Dẫu không vang danh như đậu phụ làng Mơ - biểu tượng của ẩm thực Hà thành, nhưng đậu phụ làng Kênh vẫn mang trong mình những nét tinh túy riêng, đủ để làm xao xuyến lòng người.

Làng Kênh thuộc xã Tây Đô, huyện Hưng Hà, tỉnh Thái Bình, một nơi mà nhắc đến, nhiều người có thể không biết. 

Nhưng đối với những người con của mảnh đất này, Làng Kênh là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa, ẩm thực truyền thống, mà đậu phụ là một trong những tinh hoa ấy. 

Ngôi làng nhỏ bé này như một viên ngọc ẩn mình giữa vùng đồng bằng Bắc Bộ, nằm e ấp giữa những cánh đồng lúa bát ngát.

Chẳng ai biết rõ đậu phụ làng Kênh xuất hiện từ khi nào, chỉ biết rằng đó là nghề truyền thống đã có từ lâu đời, được cha truyền con nối qua nhiều thế hệ. 

Những người thợ già trong làng tự hào kể lại rằng, họ là thế hệ thứ ba nối nghiệp tổ tiên trong việc làm đậu phụ. 

Với họ, đây không chỉ là nghề, mà còn là sợi dây gắn kết giữa quá khứ và hiện tại, là niềm tự hào của dòng tộc và cả ngôi làng.

Đậu phụ làng Kênh, xã Tây Đô, huyện Hưng Hà là một nghề truyền thống của địa phương. Ảnh: Lô Linh

Khi màn đêm buông xuống, khi trời đất chìm vào giấc ngủ, là lúc các gia đình làm đậu phụ trong làng Kênh bắt đầu một ngày mới. 

Trong ánh sáng mờ ảo của ngọn đèn dầu, những người thợ bắt tay vào công việc với sự cần mẫn, tỉ mỉ. Từng công đoạn, từ ngâm đỗ tương, xay nghiền, cho đến tách bã, đun sôi, tất cả đều diễn ra trong sự nhịp nhàng, thuần thục. 

Những bàn tay nhăn nheo in dấu thời gian và đôi mắt đượm nét chân chim của người thợ làng Kênh kể lại những câu chuyện về cuộc đời gắn bó với nghề làm đậu.

Đậu phụ làng Kênh khác biệt với tất cả các loại đậu mà chúng ta thường thấy. 

Nếu như đậu phụ làng Chài có hình chữ nhật dài và cao, đậu phụ làng Mơ thiên về hình vuông tròn, thì đậu phụ làng Kênh lại mỏng như miếng chả cá Hàn Quốc thường thấy trên các bộ phim truyền hình xứ kim chi. 

Miếng đậu phụ làng Kênh có hình chữ nhật, màu trắng ngần, dày khoảng 0,5 cm, mềm dẻo đến mức có thể uốn cong mà không gãy.

Nếu như đậu phụ làng Chài có hình chữ nhật dài và cao, đậu phụ làng Mơ thiên về hình vuông tròn, thì đậu phụ làng Kênh lại mỏng như miếng chả cá Hàn Quốc thường thấy trên các bộ phim truyền hình xứ kim chi. Ảnh: Lô Linh.

Khi được chiên qua lớp mỡ nóng, miếng đậu chuyển sang màu vàng óng, bề mặt giòn tan, nhưng bên trong vẫn giữ được độ mềm, bùi và béo ngậy đặc trưng. 

Đậu phụ làng Kênh không chỉ ngon miệng mà còn đẹp mắt, và từ đó, trở thành nguyên liệu cho nhiều món ăn hấp dẫn. Một trong những món đặc trưng của làng là đậu phụ nhồi thịt, được cuộn tròn, buộc lại bằng hành lá, sau đó chiên vàng và chấm cùng nước mắm chua ngọt. 

Sự kết hợp giữa vị giòn giòn của đậu phụ, mềm ẩm của nhân thịt và hương vị đậm đà của nước mắm tạo nên một món ăn đầy cuốn hút, làm say lòng những ai từng thử qua.

Theo những chủ cơ sở sản xuất đậu phụ tại làng Kênh, để làm nên miếng đậu phụ ngon đòi hỏi nhiều công đoạn tỉ mỉ và sự kiên nhẫn. Đậu phụ ngon trước hết phải chọn được loại đỗ tương to, mẩy, béo tròn. 

Đỗ tương sau khi được ngâm nước sẽ được xay nghiền thành bột nước, rồi qua máy lọc để tách bã, lấy nước đậu.

Nước đậu sau đó được đun sôi, thêm nước chua để xúc tác cho nước đậu kết thành đậu non. Đậu non tiếp tục được múc vào khuôn, ép nước cho miếng đậu săn lại. 

Cuối cùng, đậu được chuyển từ khuôn ra khay sạch, rắc muối lên từng lớp đậu để hoàn thành một mẻ. Dù công đoạn không quá phức tạp, nhưng để làm ra miếng đậu phụ làng Kênh đúng chuẩn thì cần sự tỉ mỉ và kinh nghiệm lâu năm của người thợ.

Ngày nay, làng Kênh không còn nhiều hộ gia đình làm đậu phụ như trước. Chỉ còn khoảng vài chục hộ vẫn bám trụ với nghề truyền thống này. Trong bối cảnh hiện đại, nghề làm đậu phụ đối diện với nhiều thách thức, từ việc cạnh tranh với các sản phẩm công nghiệp đến những thay đổi trong xu hướng tiêu dùng. 

Nhiều làng nghề truyền thống đã dần mai một, nhưng với sự kiên định của những người thợ làng Kênh, họ vẫn đang cố gắng giữ gìn nghề tổ truyền, để không làm mất đi một phần văn hóa và ẩm thực quý giá của quê hương.

Cách đây không lâu, nhiều cơ sở làm đậu phụ đã trải qua một giai đoạn khó khăn khi sản lượng đậu phụ mỗi ngày do thiếu đầu ra. 

Đó là thời điểm mà nhiều người lo lắng rằng làng nghề sẽ dần mai một. Tuy nhiên, nhờ tình yêu nghề và sự kiên trì, họ vẫn giữ được ngọn lửa nghề, để đậu phụ làng Kênh tiếp tục tồn tại và được biết đến ở nhiều nơi.

Làng Kênh có lẽ sẽ vẫn tiếp tục là một cái tên xa lạ đối với nhiều người, nhưng đối với những ai đã từng đặt chân đến và nếm thử món đậu phụ nơi đây, đó sẽ là một kỷ niệm khó quên. 

Đậu phụ làng Kênh không chỉ là một món ăn, mà còn là biểu tượng của sự cần mẫn, kiên trì của người dân quê hương Thái Bình, là niềm tự hào của những người thợ làm đậu đã dành cả cuộc đời để gìn giữ và phát triển nghề truyền thống.

Đậu phụ làng Kênh được bán theo kg. Ảnh: TL

Trong những ngày hè, khi làng Kênh chìm trong màu xanh mướt của cánh đồng lúa, ngồi bên bếp lửa, thưởng thức một miếng đậu phụ giòn tan, cảm nhận vị béo ngậy, bùi bùi, ai mà chẳng nhớ đến cái tên làng Kênh. Một cái tên giản dị, nhưng ẩn chứa trong đó là cả một thế giới của tình yêu nghề và sự gắn bó với mảnh đất quê hương.

Và thế là, dù có thể đậu phụ làng Kênh không vang danh như nhiều nơi khác, nhưng nó vẫn giữ cho mình một chỗ đứng riêng trong lòng những ai đã từng được thưởng thức. Từ mảnh đất bình dị ấy, đậu phụ làng Kênh đã vươn xa, mang theo hương vị đặc trưng của vùng quê Thái Bình, góp phần làm phong phú thêm bản đồ ẩm thực Việt Nam.

×