"Rút ruột" tài nguyên trái phép

Thời gian qua, UBND tỉnh Bình Định đã có rất nhiều văn bản, chỉ đạo quyết liệt, yêu cầu chính quyền địa phương nhanh chóng vào cuộc truy quét, xử lý nghiêm cá nhân, tổ chức tham gia khai thác, vận chuyển khoáng sản trái phép trên địa bàn, không để tài nguyên bị "chảy máu".

Trong đó, Vân Canh là địa phương nổi lên tình trạng khai thác đất sét trái phép. Sau những chỉ đạo rốt ráo từ lãnh đạo cấp tỉnh, thế nhưng trên thực tế, tình hình khai thác đất sét trái phép tại huyện Vân Canh vẫn diễn ra rất "căng thẳng".

Từ tin báo người dân, đúng 21h tối 22/3, chúng tôi có mặt tại xã Canh Hoà, huyện Vân Canh như phản ánh. Tại hiện trường rộng gần 1.000 m2, giữa đêm khuya, chiếc máy múc đang gầm rú, hoạt động hết công suất đào, múc đất đổ lên những xe tải đang đậu sẵn ở đó.

Một số người bịt khẩu trang kín mặt ngồi trước cổng ra vào trên Quốc lộ 19C, họ dùng đôi mắt đảo liên tục với nhiệm vụ cảnh giới "người lạ", còn riêng người chỉ huy trực tiếp ở lán trại để điều phối các xe múc và xe tải, ở khu vực mỏ không phép.

Do vị trí khai thác đất nằm ở phía xa khu dân cư nên để "mục sở thị" điểm các đối tượng đang khai thác đất này, chúng tôi phải đóng vai những người buôn dưa hấu, vất vả qua nhiều ánh mắt của người cảnh giới.

Có mặt tại đây, không khỏi giật mình khi hoạt động khai thác đất trái phép diễn ra, hàng loạt lượt xe kéo về điểm tập kết để khai thác, không bị cấm cản. Không hề được cấp phép, nhưng các đối tượng vẫn điều các máy móc, phương tiện cơ giới để khai thác.

Theo người dân địa phương, hoạt động khai thác đất sét trái phép được diễn ra vào ban đêm, rất nhiều xe tải ra vào chở đất đi khác, gây náo loạn khu dân cư.

Dưới ánh đèn pha lập lòe, máy múc gạt lớp đất phù sa trên mặt qua một bên để lấy lớp đất sét phía dưới. Khi đất sét đổ cao quá thành thùng, các xe tải phủ bạt phóng bạt mạng di chuyển trên Quốc lộ 19C chở về bán cho lò gạch ở xã Canh Hiển (huyện Vân Canh).

Điều lạ lùng, các xe này đều cơi nới thành thùng, chở đất sét vượt quá chiều cao thành thùng, tự do di chuyển trên Quốc lộ 19C nhưng không bị xử lý.

Tối 22/3, bám theo hơn 10 km từ điểm khai thác tại làng Canh Lãnh ra trung tâm xã Canh Hòa rồi về điểm tập kết là một lò gạch nằm bên Quốc 19C thuộc xã Canh Hiển.

Trích xuất dữ liệu đăng kiểm, phương tiện 77H-022.34 có kích thước thùng hàng (dài x rộng x cao) lần lượt là 6000 x 2300 x 1040. Theo nhẩm tính, phương tiện trên có thể chở đến gần 20m3 đất chưa tính phần ngọn.

Một chủ lò gạch tại huyện Vân Canh cho biết, với giá đất sét hiện nay, một xe 20 khối như thế được mua để làm gạch, ngói với giá từ 4,5 - 5 triệu đồng.

Theo quan sát, mỗi giờ đồng hồ có khoảng 4, 5 lượt phương tiện như thế ra vào lấy đất, hoạt động này diễn ra từ chập tối đến khuya.

Chủ tịch xã "bó tay", Chủ tịch huyện hứa "truy" trách nhiệm

Thực trạng khai thác đất trái phép diễn ra ở xã Canh Hoà, thậm chí xe tải chở đất di chuyển trên đường cách trụ sở UBND xã chỉ 5m, thế nhưng điều ngạc nhiên cơ quan chức năng và người có trách nhiệm quản lý tại địa bàn lại "không hề hay biết".

Vấn nạn này không chỉ gây thất thoát tài nguyên, thất thu ngân sách nhà nước, ảnh hưởng môi trường, giao thông mà còn đang trở thành nỗi bức xúc lớn của người dân. Theo đại diện Sở TNMT tỉnh Bình Định, việc để xảy ra khai thác đất trái phép, trách nhiệm trước hết thuộc về quản lý của địa phương.

Ông Nguyễn Văn Kim - Chủ tịch UBND xã Canh Hòa tỏ ra khá bất ngờ trước hoạt động khai thác đất sét diễn ra trên địa bàn.

"Khai thác đất trộm ban đêm, chúng tôi chịu chết, đâu có biết đâu", ông Kim phân bua.

Sáng 23/3, Chủ tịch UBND xã Canh Hòa đã cùng chúng tôi đến hiện trường khai thác đất trái phép. Tại đây, các xe tải đã không còn hoạt động, chỉ còn lại chiếc máy múc ở hiện trường với dấu vết khai thác rất mới.

Tại gần khu vực này, năm 2021 cũng từng xảy vụ khai thác đất sét trái phép thế nhưng đến nay, chính quyền vẫn chưa bắt được thủ phạm "đất tặc" điều hành khai thác, vận chuyển đất sét ra ngoài.

UBND xã Canh Hòa lập biên bản yêu cầu chủ đất khôi phục lại hiện trạng, tuy nhiên hiện trường vẫn còn ngổn ngang, hầm hố đọng nước.

Canh Hoà đang là xã nằm trong danh sách thanh tra đột xuất về công tác quản lý đất đai năm 2022 trên địa bàn huyện Vân Canh.

Tuy nhiên, lại để "đất tặc" đưa máy móc vào xới tung, bất chấp quy định pháp luật để thu lợi bất chính, chính quyền địa phương không ngăn chặn kịp thời.

Điều này, khiến người dân không khỏi băn khoăn, nghi ngờ về công tác quản lý, dấu hiệu buông lỏng, thiếu năng lực ngăn chặn xử lý sai phạm… đến từ cơ quan có trách nhiệm trên địa bàn.

Chủ tịch UBND huyện Vân Canh Lương Đình Tiên cho biết, thời gian qua hoạt động khai thác đất sét trái phép trên địa bàn chủ yếu diễn ra vào ban đêm.

Đích thân ông Đình Tiên cũng từng nhiều lần buộc phải "thị sát" lúc giữa đêm, sau khi nhận được nhiều cuộc gọi "phàn nàn" của người dân vì để hoạt động khai thác đất trái phép diễn ra, ảnh hưởng đến cuộc sống của họ.

Năm 2021, bản thân ông Nguyễn Văn Kim - Chủ tịch UBND xã Canh Hoà đã bị phê bình vì chưa hoàn thành trách nhiệm, để xảy ra tình trạng khai thác khoáng sản trái phép. Tuy nhiên, lần này hoạt động khai thác khoáng sản trái phép lại tiếp tục tái diễn ở xã Canh Hoà, gây bức xúc cho người dân.

"Đối với vụ việc ở xã Canh Hoà, chúng tôi sẽ yêu cầu kiểm tra lập biên bản, truy tìm chủ đất, người khai thác đất trái phép để xử lý. Xác minh xong, huyện sẽ đưa ra hướng xử lý đối với người có trách nhiệm quản lý ở xã, đây sẽ là nội dung được đưa vào cuộc thanh tra năm nay tại xã Canh Hoà", ông Đình Tiên khẳng định.

×