Lập Quỹ nhà ở quốc gia để có nguồn vốn bền vững phát triển nhà ở xã hội

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, Việt Nam chưa có Quỹ nhà ở quốc gia hoặc mô hình định chế tài chính phù hợp để hỗ trợ nguồn lực tài chính cho các địa phương, doanh nghiệp triển khai các dự án nhà ở xã hội đảm bảo dài hạn, bền vững.

Do đó, trong Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội, Chính phủ đề xuất cụ thể nhiều cơ chế chính sách để tạo hành lang pháp lý, cơ chế phát triển nhà ở xã hội.

Đáng chú ý như, để có nguồn vốn dài hạn, bền vững cho phát triển nhà ở xã hội, cần thiết phải thành lập Quỹ nhà ở quốc gia để thực hiện chức năng đầu tư xây dựng, tạo lập quỹ nhà ở xã hội, nhà ở cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động thuê mua, thuê.

Quỹ được hình thành từ nguồn ngân sách nhà nước cấp, tiếp nhận nguồn hỗ trợ tự nguyện, nguồn đóng góp của tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, nguồn thu từ việc đóng tiền tương đương giá trị quỹ đất đã đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật để xây dựng nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở, nguồn từ bán nhà ở thuộc tài sản công và các nguồn huy động hợp pháp khác.

Ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam cho rằng, việc thành lập Quỹ nhà ở quốc gia là cần thiết trong bối cảnh hiện nay, bởi nguồn vốn và cơ chế tín dụng cho nhà ở xã hội cũng chưa phù hợp.

Việc phát triển nhà ở xã hội chủ yếu dựa vào nguồn vốn tự có của doanh nghiệp và ngân hàng thông qua vay tín dụng. Mặc dù đã có nhiều nỗ lực giảm lãi suất, nhưng lãi suất của gói tín dụng 120.000 tỷ đồng cho phân khúc đặc thù này vẫn cao, thời hạn ngắn, không phù hợp với cả nhà đầu tư lẫn người mua nhà thu nhập thấp.

Do đó, ông Đính đề xuất, cần xây dựng các quỹ phát triển nhà ở xã hội cấp trung ương và địa phương, sử dụng từ nguồn thu quỹ đất, ngân sách, đóng góp từ các doanh nghiệp, khu công nghiệp.

"Đồng thời cần thúc đẩy việc phát triển mô hình quỹ đầu tư, quỹ tín thác bất động sản hướng vào phân khúc nhà ở xã hội. Song song với việc ban hành các chính sách tín dụng đặc thù với lãi suất thấp, thời gian trả dài hạn, linh hoạt cho cả doanh nghiệp đầu tư và người dân mua hoặc thuê mua nhà ở xã hội", ông Đính chia sẻ.

Quỹ nhà ở quốc gia có thể huy động vốn từ nhiều nguồn

Theo TS Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế, Quỹ nhà ở quốc gia có thể huy động vốn từ 4 nguồn: Ngân sách nhà nước, phát hành trái phiếu cho dự án nhà ở xã hội, huy động từ người mua nhà, các tổ chức tài chính trong và ngoài nước. Quỹ này sẽ cho vay đối với các nhóm đủ điều kiện mua nhà xã hội và người trẻ dưới 35 tuổi, như chỉ đạo của Thủ tướng.

"Hai nhóm này cần có tích lũy và thu nhập ổn định, họ có thể đóng góp một phần tiền tiết kiệm vào quỹ để bảo đảm dòng tiền cho việc mua nhà. Đồng thời, việc phát triển Quỹ nhà ở quốc gia cần phải tính toán kỹ lưỡng về cấu trúc nguồn vốn. Dựa trên kinh nghiệm quốc tế, ông đề xuất tỷ lệ cho vay giữa người mua nhà và chủ đầu tư nên là 70 - 30", ông Lực chia sẻ.

Trước lo ngại rằng Quỹ nhà ở quốc gia có thể gặp khó khăn về nguồn thu, ông Lực cho rằng quỹ cần phát triển theo nguyên tắc "lấy mỡ nó rán nó", tức là cần có cơ chế phát triển vốn bền vững, không chỉ dừng lại ở việc chi tiêu. Nguồn thu này có thể được tạo ra từ các phí bảo lãnh của chủ đầu tư, người mua nhà, hoặc từ việc cho vay với lãi suất ưu đãi, chỉ bằng 50 - 70% mức lãi suất thị trường, lãi suất vay của quỹ sẽ dao động trong khoảng 5 - 7%.

"Chính sách này sẽ không chỉ mang lại lợi ích cho người lao động mà còn giúp thúc đẩy thị trường bất động sản phát triển bền vững, khi giúp cân bằng giữa nhu cầu và khả năng chi trả, đồng thời tạo ra sự công bằng trong việc tiếp cận nhà ở", ông Lực nhấn mạnh.

Theo bà Đỗ Thu Hằng, Giám đốc cấp cao Bộ phận Nghiên cứu và tư vấn Savills Hà Nội, nếu Quỹ nhà ở quốc gia được thông qua và triển khai, để đạt được hiệu quả cao, cần phải đa dạng hóa nguồn vốn và tăng cường công tác quản lý minh bạch.

"Quỹ này cần tập trung hỗ trợ tài chính cho những người có nhu cầu mua hoặc thuê nhà với mức giá phù hợp. Trên thực tế, nhiều người lao động có thu nhập trung bình thấp không đủ điều kiện mua nhà ở xã hội, nhưng cũng không có khả năng tài chính để sở hữu nhà ở thương mại, đặc biệt là ở các đô thị lớn", bà Hằng phân tích.

Bà Hằng lấy ví dụ từ các quốc gia như Singapore và Trung Quốc, cho thấy Quỹ nhà ở quốc gia có thể đóng vai trò quan trọng trong việc bảo đảm quyền có nhà ở cho người lao động. Do đó, cần có cơ chế đánh giá chính xác mức độ đóng góp và khả năng chi trả của các nhóm đối tượng, nhằm bảo đảm tính công bằng và đúng mục tiêu của quỹ.

Ngoài nguồn đóng góp từ người lao động, doanh nghiệp và ngân sách nhà nước, để Quỹ nhà ở quốc gia hoạt động bền vững, cần khuyến khích sự tham gia của các doanh nghiệp bất động sản. Đổi lại, Nhà nước có thể áp dụng các chính sách ưu đãi như miễn, giảm thuế, hỗ trợ tài chính, nhằm thu hút đầu tư vào phân khúc nhà ở xã hội.

×