Bình luận
0
Bùi Thị Xuân (1752 – 1802) là một trong Tây Sơn ngũ phụng thư, cuộc đời và sự nghiệp vợ chồng vị nữ tướng này (chồng bà là Trần Quang Diệu) gắn liền với những chiến công hiển hách và thăng trầm của triều đại Tây Sơn. Tuy nhiên, dù có chí khí như bà Trưng bà Triệu, nữ tướng vẫn không ngăn được sự sụp đổ tất yếu của vương triều Tây Sơn. Vậy, vì sao Bùi Thị Xuân lại để mình rơi vào tay quân Nguyễn Ánh (tức vua Gia Long), và Nguyễn Ánh đã “xử lí” bà sau đó như thế nào? Hi vọng bài viết nhỏ này có thể giải đáp phần nào những câu hỏi trên đây. Cần lưu ý, vì tư liệu về nhà Tây Sơn là rất ít ỏi, nên đa phần những chi tiết trong bài viết này, nếu không được ghi chép trong sử Nguyễn (tức Ngụy Tây Liệt Truyện), thì đều là lời kể lại của các giáo sĩ Tây phương, hoặc của nhân dân đương thời.
Nữ tướng Bùi Thị Xuân thà chết chứ không chịu nhục. Ảnh: IT.
Đầu năm Nhâm Tuất (1802), vua Bửu Hưng nhà Tây Sơn (tức Quang Toản) mở một đợt tiến công tổng lực vào Trấn Ninh, Ðâu Mâu, Nhật Lệ, đây là ba căn cứ quân sự rất trọng yếu ở trấn Thuận Hóa, nhưng trước sức mạnh áp đảo đến từ phía Nguyễn Ánh, chiến dịch này đã thất bại nặng nề.
Trần Quang Diệu khi đó đang cố thủ ở Quy Nhơn, được tin quân Tây Sơn bị thua thảm, Nguyễn Phúc Ánh đã hoàn toàn làm chủ đất Thuận Hóa thì thất kinh, ông bèn bàn cùng các tướng rằng:
“Binh mã đã bị hao ở Trấn Ninh và Nhật Lệ quá nhiều, lực lượng ở Bắc Thành nay không còn mấy. Nếu Nguyễn Ánh kéo quân đến đánh thì Bắc Thành không thể trì thủ được lâu. Ta phải đem quân về cứu, kẻo Bắc Thành thất thủ nữa thì Quy Nhơn có giữ vững cũng không ích gì. Vậy nên bỏ thành Quy Nhơn”
Nói xong, Trần Quang Diệu và Võ Văn Dũng cùng các bộ tướng theo đường thượng đạo sang Lào để ra Nghệ An, khi đó là tháng 3 năm Nhâm Tuất (1802). Ðường đi hết sức khó khăn và nguy hiểm, nên đoàn tùy tùng Trần Quang Diệu bị hao hụt dần dần. Khi đến Nghệ An, mười phần chỉ còn lại ba bốn. Tướng sĩ hầu hết đều bị sốt rét rừng. Trần Quang Diệu thì bị phù thũng, đi đứng cũng đã bội phần khó khăn. Trần Quang Diệu kéo quân xuống Hương Sơn. Tướng nhà Nguyễn là Võ Doãn Văn, Lê Ðức Ðịnh dẫn Man binh đến đánh bất thình lình. Trở tay không kịp, quân sĩ bị giết sạch! Trần Quang Diệu cùng các bộ tướng Từ Văn Chiêu, Nguyễn Văn Giáp, Lê Văn Ðiềm, Nguyễn Văn Miên, Võ Văn Dũng đều bị bắt.
Ở Diễn Châu, Bùi Thị Xuân hay tin chồng đã bị bắt giữ, liền đem đội nữ binh đi giải cứu. Ðến Giáp Sơn thì giải cứu được. Nhưng vừa chạy đến sông Thành Chương thì bị quân nhà Nguyễn chặn đánh. Quân Tây Sơn liều chết giải vây cho chủ tướng. Nhưng quân Nguyễn quá đông, quân Tây Sơn dần dần bị yếu thế. Các tùy tướng lớp bị chết, lớp bị bắt trở lại. Chỉ có Bùi Thị Xuân, Trần Quang Diệu và Võ Văn Dũng thoát khỏi. Song Trần Quang Diệu kiệt sức đi không nổi nữa. Nữ tướng phải lo bảo vệ chồng, không rảnh tay chống cự cùng binh tướng nhà Nguyễn, nên cả hai vợ chồng đều bị bắt. Trần Quang Diệu, Bùi Thị Xuân, Võ Văn Dũng đều bị đóng cũi giải về Nghệ An nộp cho Nguyễn Ánh. Dọc đường Võ Văn Dũng phá cũi thoát thân được, Bùi nữ tướng do không nỡ bỏ chồng, nên chấp nhận ở lại để cùng chết.
Tháng 7 năm Nhâm Tuất (1802), Nguyễn Ánh trở về Phú Xuân, đem vua tôi nhà Tây Sơn ra báo thù. Tất cả các võ tướng đều bị tử hình, Trần Quang Diệu bị lột da, các tướng khác đều bị voi chà, hoặc trảm quyết. Riêng đối với Bùi Thị Xuân, Nguyễn Ánh đã dùng hình phạt khốc liệt nhất cổ kim từng có!
Người ta truyền rằng, do vốn nghe danh nữ kiệt từ lâu, Nguyễn Ánh ra lệnh đem bà đến để xem mặt, và tự đắc hỏi:
“Ta và Nguyễn Huệ, ai hơn?”
Nữ kiệt ung dung đáp:
“Nói về tài ba thì tiên đế ta bách chiến bách thắng, hai bàn tay trắng dựng nên cơ đồ. Còn nhà ngươi bị đánh phải trốn chui trốn nhủi, phải cầu viện ngoại bang, hết Xiêm đến Pháp. Chỗ hơn kém rõ ràng như ao trời nước vũng. Còn nói về đức độ, thì tiên đế ta lấy nhân nghĩa mà đối xử với kẻ trung thần thất thế, như đã đối với Nguyễn Huỳnh Ðức, tôi nhà ngươi vậy. Còn nhà ngươi lại dùng tâm của kẻ tiểu nhân mà đối với những bậc nghĩa liệt, đã hết lòng vì chúa, chẳng nghĩ rằng ai có chúa nấy, ái tích kẻ tôi trung của người tức là khuyến khích tôi mình trung với mình. Chỗ hơn kém cũng rõ ràng như ban ngày và đêm tối. Nếu tiên đế ta đừng mất sớm, thì dễ gì nhà ngươi trở lại đất nước này”
Nguyễn Ánh hỏi gằn:
“Nhà ngươi có tài sao không được giữ ngai vàng cho Cảnh Thịnh (tức Quang Toản)?”
Nữ kiệt đáp:
“Nếu có thêm một nhi nữ như ta nữa thì cửa Nhật Lệ không dễ gì mà lạnh. Cửa Nhật Lệ không để lạnh, thì nhà ngươi cũng khó mà đặt chân lên đất Bắc Hà này”
Nguyễn Phúc Ánh hỏi có muốn xin ân xá không? Nữ kiệt đáp:
“Ta đâu có sợ chết mà phải chịu nhục, hạ mình trước một kẻ tiểu nhân đắc thế như ngươi?”
Nguyễn Ánh căm gan, dằn từng tiếng:
“Không chịu nhục? Ta sẽ làm cho mi biết nhục”
Liền truyền lệnh: Ðem Bùi Thị Xuân về Bình Ðịnh, cởi bỏ hết quần áo, cột đứng trên tù xa đẩy đi khắp các nơi thị tứ. Sau đó nữ kiệt lại bị giải về Phú Xuân, Nguyễn Ánh hỏi:
“Ðã biết nhục chưa?”
“Nhục nào có vương vào thân ta, mà chính đang đổ lên đầu nhà ngươi đấy, con người tánh độc hơn sài lang, lòng nhớp hơn cẩu trệ”
Nguyễn Ánh tức giận, truyền bắt mấy người con của nữ kiệt đem ra giết trước mặt nữ kiệt: Mấy người con nhỏ thì sai lực sĩ bỏ vào bao vải, đánh nát thây. Còn người con gái lớn thì cho voi xé xác. Thấy voi đến, người con gái hoảng sợ. Nữ kiệt hét lớn:
“Con nhà tướng không được khiếp nhược”
Người con gái nghe vậy liền nhắm mắt thọ hình, không một tiếng rên rĩ. Ðến lượt nữ kiệt. Chúng trói nữ kiệt để nằm ngửa trên cỏ. Ba hồi trống dứt, một con voi to lớn hung hăng chạy đến, giơ chân toan chà. Nữ kiệt trợn mắt hét một tiếng như sấm nổ. Con voi thất kinh thối lui. Bị nài giục, voi bước tới một lần nữa, nhưng vừa bước tới liền dừng bước ngay, thúc mấy cũng không dám tiến. Lính lấy giáo đâm, voi thét lên một tiếng rồi bỏ chạy. Nguyễn Ánh tức mình, sai dùng hình phạt điểm thiên đăng. Chúng lấy vải nhúng sáp nóng đem quấn khắp mình nữ kiệt, rồi đem cột nữ kiệt nơi trụ sắt dựng giữa trời. Ðoạn châm lửa đốt. Nữ kiệt bình tĩnh, nét mặt không chút thay đổi. Lửa cháy phừng phực từ dưới lên trên, sáng chói thấu mây. Lửa cháy hồi lâu. Bốn bề im phăng phắc. Bỗng một tiếng nổ... sọ nữ kiệt vỡ, chấm dứt cuộc đời một bậc hào kiệt trong nữ giới!
Giữa vô vàn nguồn nước quanh Hà Nội cuối thế kỷ XIX, người Pháp chỉ chọn duy nhất giếng ngầm ở Vạn Phúc để nấu bia. Không phải ngẫu nhiên. Nguồn nước “không bao giờ cạn” này được cho là bí quyết tạo nên hương vị bia Hommel nức tiếng Đông Dương. Vậy điều gì khiến cái giếng ấy trở thành linh hồn của ngành bia Việt hơn 130 năm trước?
Từ tháng 7/2024 đến nay, thủ đô Helsinki của Phần Lan không ghi nhận bất kỳ trường hợp tử vong nào do tai nạn giao thông.
Chia sẻ
Mới đây, Nghệ sĩ Nhân dân Hồng Vân chia sẻ thông tin về vở kịch tại Sân khấu kịch Hồng Vân "Phục diện pháp y" do chính mình làm đạo diễn.
Chia sẻ
Thị trường tín chỉ carbon: Nghị định 119 đặt mục tiêu vận hành thí điểm sàn giao dịch carbon vào năm 2028, và đấu giá hạn ngạch phát thải khí nhà kính từ năm 2029.
Chia sẻ
Kharkov rạng sáng 30/7 hứng đợt tập kích UAV lớn nhất của Nga gần đây với 78 thiết bị bay không người lái, khiến 3 người bị thương, nhiều khu vực bị nhấn chìm trong biển lửa.
Chia sẻ
Thông báo số 83/TB-BCT công bố việc thu hồi 10 giấy phép kinh doanh xuất khẩu gạo, trong đó trường hợp Công ty TNHH Sunrise Ins nổi lên như một trường hợp điển hình nhất.
Chia sẻ
Du lịch Vườn Quốc gia Lò Gò – Xa Mát (tỉnh Tây Ninh) đang mở ra nhiều cơ hội phát triển nhờ hệ sinh thái độc đáo và tiềm năng sinh thái quý hiếm, nhưng vẫn đối mặt với nhiều thách thức cần được tháo gỡ đồng bộ.
Chia sẻ
Cây cảnh có những bông hoa đẹp như tiên nữ, thanh nhã và tinh tế. Với vẻ đẹp phi thường, nó đã trở thành viên ngọc sáng ngời trong thế giới hoa.
Chia sẻ
Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng đã công bố 39 loại thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) được sử dụng khi trồng sầu riêng, đảm bảo chất lượng tiêu thụ trong nước và xuất khẩu.
Chia sẻ
Quân nhân không được đặt tên tài khoản giống hoặc trùng tên cơ quan báo chí, cơ quan Nhà nước, cơ quan khác trong Bộ Quốc phòng là một trong những nội dung đáng chú ý được quy định tại Thông tư số 81/2025/TT-BQP, có hiệu lực từ 15/9 tới đây.
Chia sẻ
Trong những buổi tập gần đây của Becamex TP.HCM đã xuất hiện 1 tiền đạo ngoại binh từng có nhiều năm chinh chiến tại V.League.
Chia sẻ
Vinhomes sắp mở bán 3.804 căn nhà ở xã hội tại dự án Happy Home Tràng Cát, Hải Phòng với giá tạm tính từ 20 đến gần 32 triệu đồng/m2, nhận đăng ký mua từ 1/8 đến 15/9.
Chia sẻ
Trong quý 2/2025, giao dịch đất nền tăng hơn 21%, xuất hiện sốt đất cục bộ do thông tin sáp nhập tỉnh. Tuy nhiên, Bộ Xây dựng cảnh báo phần lớn giao dịch mang tính đầu cơ, tiềm ẩn rủi ro.
Chia sẻ
Bắt nguồn từ tỉnh Kon Tum (nay là tỉnh Quảng Ngãi sau sáp nhập), chảy qua đất Gia Lai, tỉnh Đắk Lắk rồi đổ ra Biển Đông ở cửa biển Đà Diễn, sông Ba (còn gọi sông Đà Rằng), dòng sông dài nhất miền Trung Việt Nam, đã góp phần kiến tạo nên một đô thị ven cửa sông trong chuỗi đô thị Nam Trung Bộ - đô thị Tuy Hòa (tỉnh Phú Yên cũ).
Chia sẻ
Giá xăng dầu hôm nay ngày 31/7, tiếp tục tăng mạnh phiên thứ 2 liên tiếp sau cú leo dốc lịch sử ngày hôm qua.
Chia sẻ
Nhiệt độ cao không chỉ gây mệt mỏi, mất nước mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh sản, đặc biệt là ở nam giới, theo các chuyên gia nội tiết sinh sản.
Chia sẻ
Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết, sau 1 tháng vận hành, chính quyền địa phương 2 cấp đã hoạt động cơ bản thông suốt, liên tục.
Chia sẻ
Cảng quốc tế Long An vừa ký hợp tác với Cụm cảng Sơn Đông Trung Quốc và hãng tàu Bohwa Shipping (trụ sở Singapore) để tăng cường kết nối hàng hải khu vực và phát triển chuỗi logistics Việt – Trung.
Chia sẻ
Lực lượng phản gián quân sự của Cục An ninh Ukraine (SSU) đã bắt giữ một thiếu tá của một trong các lữ đoàn Không quân Ukraine đang thu thập thông tin để giúp Nga chuẩn bị các cuộc tấn công vào các sân bay có máy bay F-16, Mirage 2000 và Su-24.
Chia sẻ
Bão số 3 (Wipha) đã gây ra thiệt hại nặng nề cho ngành nuôi trồng thủy sản tại xã Kim Đông (địa danh mới được thành lập trên cơ sở hợp nhất xã Kim Trung, Kim Đông và khu vực bãi bồi ven biển của huyện Kim Sơn cũ), tỉnh Ninh Bình. Ước tính ban đầu, tổng thiệt hại lên tới hơn 18 tỷ đồng, khiến hàng trăm hộ dân đối mặt với khó khăn chồng chất.
Chia sẻ
Để có những quả dưa Huỳnh Long, thơm ngon, ngọt thanh theo tiêu chuẩn GlobalGAP phục vụ nhu cầu của người tiêu dùng, một nông dân miền núi tỉnh Khánh Hòa đã thả những con nhỏ li ti vào vườn dưa đang trồng trong những nhà màng có các kỹ thuật viên theo dõi suốt quá trình thụ phấn...
Chia sẻ
Tôi năm nay đã bước sang tuổi 75, trong ký ức đã có đến 70 ngày Quốc khánh mùng 2/9 đầy vui buồn, có đau thương, mất mát, có hạnh phúc dâng trào.
Chia sẻ
Theo nhiều nguồn tin, CLB Ninh Bình đã đạt được thỏa thuận chiêu mộ hậu vệ Việt kiều Evan Abran.
Chia sẻ
Cá dốc là loài cá suối đặc hữu của vùng núi Pù Luông, tỉnh Thanh Hóa, từ lâu đã trở thành món đặc sản làm say lòng bao thực khách. Không chỉ nhờ hương vị thơm ngon, giá trị dinh dưỡng cao, món cá này còn có cách chế biến tinh tế của người Thái nơi đây.
Chia sẻ
Nhiều trường đại học công bố mức học phí năm học 2025-2026 cao hơn so với năm ngoái và cũng đã đưa ra lộ trình điều chỉnh mức học phí theo hướng tăng dần.
Chia sẻ
Nữ sinh đại học ở Hà Nội mất tích bí ẩn; phát hiện thi thể nghi can vụ một người phụ nữ tử vong bất thường trong nhà nghỉ; xác minh vụ nhóm nam thanh niên hành hung phụ nữ trước quán karaoke... là những tin nóng 24 giờ qua.
Chia sẻ
Theo xác nhận chính thức từ Bộ Quốc phòng Nga và Lực lượng Lục quân Ukraine, Lực lượng vũ trang Nga đã tiến hành một cuộc tấn công bằng tên lửa vào một bãi huấn luyện quân sự của Ukraine.
Chia sẻ
Sinh ra và lớn lên bên dãy núi Hoành Sơn, lão nông Phạm Văn Trực, ở xã Phú Trạch, tỉnh Quảng Trị mới (sau sáp nhập tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị cũ) không lạ lẫm gì với loài gà rừng biết bay như chim. Cho đến một ngày, vì nhớ thương “ký ức” xưa và nhu cầu kinh tế, ông Trực đã kiên trì thuần hóa và nuôi thành công loài gà rừng ngay trong vườn nhà của mình.
Chia sẻ
Con sâu đầu đen gây hại cây dừa rất nguy hiểm, có thể thiệt hại khoảng 80% năng suất, thậm chí gây chết cây. Thời gian qua, sâu đầu đen hại cây dừa đã xuất hiện và gây hại gần 160ha dừa trong tỉnh Vĩnh Long mới (sau sáp nhập 3 tỉnh Vĩnh Long, Bến Tre, Trà Vinh cũ).
Chia sẻ
Hơn 30 năm qua, ông Nguyễn Văn Trường (sinh năm 1968) ở thôn Biềng, xã Nam Dương, tỉnh Bắc Ninh mới (trước thời điểm sáp nhập tỉnh Bắc Giang với tỉnh Băc Ninh cũ, xã Nam Dương thuộc thị xã Chũ, tỉnh Bắc Giang) vẫn lặng lẽ bảo vệ đàn cò đông đúc đến trú ngụ trong khu rừng của gia đình.
Chia sẻ
Có một loài hoa mộc mạc, dân dã trong số rất nhiều những loài hoa mãi neo đậu trong ký ức tuổi thơ biết bao đứa trẻ quê như tôi ngày ấy chính là hoa dâm bụt. Trẻ em ở quê ngắt hoa khỏi đài và cứ thế hút giọt mật ngọt lành nơi cuống hoa.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Văn Sơn 
