Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 9, chiều 17/5, Quốc hội dành thời gian thảo luận tại tổ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam.

Nêu cao niềm tự hào, tôn vinh dòng máu Việt Nam

Tham gia góp ý tại tổ, Tổng Bí thư Tô Lâm cho biết bước đầu ở dự thảo luật này tập trung vào một số vấn đề còn vướng trên thực tiễn.

Nhấn mạnh "cần nêu cao niềm tự hào, tôn vinh dòng máu Việt Nam", Tổng Bí thư cho biết nên mở rộng, khuyến khích việc nhập quốc tịch Việt Nam để huy động sức mạnh, thừa nhận và tôn vinh những người Việt Nam ở nước ngoài đóng góp cho đất nước.

Cùng đó, ông đề nghị có thể nghiên cứu bổ sung quy định ở một số luật khác như Luật hình sự để trừng trị những người lợi dụng chính sách, cố tình làm sai, cản trở, gây khó khăn… trong triển khai quy định.

Thượng tướng Trần Quốc Tỏ, Thứ trưởng Bộ Công an cho biết, sau 17 năm triển khai, nhiều quy định trong luật hiện hành đã bộc lộ những hạn chế, không còn phù hợp với bối cảnh thực tiễn, đặc biệt là các vấn đề liên quan đến việc giữ hoặc trở lại quốc tịch Việt Nam của kiều bào.

“Trong bối cảnh đất nước hội nhập quốc tế sâu rộng, một số quy định hiện tại chưa tạo điều kiện thuận lợi để người Việt Nam ở nước ngoài có thể đồng thời giữ quốc tịch Việt Nam và quốc tịch nước sở tại.

Bên cạnh đó, luật pháp hiện hành còn thiếu cơ chế đủ mạnh mẽ để thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao từ cộng đồng người Việt trên toàn cầu đóng góp vào sự phát triển của đất nước”, ông Tỏ nói.

Nhấn mạnh sự cấp thiết của việc sửa đổi Luật Quốc tịch, Thượng tướng Trần Quốc tỏ cho biết, dự án luật sửa đổi được xây dựng trên cơ sở bám sát chủ trương, đường lối của Đảng, tiếp tục duy trì nguyên tắc một quốc tịch Việt Nam.

Đồng thời, cũng mở ra hướng giải quyết những vướng mắc đang tồn tại trong công tác quản lý nhà nước về quốc tịch. Trong đó, tập trung sửa đổi các quy định liên quan đến nhập, thôi, trở lại quốc tịch và những hệ lụy pháp lý phát sinh.

Góp ý cụ thể, Thứ trưởng Bộ Công an đề nghị cần bổ sung các đánh giá chi tiết về tính tương thích, sự đồng bộ của quy định về nguyên tắc nhập cảnh, xuất cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam. Mặt khác, cần quy định rõ các nội dung cơ bản liên quan đến việc xác định nghĩa vụ của công dân Việt Nam khi đồng thời mang quốc tịch nước ngoài.

Ông cho rằng, nội dung quy định trong dự thảo Luật nới lỏng chính sách cho nhập/trở lại quốc tịch Việt Nam đồng thời giữ quốc tịch nước ngoài, đơn giản hóa các thủ tục xin nhập tịch và xin trở lại quốc tịch Việt Nam có thể gây ra những khó khăn trong công tác quản lý nhập cảnh, xuất cảnh, cư trú của người nước ngoài khi nhập cảnh vào Việt Nam.

Đơn cử như, khi người Việt Nam nhập cảnh bằng hộ chiếu nước ngoài, thông tin nhập cảnh sẽ là thông tin của người nước ngoài. Do đó, họ phải thực hiện khai báo tạm trú theo quy định, thời gian lưu trú tại Việt Nam sẽ theo thời hạn chứng nhận tạm trú và các hoạt động phải tuân theo mục đích nhập cảnh.

Nếu những người này vi phạm thời hạn tạm trú, cư trú kéo dài hoặc không thực hiện các trách nhiệm như: khai báo tạm trú, hoạt động sai mục đích nhập cảnh..., việc xử lý vi phạm sẽ gặp nhiều vướng mắc, đặc biệt là trong trường hợp áp dụng hình thức xử phạt trục xuất.

Ngoài ra, trong các lĩnh vực như đầu tư, ngân hàng, thuế..., cũng có thể xảy ra tình trạng tương tự nếu công dân Việt Nam sử dụng hộ chiếu nước ngoài để đăng ký thực hiện các thủ tục.

Do vậy, ông đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu bổ sung quy định về cơ chế giải quyết các vấn đề phát sinh, tác động tiêu cực đến công tác bảo vệ an ninh quốc gia, quản lý công dân, vấn đề xung đột pháp lý và xử lý vi phạm đối với công dân Việt Nam đồng thời có quốc tịch nước ngoài.

Từ đó, bảo đảm yêu cầu không để các đối tượng lợi dụng việc trở lại quốc tịch Việt Nam nhằm đổi lại tài sản hoặc các quyền lợi khác, lợi dụng vấn đề “song tịch” để trốn tránh nghĩa vụ, trách nhiệm công dân Việt Nam cũng như ở nước sở tại.

“Không để các nước lợi dụng chủ trương cởi mở, thông thoáng của Việt Nam nhằm đẩy đuổi các đối tượng bị trục xuất, không xác định được quốc tịch hoặc có hoạt động chống phá trong cộng đồng người gốc Việt về Việt Nam, lợi dụng vấn đề bảo hộ công dân để tạo cớ can thiệp, gây sức ép với Việt Nam”, ông Tỏ nhấn mạnh.

Cần chính sách nhập quốc tịch trong trường hợp đặc biệt

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà (đoàn Hà Nội) cho biết, thời gian qua trên các mạng xã hội có câu slogan rất nổi tiếng, có sức lan toả lớn: “Nếu có kiếp sau, tôi vẫn muốn là người Việt Nam”, cho thấy sự cao quý, đáng trân trọng của quốc tịch Việt Nam.

Thực tiễn cho thấy, chính sách nhập quốc tịch trong trường hợp đặc biệt dành cho những cá nhân có công lao hoặc lợi ích đặc biệt đối với Nhà nước là cần thiết và phù hợp, tuy nhiên cơ chế thực hiện còn bất cập.

“Trường hợp cầu thủ Xuân Son là một ví dụ điển hình. Anh đã có đóng góp quan trọng trong việc giúp đội tuyển bóng đá Việt Nam giành chức vô địch Đông Nam Á, mang lại niềm vui và niềm tự hào cho hàng triệu người dân. Thế nhưng quá trình nhập quốc tịch của anh lại vô vàn khó khăn, cho thấy sự thiếu hụt về tiêu chí rõ ràng, cơ chế linh hoạt trong áp dụng quy định.

“Việc có công lao đặc biệt” hay “có lợi cho Nhà nước” là những khái niệm có tính định tính cao, nếu không được cụ thể hoá thành các tiêu chí định lượng rõ ràng, rất khó để áp dụng thống nhất và công bằng”, đại biểu nêu ý kiến.

Dẫn chứng tại Mỹ có các chương trình nhập quốc tịch rõ ràng cho nhà đầu tư và chuyên gia, hay Nhật Bản sử dụng hệ thống bảng điểm để xét duyệt lao động tay nghề cao, đại biểu Hà cho rằng, Việt Nam nên học hỏi các mô hình này để hoàn thiện chính sách thu hút và giữ chân nhân tài.

Từ đó, bà kiến nghị bổ sung một điều khoản riêng về chính sách quốc tịch đối với các đối tượng như: nhân tài trong lĩnh vực khoa học công nghệ, giáo dục, thể thao và nhà đầu tư nước ngoài.

Đồng thời, giao Chính phủ ban hành tiêu chí cụ thể, theo hướng xây dựng bảng điểm như mô hình Nhật Bản để đảm bảo tính khách quan, minh bạch và khả thi.

×