Mới đây, khi trình bày tại Quốc hội về dự thảo Nghị quyết thí điểm về một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, bên cạnh những thành tựu quan tròng thì còn nhiều hạn chế.

Trong đó, Bộ trưởng Minh nhấn mạnh Việt Nam chưa có Quỹ nhà ở quốc gia hoặc mô hình định chế tài chính phù hợp để hỗ trợ nguồn lực tài chính cho các địa phương, doanh nghiệp triển khai các dự án nhà ở xã hội đảm bảo dài hạn, bền vững.

Do đó, để có nguồn vốn dài hạn, bền vững cho phát triển nhà ở xã hội, Chính phủ đã đề xuất cần thiết phải thành lập “Quỹ Nhà ở quốc gia” để thực hiện chức năng đầu tư xây dựng, tạo lập quỹ nhà ở xã hội, nhà ở cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuê mua, thuê.

Chia sẻ thêm về Quỹ Nhà ở quốc gia, tại hội thảo nhà ở xã hội gần đây, bà Tống Thị Hạnh, Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng cho biết việc hình thành Quỹ nhà ở quốc gia ban đầu thiên nhiều về chính sách tài chính, nhưng sau đó quan điểm cho rằng quỹ này không đơn thuần làm nhiệm vụ cho vay, hỗ trợ vốn, hình thành nguồn tài chính…

"Nếu theo hướng này thì sẽ trùng lặp các chính sách hỗ trợ tài chính trong Luật Nhà ở hiện hành. Trong khi nguyên tắc dùng nguồn vốn Nhà nước là không trùng lặp nhiệm vụ chi. Do đó, một chính sách mà dự tháo Nghị quyết cần hướng đến và làm rõ là có nguồn lực để xây dựng quỹ nhà ở xã hội và nhà ở dành cho các đối tượng công chức, viên chức, người lao động, trong đó hướng tới một số đối tượng như lực lượng nhân lực trẻ dưới 35 tuổi", bà Hạnh cho hay.

Theo bà Hạnh, Quỹ nhà ở này ban đầu trình lên dành để cho thuê và cho thuê mua. Nhưng theo tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư và thảo luận tại hội trường của các Đại biểu quốc hội, đã hướng đến quỹ nhà ở xã hội do quỹ Nhà ở Quốc gia tạo lập ra và đầu tư xây dựng và chỉ nhắm đến một đối tượng cho thuê. Đây là phiên bản mới nhất Chính phủ gửi sang Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Quỹ Nhà ở sẽ dùng luân phiên, nếu đối tượng hưởng chính sách đáp ứng thì hưởng và thuê sử dụng. Đến khi đủ điều kiện mua nhà ở thương mại thì chuyển ra ngoài và căn nhà đó dành cho đối tượng đúng tiêu chuẩn.

Quỹ nhà ở trên thế giới và mô tình tại Việt Nam

TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia Kinh tế trưởng BIDV đã dành nhiều thời gian đề cập đến mô hình quỹ nhà ở trên thế giới để Việt Nam tiếp thu, áp dụng.

Theo ông Lực, thứ nhất, Chính phủ phải đóng vai trò tạo lập và quản lý Quỹ, giao cho một cơ quan thuộc Chính phủ vận hành; dẫn dắt, định hướng, quy định cách thức hoạt động của Quỹ (tạo lập nguồn vốn hoạt động, quy chế hoạt động, phân bổ nguồn vốn, đối tượng hỗ trợ...).

Thứ 2, vai trò của Quỹ nhà ở là hỗ trợ nguồn lực tài chính (thông qua cho vay, bảo lãnh, giúp tiếp cận nhà ở với giá rẻ cho: Xây dựng các dự án nhà ở giá phải chăng; thuê/mua nhà ở của người dân có nhu cầu; chi phí xây dựng hạ tầng...).

Thứ 3, nguồn vốn hoạt động đến từ 2 nguồn chính: Vốn ngân sách Nhà nước với vai trò là "vốn mồi", là nguồn vốn ban đầu; từ các chủ thể được hưởng lợi từ hoạt động của Quỹ (doanh nghiệp bất động sản, người dân có nhu cầu mua nhà ở...).

Thứ 4, loại hình được hỗ trợ là nhà ở xã hội và nhà ở thương mại giá phải chăng (nếu đáp ứng một số tiêu chí nhất định). Xét theo mục đích sử dụng, Quỹ tài trợ cho cả nhà ở để bán và nhà ở cho thuê.

Thứ 5, đối tượng được hỗ trợ. Về phía cung, hỗ trợ các doanh nghiệp đầu tư xây dựng các dự án nhà ở (nhà ở xã hội, nhà ở thương mại giá phải chăng), gồm cả các doanh nghiệp do Nhà nước thành lập và doanh nghiệp tư nhân; về phía cầu, hỗ trợ người dân có nhu cầu mua/thuê nhà ở xã hội, nhà ở giá phải chăng (tập trung vào người yếu thế trong xã hội (thu nhập thấp...); người trẻ tuổi (mới tốt nghiệp, dưới 35 tuổi, độc thân, vợ chồng mới kết hôn...); người chưa có nhà...

Theo TS. Cấn Văn Lực, thiếu quỹ chuyên biệt cũng là một nguyên nhân khiến nguồn cung nhà ở xã hội còn rất hạn chế (ngoài những nguyên nhân như quy trình, thủ tục, giá nhà ở tăng cao…)

Chính vì vậy, ông Lực cho rằng Nhà nước cần khẳng định vai trò dẫn dắt, kiến tạo của Nhà nước trong mọi hoạt động của Quỹ như tạo lập nguồn vốn, định hướng hoạt động, quản lý quỹ.

×