Báo động tình trạng lộ, lọt dữ liệu cá nhân

Tình trạng lộ, lọt dữ liệu cá nhân ở trên thế giới cũng như Việt Nam đang ở mức báo động trong thời gian qua. Rất nhiều vụ việc mua bán dữ liệu cá nhân trên mạng xã hội đã xảy ra khiến không ít người dân cảm thấy lo lắng.

Theo Luật sư Diệp Năng Bình, Trưởng Văn phòng Luật sư Tinh thông luật: "Dữ liệu cá nhân là thông tin dưới dạng ký hiệu, chữ viết, chữ số, hình ảnh, âm thanh hoặc dạng tương tự trên môi trường điện tử gắn liền với một con người cụ thể hoặc giúp xác định một con người cụ thể. Dữ liệu cá nhân bao gồm dữ liệu cá nhân cơ bản và dữ liệu cá nhân nhạy cảm. 

Dữ liệu cá nhân cơ bản bao gồm: Họ, chữ đệm và tên khai sinh, tên gọi khác (nếu có); ngày, tháng, năm sinh; ngày, tháng, năm chết hoặc mất tích; giới tính; nơi sinh, nơi đăng ký khai sinh, nơi thường trú, nơi tạm trú, nơi ở hiện tại, quê quán, địa chỉ liên hệ; quốc tịch; hình ảnh của cá nhân; số điện thoại, số chứng minh nhân dân, số định danh cá nhân, số hộ chiếu, số giấy phép lái xe, số biển số xe, số mã số thuế cá nhân, số bảo hiểm xã hội, số thẻ bảo hiểm y tế; tình trạng hôn nhân; thông tin về mối quan hệ gia đình (cha mẹ, con cái); thông tin về tài khoản số của cá nhân; dữ liệu cá nhân phản ánh hoạt động, lịch sử hoạt động trên không gian mạng; các thông tin khác gắn liền với một con người cụ thể hoặc giúp xác định một con người cụ thể".

Cũng theo vị luật sư này, dữ liệu cá nhân nhạy cảm là dữ liệu cá nhân gắn liền với quyền riêng tư của cá nhân mà khi bị xâm phạm sẽ gây ảnh hưởng trực tiếp tới quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân gồm: Quan điểm chính trị, quan điểm tôn giáo; tình trạng sức khỏe và đời tư được ghi trong hồ sơ bệnh án, không bao gồm thông tin về nhóm máu; thông tin liên quan đến nguồn gốc chủng tộc, nguồn gốc dân tộc; thông tin về đặc điểm di truyền được thừa hưởng hoặc có được của cá nhân; thông tin về thuộc tính vật lý, đặc điểm sinh học riêng của cá nhân; thông tin về đời sống tình dục, xu hướng tình dục của cá nhân…

Còn theo ông Ngô Minh Hiếu (Hiếu PC) - chuyên viên an ninh mạng, làm việc tại Trung tâm Giám sát An toàn Không mạng quốc gia (NCSC, thuộc Bộ Thông tin và Truyền thông), tình trạng lộ lọt dữ liệu cá nhân là một vấn đề nghiêm trọng ở nhiều quốc gia, và Việt Nam cũng không phải là ngoại lệ. 

"Trong thời gian gần đây, có nhiều vụ việc lộ thông tin cá nhân của người dùng đã xảy ra tại Việt Nam, từ các trang web, ứng dụng cho đến các công ty lớn. Điển hình là một số vụ lộ lọt thông tin dữ liệu lớn như hơn 500 triệu thông tin của người dùng Facebook, hơn 5 triệu thông tin của người dùng Twitter và 30 triệu thông tin giáo dục - đã làm cho rất nhiều người Việt Nam bị mất thông tin. Theo Bộ Công an cho rằng dữ liệu cá nhân của hơn 2/3 dân số Việt Nam đang bị thu thập, chia sẻ trên mạng với nhiều hình thức và mức độ", ông Hiếu nêu thực trạng.  

Theo đó, tình trạng lộ dữ liệu cá nhân trên mạng đang diễn ra phổ biến trong khi người dùng chưa có ý thức bảo vệ dữ liệu của mình khi công khai đăng tải hoặc vô tình bị lộ lọt khi trao đổi trong hoạt động kinh doanh. 

"Nhiều người còn có tâm lý "sẵn sàng đánh đổi thông tin đời tư, thông tin cá nhân để lấy sự tiện ích về mặt công nghệ". Việc bảo vệ không tương xứng cũng khiến dữ liệu cá nhân bị kẻ xấu chiếm đoạt và đăng tải công khai. Các vụ việc lộ thông tin cá nhân thường xuyên được báo cáo trên các phương tiện truyền thông, đặc biệt là trên mạng xã hội. Các thông tin lộ ra thường bao gồm tên, địa chỉ, số điện thoại, email và các thông tin nhạy cảm khác như thông tin tài khoản ngân hàng và số CMND, CCCD", chuyên gia Ngô Minh Hiếu chia sẻ.

Nghị định bảo vệ dữ liệu cá nhân là bước đột phá

Trước đây, hành lang pháp lý để bảo vệ dự liệu cá nhân của người dùng vẫn còn khá hạn chế nên các đối tượng xấu thường lợi dụng việc mua bán để trục lợi. Hiện nay, trước thực trạng thông tin cá nhân bị lộ, lọt nhiều, Chính phủ đã có những bước đi mạnh mẽ hơn.

Với ý nghĩa quan trọng của dữ liệu cá nhân, việc có những hành lang pháp lý để bảo vệ là cực kỳ quan trọng trong thời kỳ chuyển đổi số diễn ra mạnh mẽ như hiện nay. 

"Với thời kỳ chuyển đổi số hiện này, hành lang pháp lý về bảo vệ dữ liệu cá nhân đã được Nhà nước cũng cố, quy định chi tiết tại Nghị định này. Vấn đề này có ý nghĩa quan trọng và thiết thực bởi vấn đề bảo vệ dữ liệu cá nhân và quyền riêng tư luôn luôn có tính phức tạp, đòi hỏi sự hiểu biết chuyên môn sau và kỹ năng pháp lý. Việc ban hành hành Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân là vô cùng cần thiết đối với tình hình phát triển của đất nước ta trong thời kỳ chuyển đổi số hiện nay", Luật sư Bình khẳng định.

Ở góc nhìn chuyên gia, ông Ngô Minh Hiếu cho rằng Nghị định mới về bảo vệ thông tin dữ liệu cá nhân là một bước đột phá quan trọng của Việt Nam trong việc đảm bảo quyền riêng tư và bảo vệ thông tin cá nhân của người dân. 

"Nghị định này đưa ra các quy định chi tiết về việc thu thập, sử dụng, bảo vệ và xử lý thông tin cá nhân của người dân. Tuy nhiên, Nghị định này không thể đảm bảo tuyệt đối việc người dân không bị lộ thông tin cá nhân. Các trường hợp lộ thông tin cá nhân có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm việc sử dụng mật khẩu yếu, lỗ hổng bảo mật của các ứng dụng, trang web, hoặc việc lộ thông tin từ các công ty và tổ chức", ông Hiếu nêu quan điểm.

Đồng thời, vị chuyên gia này cũng đưa ra lời khuyên để người dân chủ động bỏa vệ dữ liệu cá nhân, đó chính là tài sản của mình.

"Người dân cũng cần chủ động trong việc bảo vệ thông tin cá nhân của mình bằng cách sử dụng mật khẩu mạnh, không chia sẻ thông tin cá nhân cho bất kỳ ai và lựa chọn các ứng dụng, trang web đáng tin cậy để giảm thiểu rủi ro lộ thông tin cá nhân", ông Hiếu nói.

×