Câu hỏi:

Bạn Đức Minh (Hưng Yên) hỏi: Ở quê tôi, bà con nông dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật rất nhiều, thậm chí vứt bỏ bao bì, chai lọ thuốc ngay trên đồng ruộng, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Xin hỏi, về mặt pháp lý, hành vi sử dụng và thải bỏ thuốc bảo vệ thực vật không đúng quy định, gây ô nhiễm môi trường sẽ bị xử lý ra sao?

Trả lời:

Luật sư Hoàng Văn Hà – Công ty Luật ARC Hà Nội (HNLAW) cho biết, bà con nông dân cần hết sức thận trọng khi sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, bởi việc lạm dụng hoặc sử dụng không đúng quy định có thể gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng.

Hiện nay, pháp luật chưa có quy định xử lý hình sự trực tiếp đối với hành vi lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật gây ô nhiễm môi trường. Tuy nhiên, nếu hành vi này gây thiệt hại lớn, vẫn có thể bị xử lý hình sự theo quy định tại Bộ luật Hình sự. Trong các trường hợp thông thường, cá nhân vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính theo các quy định hiện hành.

Hệ thống pháp luật liên quan đến việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật hiện nay khá đầy đủ và đa dạng, bao gồm: Luật Bảo vệ và kiểm dịch thực vật năm 2013; Luật Bảo vệ môi trường năm 2020; Nghị định 31/2023/NĐ-CP: Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực trồng trọt (thay thế Nghị định 55/2018/NĐ-CP); Nghị định 45/2022/NĐ-CP: Quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường; Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), Điều 235: Tội gây ô nhiễm môi trường; Cùng với đó là các Thông tư và Danh mục thuốc bảo vệ thực vật được phép sử dụng tại Việt Nam, do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ban hành và cập nhật thường xuyên.

Sử dụng thuốc bảo vệ thực vật gây hậu quả nghiêm trọng có thể bị phạt tù

Theo Nghị định 31/2023/NĐ-CP, các hành vi vi phạm hành chính trong việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) sẽ bị xử phạt tùy theo mức độ vi phạm. Cụ thể:

Cá nhân sử dụng thuốc BVTV ngoài danh mục được phép có thể bị phạt từ 2 đến 3 triệu đồng.

Sử dụng thuốc BVTV sai hướng dẫn, sai liều lượng hoặc sai kỹ thuật có thể bị phạt từ 1 đến 2 triệu đồng.

Sử dụng thuốc BVTV hết hạn sử dụng bị xử phạt từ 3 đến 5 triệu đồng.

Lạm dụng thuốc BVTV gây ảnh hưởng đến môi trường, cây trồng có thể bị xử phạt từ 5 đến 10 triệu đồng.

Đối với tổ chức vi phạm, mức phạt sẽ gấp đôi so với mức áp dụng đối với cá nhân.

Ngoài ra, theo Nghị định 45/2022/NĐ-CP về xử phạt hành vi vi phạm trong lĩnh vực môi trường, các mức phạt nghiêm khắc hơn được áp dụng:

Vứt bỏ bao bì, chai lọ thuốc BVTV ra môi trường có thể bị phạt từ 10 đến 100 triệu đồng.

Gây ô nhiễm nguồn nước, đất, không khí do việc sử dụng hoặc thải bỏ thuốc BVTV có thể bị phạt từ 50 đến 200 triệu đồng.

Về xử lý hình sự, Luật sư Hoàng Văn Hà cho biết, căn cứ Điều 235 Bộ luật Hình sự, nếu hành vi sử dụng thuốc BVTV gây hậu quả nghiêm trọng như: Làm chết người; Gây thiệt hại nghiêm trọng cho sức khỏe người khác; Hủy hoại nghiêm trọng hệ sinh thái; Người vi phạm có thể bị phạt tù từ 1 đến 7 năm và phạt tiền lên tới 1 tỷ đồng.

“Trong nền nông nghiệp hiện đại, thuốc bảo vệ thực vật là yếu tố không thể thiếu. Tuy nhiên, nếu sử dụng thiếu hiểu biết, thiếu trách nhiệm, bà con có thể vô tình vi phạm pháp luật, gây hại cho cộng đồng và chính bản thân mình. Việc nắm rõ quy định, thực hiện đúng kỹ thuật và tuân thủ thời gian cách ly không chỉ giúp bà con tránh bị xử phạt mà còn góp phần bảo vệ thương hiệu nông sản Việt", luật sư Hà nhấn mạnh.

Năm nguyên tắc "vàng" trong sử dụng thuốc BVTV

Trong quá trình sử dụng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV), ngoài việc tuân thủ nguyên tắc “không gây ô nhiễm môi trường” để tránh vi phạm pháp luật, bà con nông dân cũng cần đặc biệt chú ý đến việc bảo vệ an toàn cho chính mình.

Ông Nguyễn Hữu Quảng, chuyên gia của Hiệp hội CropLife Việt Nam – lưu ý: Có 5 nguyên tắc vàng mà người sử dụng thuốc BVTV cần tuyệt đối tuân thủ:

Hiểu rõ hướng dẫn an toàn trên nhãn sản phẩm: Khi mua thuốc, cần kiểm tra kỹ bao bì, nhãn mác, hướng dẫn sử dụng có đầy đủ hay không. Khi vận chuyển, cần tuân thủ đúng cách, tránh làm rơi vãi, ảnh hưởng đến người và môi trường.

Tuân thủ liều lượng và hướng dẫn sử dụng: Phải pha chế đúng tỷ lệ, kiểm tra xem thuốc thuộc nhóm độc nào, thời gian cách ly bao lâu để đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng và tránh tồn dư hóa chất trong nông sản.

Trang bị đầy đủ đồ bảo hộ khi phun thuốc: Đây là yếu tố quan trọng để bảo vệ sức khỏe người sử dụng, tránh tiếp xúc trực tiếp với hóa chất.

Xử lý đúng cách sau khi sử dụng: Phải biết cách súc rửa bình phun, xử lý phần thuốc còn lại theo quy định, tuyệt đối không đổ bừa bãi ra đồng ruộng, ao hồ.

Vệ sinh cá nhân sau khi phun thuốc: Cần vệ sinh kỹ mắt, mũi, tai, tay chân và các bộ phận tiếp xúc với thuốc. Vệ sinh càng cẩn thận thì càng đảm bảo an toàn cho sức khỏe.

Ông Quảng nhấn mạnh: “Việc sử dụng thuốc BVTV đúng cách không chỉ giúp bảo vệ môi trường, an toàn cho cộng đồng mà còn góp phần xây dựng thương hiệu nông sản sạch, uy tín của Việt Nam”.

Bài viết phổ biến pháp luật về nông nghiệp, nông dân, nông thôn

×