Năm 1998, nhà chiếu hình vũ trụ được chính thức thành lập theo quyết định 2345 của Chủ tịch ủy ban nhân dân tỉnh Nghệ An lúc bấy giờ. Đây là công trình nằm trong diện viện trợ văn hóa (CGA) của Chính phủ Nhật Bản cho Việt Nam. Về tầm vóc đây là công trình khoa học mang tầm chiến lược.

Công trình được xây dựng với tổng kinh phí 7,4 tỷ đồng. Trong đó phần máy móc do phía Nhật Bản tài trợ trị giá 5 tỷ đồng. Khoảng 2,4 tỷ đồng còn lại là ngân sách UBND tỉnh Nghệ An cấp để xây dựng phần cơ sở vật chất.

Nghệ An đã lựa chọn xây dựng nhà chiếu hình vũ trụ được xây dựng phía sau nhà văn hóa lao động tỉnh trên mảnh đất thuộc phường Lê Mao, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An. Sau nửa năm thi công, đến cuối năm 1998, nhà chiếu hình vũ trụ được đưa vào hoạt động. Hiện tại, nhà chiếu hình vũ trụ nằm trong khuôn viên đất của công viên trung tâm do Công ty Trung Long quản lý.

Công trình nhà chiếu hình vũ trụ được đưa vào sử dụng với kiến trúc độc đáo có dáng một chiếc máy bay tàng hình. Bên trong được trang bị máy móc hiện đại và nhiều trang thiết bị tiên tiến vào thời điểm đó, phục vụ tham quan, học tập.

Thời điểm đưa vào hoạt động, nhà chiếu hình vũ trụ trực thuộc quản lý của UBND thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An. Đơn vị này có bộ máy biên chế với 4 cán bộ công nhân viên chức hưởng lương sự nghiệp.

Công trình đi vào hoạt động đã thu hút hàng chục nghìn lượt học sinh, sinh viên từ các trường đại học, cao đẳng trong cả nước cũng như các chuyên gia đến tham quan, học tập, nghiên cứu.

Nhờ trực tiếp đến nhà chiếu hình này, học sinh, sinh viên và mọi người có cơ hội hiểu rõ hơn về thiên văn vũ trụ với, thiên cầu nhật động, các chòm sao, hệ tọa độ thiên cầu quan hệ giờ sao và mặt trời. Cấu tạo hệ mặt trời, cấu trúc và các biểu hiện về mặt trời sự hình thành và phát triển các sao, sự hình thành các thiên hà, nhật thực, nguyệt thực, hình thành của sự sống trên trái đất. Đó là những kiến thức cơ bản đầu tiên về thiên văn học.

Vào năm 2004, UBND tỉnh Nghệ An đã quy hoạch giao cho Công ty cổ phần Trung Long xây dựng Công viên trung tâm thành phố Vinh. Công trình nhà chiếu hình vũ trụ nằm lọt giữa khu đất này.

Người dân, khách tham quan muốn đi vào nhà chiếu hình vũ trụ này đều phải đi qua cổng công viên nên gặp rất nhiều bất tiện và khó. Lượng khách, học sinh, sinh viên đến nhà chiếu hình vũ trụ thưa thớt rồi mất hẳn. Nhiều năm qua, khu vực nhà chiếu hình vũ trụ bị bỏ không, bắt đầu xuống cấp và hư hỏng trầm trọng.

Theo ghi nhận của phóng viên, tại đây một khung cảnh hoang tàn đến ớn lạnh. Phía trong khu nhà rác thải ở khắp nơi. Hệ thống điện bên trong đã bị tháo, vứt vương vãi khắp nơi, khu vực nhà chiếu phía trên với hệ thống máy móc từng rất hiện đại giữa ban ngày vẫn tối đen như mực.

Do không hoạt động thường xuyên, thiếu kinh phí bảo dưỡng máy móc nên hệ thống ống kính của một số máy chiếu đang có dấu hiệu hư hỏng, bụi phủ kín. Những hàng ghế cũ giữa căn phòng tối đen tạo nên một khung cảnh ớn lạnh.

Nhiều người đã tỏ ra tiếc nuối khi nhà chiếu hình vũ trụ xây dựng công phu, đầu tư bài bản nhưng lại không thể tiếp tục sử dụng, để hoang phí ngay giữa trung tâm thành phố Vinh.

×