Bình luận
0
Kim sách Đế hệ thi là một cuốn sách vô cùng độc đáo, có một không hai của Việt Nam. Với khối lượng “khủng” lên tới hơn 4kg vàng ròng, cuốn kim sách này đã trở thành tâm điểm khiến nhiều người muốn chiêm ngưỡng và tìm hiểu về nguồn gốc của nó.
Kim sách Đế hệ thi đã được công nhận là bảo vật quốc gia Việt Nam.
Dưới thời Minh Mạng, có một quyển sách mang nội dung đặc biệt. Đó là dịp nhà vua làm bài thơ "Đế hệ thi" và 10 bài "Phiên hệ thi" theo thể ngũ ngôn tứ tuyệt để đặt chữ lót sẵn cho 20 thế hệ con cháu thuộc dòng chính của mình và thuộc 10 dòng phụ (phiên hệ) của 10 anh em trai của nhà vua.
Kim sách Đế hệ thi dài 23,2cm, rộng 13,7cm, dày 1,6cm và nặng 4,2 kg làm bằng vàng ròng (khối lượng tương đương với hơn 100 lượng vàng hiện nay); gáy đóng 4 khuyên tròn. Kim sách được làm theo khổ chữ nhật đứng, gồm có 13 tờ; bìa trước và sau chạm hình rồng 5 móng, vân mây tượng trưng cho vương quyền, 11 tờ ruột khắc sách văn.
Kim sách Đế hệ thi. (Nguồn: baotanglichsu.vn)
Ngoài giá trị quý hiếm với số lượng vàng "khủng" để tạo tác thì Kim sách Đế hệ thi còn mang giá trị lớn về văn hóa, lịch sử.
Kim sách có chạm khắc bài thơ "Đế hệ thi" được vua Minh Mạng dùng để đặt tên đệm cho 11 đời vua nhà Nguyễn, từ Thiệu Trị tới Bảo Đại. Ngoài Kim sách Đế hệ thi, triều Nguyễn cũng có nhiều bộ Kim sách khác mang giá trị lớn, hiện đang được lưu giữ tại Bảo tàng lịch sử Quốc gia.
Phần lớn kim sách, bao gồm cả của các phi tần, hoàng thái hậu, thái hoàng thái hậu, có số tờ lẻ từ 5, 7 đến 9 tờ; duy chỉ có một số sách của các hoàng hậu có số tờ chẵn, trong đó các hoàng hậu thời chúa Nguyễn được 4 tờ, còn các hoàng hậu đương triều được 6 tờ. Sách của các hoàng đế thường là 9 tờ vàng, có kích thước lớn nhất và cũng nặng nhất.
Kim sách Đế hệ thi là trường hợp đặc biệt, dùng tới 13 tờ vàng.
Nội dung bài thơ "Đế hệ thi" được khắc lên Kim sách. (Nguồn: Báo Đảng Cộng Sản)
Theo "Đại Nam thực lục", năm 1816, hoàng đế Gia Long lập hoàng thái tử Nguyễn Phúc Đảm (tức hoàng đế kế vị Minh Mệnh), ban cho kim sách, kim bảo. Sách dùng 5 tờ vàng, dài 5 tấc 6 phân 6 li, ngang 2 tấc 2 phân 4 ly, mỗi tờ dày 2 ly; ấn đúc bằng vàng, núm bằng con rồng ngồi, vuông 2 tấc 4 phân 3 ly, dày 3 phân 2 ly, khắc bốn chữ triện "Hoàng Thái tử bảo".
Còn các hoàng thân, hoàng tử, hoàng tôn khi được phong tước công hầu thì dùng sách bạc mạ vàng 5 tờ, dài 5 tấc 4 phân, ngang 3 tấc 2 phân 4 ly, mỗi tờ dầy 2 ly. Ấn cũng bằng bạc mạ vàng, vuông 2 tấc 3 phân 4 ly, dầy 2 phân 7 ly, núm đều làm hình con cù (một loại rồng không sừng, không râu, không bờm)(1)
Vua Minh Mạng dùng bài thơ "Đế hệ thi" để đặt tên cho các thế hệ con cháu nối tiếp bậc đế vương. (Nguồn: Bảo tàng Hà Tĩnh)
Vua Minh Mạng (1791 - 1840) là vị vua thứ hai của triều đại nhà Nguyễn. Ông là một người văn võ tinh thông, chính ông đã cho xây dựng và kiến thiết kinh đô Huế tráng lệ mà ngày nay đã được tổ chức UNESCO công nhận là di sản văn hoá thế giới.
Là một vị vua đa tài và có tầm nhìn xa nên ông rất quan ngại về họa tranh chấp quyền lực trong hoàng tộc. Ông đã sớm nghĩ ra phép đặt tên đôi cho dòng đế (vua) và dòng thân (anh em). Minh Mạng dựa theo thuyết Chính danh của Khổng Mạnh, ông sai Khê đình hầu Đinh Hồng Phiên (Đinh Nguyễn Phiên) làm ra 2 bộ thơ "Đế hệ thi" và "Phiên hệ thi" để đặt tên cho con cháu và các anh em hoàng tộc.
"Đế hệ thi" được làm theo thể tứ tuyệt, có 20 chữ với ý nghĩa tốt lành và uyên bác, dùng làm từ đứng trước cho 20 đời nối tiếp sau kể từ đời vua Minh Mệnh nguyên văn như sau:
Miên, Hồng, Ưng, Bửu, Vĩnh
Bảo, Quý, Định, Long Trường
Hiền, Năng, Kham, Kế, Thuật
Thế, Thoại, Quốc, Gia, Xương(2)
Trong bài thơ, chữ nào cũng mang ý nghĩa tốt lành, như Miên là trường cửu phúc duyên, Vĩnh là trường khí anh hùng.
Luật sư, nhà văn Phạm Khắc Hòe từng nhận định: "Sáng tạo ra phép đặt tên đôi như vậy, vua Minh Mạng còn tin rằng sẽ đảm bảo chiếc ngai vàng cho con cháu trực hệ của mình ít nhất cũng được 20 đời, tức là khoảng 500 năm".
Một trang trong "Thánh chế mạng danh kim sách" có khắc bài Đế hệ thi. (Nguồn: Bảo tàng lịch sử quốc gia Việt Nam)
Theo phép này, tất cả con trai của vua Minh Mệnh đều phải có từ đứng trước làMiên, sau là tên do Hoàng gia đặt; con trai của thế hệ Miên đều phải có tên bắt đầu bằng Hồng(Hường), sau là tên do Hoàng gia đặt; con trai của thế hệHồng lại lấy từ đứng trước làƯng, sau là tên do Hoàng gia đặt... cứ thế đến hết 20 chữ của bài thơĐế hệ.
Với Đế hệ thi, vua Minh Mệnh mong muốn thế hệ sau truyền nối ngôi vua tới 20 đời, được 500 năm. Tuy nhiên, cuối cùng thì chính thức dừng lại ở chữVĩnh, tức thế hệ thứ 5, đời vua thứ 13 triều Nguyễn.
Tháng 8/1945, vua Bảo Đại thoái vị và đã chuyển giao toàn bộ bảo vật hoàng cung cho chính phủ lâm thời. Số bảo vật này khoảng gần 3.000 món, được chuyển ra Hà Nội. Sau hơn nửa thế kỷ nằm im trong kho bảo quản, đến năm 2007 thì số bảo vật này được chuyển về Bảo tàng Lịch sử quốc gia Việt Nam.
Lúc này, nhiều người mới biết trong số hiện vật quý giá đó có 94 kim sách, trong đó có báu vật đặc biệt - Thánh chế mạng danh kim sách, do vua Minh Mạng ban hành vào năm 1823.
Báu vật "Thánh chế mạng danh kim sách" do vua Minh Mạng ban hành vào năm 1823. (Nguồn: Cục di sản văn hóa Việt Nam)
Có thể nói Kim sách Đế hệ thi có giá trị vô cùng đặc biệt trong tổng số 94 kim sách triều Nguyễn đang được lưu giữ tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia. Kim sách này biểu trưng cho quyền lực của triều đình nhà Nguyễn, đồng thời còn là nguồn sử liệu quan trọng về lịch sử và văn hóa, gắn liền với vương triều Nguyễn và lịch sử, văn hóa dân tộc Việt Nam ở cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX.
Nội dung kim sách không chỉ phản ánh về nội bộ hoàng tộc nhà Nguyễn mà còn thể hiện rõ ý thức hệ tư tưởng trong đường lối trị nước của triều Nguyễn, cũng như giáo dục sâu sắc ý thức tông tộc, ý thức duy trì, củng cố dòng họ của mình. Không chỉ vậy Kim sách Đế hệ thi còn là bảo vật quốc gia vô giá, là tài sản tri thức đặc sắc của dân tộc Việt – một cuốn tài liệu sử bằng vàng ròng vô giá.
Ông Phan Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm bảo tồn di tích cố đô Huế khẳng định: "Từ trước đến nay, hậu thế chỉ biết đến những tư liệu bằng giấy, lụa còn sách bằng vàng, bạc rất quý hiếm. Các cuốn kim sách, kim ấn là dấu ấn lịch sử, văn hóa, cũng là nguồn sử liệu tương đối tin cậy, phần nào cho hậu thế biết được cuộc sống gia đình vua chúa xưa kia và biến động của một vương triều".
Trải qua bao thăng trầm của lịch sử, mong ước của vua Minh Mạng không thể nào thực hiện được. Ngôi vị đế vương chỉ truyền được tới đời vua thứ 13 là Bảo Đại tức chữ "Vĩnh" – chữ thứ 5 trong Đế hệ thi, chấm dứt triều đại phong kiến cuối cùng của Việt Nam.
(1) Đại Nam thực lục là bộ biên niên sử Việt Nam viết về triều đại các chúa Nguyễn và các vua nhà Nguyễn. Đại Nam thực lục gồm 584 quyển, viết bằng chữ Hán thể văn ngôn và ghi chép các sự kiện lịch sử tới năm 1925 (không bao gồm vua Bảo Đại).
(2) Theo tài liệu của Cục di sản văn hóa
Khi nhắc đến tham quan nổi tiếng lịch sử Trung Quốc, người ta thường nghĩ ngay đến Hòa Thân. Thế nhưng, ít ai biết rằng vẫn còn có một tên đại tham quan, số tiền tham ô được cũng chẳng hề thua kém Hòa Thân, nhưng ông ta lại thông minh hơn Hòa Thân rất nhiều. Người này chính là Dịch Khuông.
Trong những năm gần đây, ngành du lịch tỉnh Lạng Sơn đang có một cuộc chuyển mình mạnh mẽ, thu hút du khách bằng những sản phẩm du lịch độc đáo.
Chia sẻ
Xã Hàm Thuận Nam, tỉnh Lâm Đồng (được sáp nhập từ hai xã Hàm Minh và thị trấn Thuận Nam, thuộc huyện Hàm Thuận Nam tỉnh Bình Thuận cũ) đang chuyển mình để phát triển. Vùng đất này được xem là thủ phủ cây thanh long lớn nhất tỉnh Lâm Đồng, trên núi có tượng Phật Thích Ca nhập Niết Bàn dài nhất Đông Nam Á.
Chia sẻ
Liên tiếp có bệnh nhân nhập viện trong tình trạng co cứng người, tính mạng nguy kịch do nhiễm trùng uốn ván từ các vết thương hở rất nhỏ.
Chia sẻ
Cùng đất nước bước vào giai đoạn lịch sử, những người dân phường Trà Lý, tỉnh Hưng Yên (trước sáp nhập tỉnh Thái Bình với tỉnh Hưng Yên, phường Trà Lý là một phần diện tích của thành phố Thái Bình) hôm nay không khỏi tự hào và khấp khởi kỳ vọng.
Chia sẻ
Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký Công điện số 127/CĐ-TTg ngày 4/8/2025 yêu cầu các bộ ngành, địa phương tập trung hoàn thành cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính (TTHC), điều kiện kinh doanh.
Chia sẻ
Lỡ “vượt ngưỡng” vì thưởng Tết, nhiều người thu nhập thấp hoang mang liệu còn đủ điều kiện mua nhà ở xã hội. Bộ Xây dựng vừa lên tiếng, làm rõ cách tính thu nhập theo quy định.
Chia sẻ
HLV Lê Đức Tuấn vừa có những chia sẻ trên FPT Play về quá trình chuẩn bị của CLB SHB Đà Nẵng cho mùa giải 2025/2026, trong đó đặc biệt chú trọng vào cuộc đua trụ hạng rất khốc liệt tại V.League.
Chia sẻ
"Nếu có ai hỏi tôi: “Việt Nam trong bạn là gì?”, tôi sẽ không nói đến GDP hay đô thị hóa. Tôi sẽ chỉ vào mẹ tôi – người phụ nữ 70 tuổi, sống qua thời đổi mới, gánh cả nhà trên một chiếc xe đạp cũ, và vẫn giữ ước mơ: Được vẫy cờ trong ngày lễ 2/9, nhìn đoàn quân đi qua".
Chia sẻ
Tuyên bố của các chính trị gia phương Tây về mối đe dọa dường như là xuất phát từ phía Nga không hề tương ứng với thực tế, bởi Moscow từ lâu đã đưa ra những yêu cầu rõ ràng về giải quyết xung đột ở Ukraine, cựu chuyên gia phân tích của CIA Ray McGovern tuyên bố trên kênh YouTube Judging Freedom.
Chia sẻ
Trong tình cảm của người dân Thanh Lam Bồ, thôn thuần nông của xã Phú Vang, TP Huế, (được sáp nhập từ xã Phú Gia, Vinh Hà, thị trấn Phú Đa, huyện Phú Vang cũ), ông Hồ Văn Lời là “kiện tướng nông dân”, thành viên tích cực của câu lạc bộ “Nông dân sản xuất, kinh doanh giỏi” của xã, hàng chục năm qua cần mẫn trên 9ha ruộng, vươn đến cuộc sống ấm no.
Chia sẻ
Tập đoàn Vingroup vừa ban hành Nghị quyết của HĐQT phê duyệt chủ trương về việc đầu tư dự án Khu bến cảng và Trung tâm logistics Nam Đồ Sơn.
Chia sẻ
UBND TP.HCM kiến nghị tăng số lượng biên chế đối với công chức cấp xã, đồng thời sửa đổi Nghị quyết 98 để phù hợp với điều kiện phát triển mới
Chia sẻ
Nam thanh niên tự lấy dao đâm mình nguy kịch; thêm cô gái trẻ ở Hà Nội mất tích bí ẩn; triệt phá quán massage ở Hà Nội, kèm dịch vụ bán dâm cho khách giá 500.000 đồng/lượt... là những tin nóng 24 giờ qua.
Chia sẻ
Ông Phạm Văn Hinh, Giám đốc hợp tác xã (HTX) Nuôi ong dú Châu Đức, xã Xuân Sơn, TP HCM (trước đây là xã Xuân Sơn thuộc huyện Châu Đức, tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu) kết hợp trồng dưa vàng, doanh thu 18 tỷ đồng/năm, kết hợp làm du lịch sinh thái, cho doanh thu 18 tỷ đồng/năm.
Chia sẻ
Mặc dù được đưa vào hoạt động từ năm 2012, tuy nhiên Dự án Ổn định dân cư vùng biên giới bon Bu Prăng 2, xã Quảng Trực (Lâm Đồng) dành cho người đồng bào M’nông đến nay vẫn có nhiều căn nhà bị bỏ hoang, xuống cấp.
Chia sẻ
Hơn một tháng qua, tỉnh Ninh Bình (mới) đang đối mặt với sự bùng phát trở lại của dịch tả lợn châu Phi (ASF) với diễn biến phức tạp. Theo thống kê, đã có hơn 10.174 con lợn buộc phải tiêu hủy, với tổng trọng lượng lên tới hơn 560 tấn.
Chia sẻ
Chị đồng nghiệp đã làm thử lời khuyên của tôi.
Chia sẻ
Chủ tịch Đà Nẵng có chỉ đạo "nóng" sau vụ xe khách biển 43 gây tai nạn làm 10 người chết ở Hà Tĩnh, thông tin vừa được UBND TP Đà Nẵng cho hay.
Chia sẻ
Người sinh vào 3 tháng Âm lịch trải qua nhiều khó khăn, thiệt thòi, tuổi trẻ phải bươn chải, không có điểm tựa vững chắc nhưng về già lại "vững như bàn thạch".
Chia sẻ
Giáo sư Glenn Diesen nhắc lại rằng cựu Tổng thống Nga Yeltsin từng cảnh báo rằng Nga sẽ không chấp nhận sự bá quyền toàn cầu của phương Tây.
Chia sẻ
Ngày 4/8, đại diện Đội tuần tra kiểm soát giao thông đường bộ cao tốc số 6, phòng 6, Cục Cảnh sát Giao thông (Bộ Công an) cho biết, đã tiếp nhận thông tin của người dân phản ánh về xe khách giường nằm có dấu hiệu vi phạm giao thông trên cao tốc Phan Thiết - Dầu Giây, qua địa bàn tỉnh Lâm Đồng.
Chia sẻ
Cơ quan công an khởi tố ông Nguyễn Quang Vinh Bình- nguyên Chi cục trưởng và ông Võ Giang- Phó Chi cục trưởng Chi cục Thủy sản TP.Huế.
Chia sẻ
Chiều 4/8, nhạc sĩ, ca sĩ, đại úy Hoàng Hồng Ngọc tổ chức họp báo giới thiệu về liveshow “Bông hoa ánh thép” kỷ niệm 15 năm trong sự nghiệp hoạt động nghệ thuật.
Chia sẻ
Trả lời PV Dân Việt, cựu trưởng ban trọng tài Dương Văn Hiền cho biết: "Tôi khá bất ngờ về trường hợp của trọng tài Trần Đình Thịnh, cách đây khoảng vài tháng anh Thịnh thường mất ngủ vào ban đêm, đó có thể là nguyên nhân".
Chia sẻ
Vụ tai nạn thương tâm xảy ra tại địa bàn xã Định Hóa, tỉnh Ninh Bình khiến một người đàn ông tử vong tại chỗ.
Chia sẻ
Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa cho biết, Đặc phái viên của ông – Steve Witkoff – dự kiến sẽ tới Nga vào cuối tuần này để thúc đẩy một thỏa thuận ngừng bắn cho cuộc chiến Ukraine. Đây được cho là "cơ hội cuối cùng" của Nga.
Chia sẻ
Bác sĩ Bệnh viện Trung ương Huế đã xuyên đêm vào TP.Hồ Chí Minh lấy quả tim của người hiến đưa về Huế ghép thành công cho bệnh nhân 56 tuổi.
Chia sẻ
VIC gây sốc với giao dịch thỏa thuận hơn 9.800 tỷ đồng, góp hơn 6 điểm cho VN-Index. Cổ phiếu bất động sản đồng loạt bật tăng, nhóm ngành dẫn sóng với 6 mã kịch trần.
Chia sẻ
Trương Lỗ là cháu đời thứ 10 của Trương Lương thời Tây Hán, vào cuối thời Đông Hán, ông đã tấn công và giết chết Thái Thú của Hán Trung, một bộ phận khác của Tư Mã Trương Tú sau khi ly khai Hán Trung gần 30 năm, tại sao cuối cùng ông ta lại đầu hàng Tào Tháo?
Chia sẻ
Chiều 4/8, tại Hà Nội, Cục Thể dục Thể thao Việt Nam, Báo Tiền Phong và Hiệp hội Golf Việt Nam (VGA) đã phối hợp tổ chức họp báo công bố Giải vô địch Golf Quốc gia 2025 Cúp VinFast - Gia Lai.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Trần Minh Hiếu 
