNA bất ngờ chia tay 2 ngoại binh; Arsenal tiếp cận sao Serie A 50 triệu euro; Liverpool sẵn sàng "chơi chiêu" vì giấc mơ mang tên Isak; Harry Kane mùa thứ 2 liên tiếp vượt mốc 40 bàn; Xe của Nico Williams bị phá hoại.

Tin tức

Công bố quyết định về tổ chức bộ máy mới và công tác cán bộ Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam

Tin tức

Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tổ chức Hội nghị công bố các quyết định về công tác cán bộ, cơ cấu bộ máy chính thức hoạt động theo mô hình mới.

Doanh nghiệp

Hapro và hành trình đưa Thương hiệu quốc gia Việt Nam ra toàn cầu

Doanh nghiệp

Trong suốt 20 năm xây dựng và phát triển, Tổng Công ty Thương mại Hà Nội - Công ty cổ phần (Hapro) đã chủ động nâng cao hình ảnh thương hiệu, tạo lập và tăng cường các mối giao thương quốc tế. Đây cũng được coi là chiếc “chìa khoá vàng” để hiện thực hoá đưa Thương hiệu quốc gia đi khắp năm châu.

Doanh nghiệp

Ngân hàng Eximbank bổ nhiệm nhân sự cấp cao

Doanh nghiệp

Theo thông tin vừa công bố của ngân hàng Eximbank, ông Nguyễn Hoàng Hải sẽ rời ghế quyền Tổng Giám đốc từ ngày 1/7/2025. Cùng ngày, HĐQT Eximbank đã bổ nhiệm ông Trần Tấn Lộc, Phó tổng giám đốc Ngân hàng giữ chức Quyền Tổng Giám đốc.

Doanh nghiệp

Cách người trẻ quản lý tài chính thời số hóa

Doanh nghiệp

Trong thời đại công nghệ số phát triển mạnh mẽ, người trẻ Việt Nam đang dần thay đổi cách tiếp cận với tiền bạc và các giải pháp tài chính cá nhân. Thay vì vay mượn từ người thân hay bạn bè - điều vốn nhạy cảm trong văn hóa Á Đông - nhiều người trẻ chọn hình thức vay online như một cách quản lý tài chính linh hoạt, chủ động và ít áp lực.

Thế giới

'Giết phi công và phá hủy máy bay' - nữ nghị sĩ cáo buộc chỉ huy Ukraine về vụ phi công F-16 tử nạn

Thế giới

Tổng thống Volodymyr Zelensky đã truy tặng danh hiệu anh hùng Ukraine cho phi công F-16 Maksym Ustymenko, người tử nạn trong các cuộc không kích đêm 28/6. Nhưng nữ nghị sỹ Bezuglaya đã cáo buộc các chỉ huy Ukraine năng lực tồi dẫn đến cái chết của phi công.

Nhà đất

Cổ phiếu bất động sản tăng điểm trong ngày 'sắp xếp lại giang sơn'

Nhà đất

Kết phiên giao dịch cuối tháng 6/2025, VN-Index tích luỹ hơn 5 điểm, thị trường chứng khoán phủ sắc xanh trong ngày bắt đầu ‘sắp xếp lại giang sơn’.

Tin tức

Nữ Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Tuyên Quang được điều động về Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam

Tin tức

Bộ Chính trị chỉ định bà Hà Thị Nga, Bí thư Tuyên Quang tham gia Đảng ủy MTTQ, các đoàn thể Trung ương để hiệp thương bầu làm Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam.

Văn hóa - Giải trí

Thủ tướng giao Đà Nẵng lập quy hoạch Khu đền tháp Mỹ Sơn

Văn hóa - Giải trí

Ngày 30/6, Thủ tướng Chính phủ vừa có quyết định phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi di tích quốc gia đặc biệt Khu đền tháp Mỹ Sơn đến năm 2035, tầm nhìn đến năm 2050.

Đông Tây - Kim Cổ

Nữ nhân "đỉnh" nhất Trung Hoa cổ đại: Có 4 con trai làm Hoàng đế, 2 con gái làm Hoàng hậu

Đông Tây - Kim Cổ

Dù xuất thân cao quý nhưng nữ nhân này vẫn kiên quyết cưới một tên lính gác cổng thành sau đó trở thành một nhân vật đặc biệt trong sách sử.

Kinh tế

Rất ít cán bộ đăng ký đi tàu hoả đến trung tâm hành chính tỉnh Quảng Trị mới

Kinh tế

Tỉnh Quảng Trị cũ có khoảng 1.560 cán bộ, công chức, viên chức, người lao động (CBCCVC - NLĐ) di chuyển đến làm việc tại trụ sở trung tâm hành chính - chính trị mới ở phường Đồng Hới. Tuy nhiên đến nay, số người đăng ký đi tàu hỏa rất ít.

Ảnh

Bí thư, Chủ tịch Hà Nội dự lễ trao quyết định, kiểm tra công tác vận hành chính quyền địa phương 2 cấp

Ảnh

Chiều 30/6, Bí thư TP Hà Nội Bùi Thị Minh Hoài và Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Sỹ Thanh đã dự lễ trao quyết định về công tác cán bộ tại xã Quang Minh và tham dự lễ khánh thành, kiểm tra công tác vận hành tại trụ sở mới tại phường Hoàn Kiếm.

Chuyển động Sài Gòn

TAND TP.HCM bổ nhiệm 9 phó chánh án sau khi hợp nhất Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu

Chuyển động Sài Gòn

Sau khi hợp nhất với Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu, TAND TP.HCM có 9 phó chánh án, ông Lê Thanh Phong, Chánh án TAND TP.HCM, đã thay mặt Chánh án TAND Tối cao trao quyết định bổ nhiệm 9 phó chánh án này, chiều 30/6.

Thể thao

Bí ẩn 1 tỷ đô la của DAZN - Chi đậm cho FIFA Club World Cup 2025™ để... phát miễn phí

Thể thao

DAZN, nền tảng streaming thể thao, đã chi 1 tỷ USD mua bản quyền FIFA Club World Cup 2025™, được hậu thuẫn bởi khoản đầu tư tương đương từ Ả Rập Xê Út. Thay vì bán bản quyền phụ, DAZN phát miễn phí 63 trận đấu, đặt cược lớn vào việc thu hút 100 triệu người dùng mới.

Tin tức

Phó Thủ tướng Nguyễn Hòa Bình: Vận hành chính quyền cấp xã, không được tắc ở bất kỳ khâu nào

Tin tức

Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình yêu cầu chính quyền cấp xã tại Lâm Đồng tuyệt đối không được để xảy ra ách tắc ở bất kỳ khâu nào, đội ngũ cán bộ phải tiếp tục học tập, nâng cao kỹ năng để phục vụ người dân tốt hơn.

Nhà nông

Mavin được vinh danh Top 100 doanh nghiệp phát triển bền vững hàng đầu Việt Nam

Nhà nông

Ngày 28/6, tại Hà Nội, Tập đoàn Mavin vinh dự được trao giải Top 100 Doanh nghiệp bền vững hàng đầu Việt Nam (ESG100) và Top 10 Doanh nghiệp ESG Việt Nam Xanh 2025 trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao (ESG10), ghi nhận những nỗ lực không ngừng trong thực hành ESG, hướng đến tăng trưởng xanh và phát triển bền vững.

Tin tức

Danh sách chi tiết 99 xã, phường của tỉnh Bắc Ninh mới: Nhiều Giám đốc, Phó Giám đốc Sở về giữ chức Bí thư Đảng ủy xã, phường

Tin tức

Sáng 30/6, tỉnh Bắc Ninh tổ chức lễ công bố nghị quyết, quyết định của Trung ương và địa phương về sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã và kết thúc hoạt động đơn vị hành chính cấp huyện, đồng thời thành lập tổ chức Đảng, chỉ định cấp uỷ, HĐND, UBND, Uỷ ban MTTQ Việt Nam tỉnh Bắc Ninh và 99 xã, phường. Giám đốc Sở Xây dựng, Sở Công Thương tỉnh Bắc Giang, cùng nhiều Phó Giám đốc Sở được chỉ định làm Bí thư Đảng ủy các xã, phường mới.

Tin tức

Nữ Bí thư duy nhất trong số 23 tỉnh, thành mới và Bí thư Tỉnh ủy trẻ nhất hiện nay

Tin tức

Bà Bùi Thị Quỳnh Vân, Bí thư Quảng Ngãi là nữ Bí thư duy nhất trong số 23 tỉnh, thành sau sáp nhập, hợp nhất. Còn Bí thư trẻ nhất của 34 tỉnh, thành hiện nay là ông Lê Quốc Phong, Bí thư Tỉnh ủy Đồng Tháp.

Thế giới

Anh có kế hoạch tấn công Ukraine từ hai phía

Thế giới

Nhiều người Anh, cả cánh hữu và cánh tả, đang có xu hướng từ bỏ sự ủng hộ dành cho Ukraine, tờ Telegraph viết.

Nhà nông

Trong ngày Hải Dương - Hải Phòng hợp nhất thành TP.Hải Phòng mới, hộ nghèo, gia đình chính sách ở Hải Dương đón thêm niềm vui

Nhà nông

Hàng nghìn hộ gia đình chính sách, hộ nghèo, cận nghèo khó khăn về nhà ở của tỉnh Hải Dương đã được hỗ trợ xây dựng mái ấm khang trang, kiên cố, một món quà thiết thực và nhân văn trước thời khắc đặc biệt của đất nước.

Gia đình

Loại rau dại nổi tiếng nhất Việt Nam, giúp thanh nhiệt, dưỡng gan, mùa hè làm món này cực thanh mát

Gia đình

Loại rau dại nổi tiếng nhất Việt Nam này có thể loại bỏ độ ẩm, thanh nhiệt, giải độc, nuôi dưỡng gan và cải thiện thị lực, rất tốt cho sức khỏe.

Doanh nghiệp

Từ Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị đến thực tiễn hoạt động của doanh nghiệp sản xuất phân bón: Ưu tiên ứng dụng công nghệ sinh học trong đổi mới mô hình tăng trưởng

Doanh nghiệp

Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị và Quyết định 1144/BKHCN-CNCNTT của Bộ Khoa học và Công nghệ ưu tiên xây dựng nền tảng dữ liệu sinh học quốc gia tích hợp trí tuệ nhân tạo để phát triển công nghệ sinh học Việt Nam.

Kinh tế

Cú đúp giải thưởng AREA 2025 - Dấu ấn đổi mới của ROX Group

Kinh tế

Gặt hái “cú đúp” danh hiệu tại AREA 2025, ROX Group một lần nữa chứng minh năng lực quản trị hiện đại và vai trò tiên phong trong phát triển bền vững. Thành quả này là kết tinh từ chiến lược đổi mới toàn diện và nỗ lực không ngừng tạo giá trị thật cho cộng đồng, con người và môi trường.

Nhà đất

Sống khỏe là sống thượng lưu: Trải nghiệm trọn vẹn tại The Matrix One Premium

Nhà đất

Từ thiết kế thông minh đón ánh sáng tự nhiên đến vị trí đắt giá liền kề công viên, mọi chi tiết tại The Matrix One Premium đều được kiến tạo để mang lại trải nghiệm sống khỏe trọn vẹn cho những chủ nhân tinh hoa. Bởi với họ, đỉnh cao của thành công không nằm ở vật chất, mà ở sức khỏe trọn vẹn và tâm trí an yên mỗi ngày.

Xem thêm