Lão võ sư năm nay đã ngoài 90 tuổi, sống ở xã Bình Nghi, huyện Tây Sơn, Bình Định. Ông chậm rãi giải thích bằng chất giọng Bình Định không lẫn vào đâu được: “Độc xà thám nguyệt hiểu nôm na là một con rắn ngóc đầu lên dòm (nhìn) trăng, đó là tuyệt chiêu mà tui đã dày công khổ luyện từ thời trai trẻ”. Nói xong, ông dẫn chúng tôi ra trước hiên nhà, nơi vẫn còn dấu tích một trận so tài kỳ lạ.

Năm 1998, khi võ sư Phan Thọ đã 73 tuổi, có một đoàn khách từ Hàn Quốc đến thăm. Trong đoàn có một cao thủ taekwondo mới ngoài 30 tuổi. Qua người phiên dịch, võ sư Phan Thọ được biết anh người Hàn kia có ý chê võ cổ truyền Việt Nam chưa đẳng cấp, nên ông tự ái. “Nói thấy ghét nên tui phải trổ nghề”. Mọi người can ngăn vì võ sư tuổi đã cao, lỡ có chuyện gì thì không hay nhưng ông đã quyết.

Khoảnh sân trước nhà là nơi tỷ thí. Hai đối thủ, một già một trẻ vừa chào sân thì anh chàng người Hàn đã tung ngay một cú đòn chân sấm sét. Võ sư Phan Thọ hụp đầu xuống né cú đá. Vẫn còn đà, bàn chân đi giày của anh kia vung thẳng đến cây cột trước hiên nhà, kêu đánh rầm một tiếng, cả căn nhà cũ như rung rinh muốn sập, còn cây cột xi măng thì bị rạn nứt.

Cú đá kinh hồn này chưa xong thì đã đến cú đá khác. Đợi cho đối thủ vung chân lên thật cao, võ sư Phan Thọ lẹ làng rùn người xuống thấp rồi dùng toàn lực của cơ thể tập trung vào phần đầu, húc mạnh vào bụng dưới của anh ta. “Độc xà” đã “thám nguyệt”! Anh chàng người Hàn bị húc bay lên cao rồi rơi cái ịch xuống sân gạch, không nhúc nhích, mọi người phải khiêng lên ô tô. Tỉnh lại, anh ta thừa nhận đã nhận định sai về võ cổ truyền Việt Nam.

Trước đó, cũng với tuyệt chiêu độc xà thám nguyệt, võ sư Phan Thọ đã hai lần hạ gục các cao thủ taekwondo khác. Những năm chiến tranh, Bình Định là địa bàn đóng quân của sư đoàn Mãnh Hổ, Đại Hàn (Hàn Quốc ngày nay). Biết ông có võ, một sĩ quan Mãnh Hổ đến nhà cà khịa thách đấu, nói rằng ông mà thắng thì viên sĩ quan này sẽ cho ông một rổ lựu đạn để đi đánh cá trên sông Côn. Ông nhận lời, không phải vì rổ lựu đạn mà vì tự ái dân tộc. Ông nói: “Tui học võ là để bảo vệ mình và giúp người, không hề có ý định đánh nhau với ai, nhưng hễ kẻ nào chê võ cổ truyền Việt Nam là tui chịu không được, phải oánh”.

Địa điểm thi đấu là một khoảnh đất rộng tại thị trấn Phú Phong (huyện Tây Sơn). Vào trận, ông để cho viên sĩ quan kia thoải mái tung chân còn ông liên tục né đòn, rồi bất ngờ tung ra tuyệt chiêu Độc xà thám nguyệt. Viên sĩ quan đổ gục như cây chuối bị một cây đao sắc phạt ngang lưng.

Nhưng vang dội nhất là trận võ sư Phan Thọ thắng một ngũ đẳng huyền đai taekwondo tại Pleiku (Gia Lai) vào quãng năm 1971-1972. Lần ấy, nhân giỗ tổ Hùng Vương, đoàn võ thuật Bình Định do võ sư Hà Trọng Sơn (người được võ lâm tôn vinh là Hùm xám miền Trung) dẫn đầu lên biểu diễn võ. Trong những người xem có một thiếu tá của Sư đoàn Bạch Mã, Đại Hàn. Ra mặt coi thường, viên sĩ quan này đã rủ các võ sĩ Bình Định đánh nhau, xem võ nào hơn. Phan Thọ được mọi người đề nghị nhận lời thách đấu.

Lúc ấy, sàn đài đã tháo dây. Võ sư Phan Thọ chỉ 58 kg còn viên sĩ quan kia to cao, nặng trên 80 kg. Mới xáp vô là đối thủ động thủ liền, không thèm chào sân. Biết được thế mạnh của taekwondo là các đòn chân, võ sư Phan Thọ cứ để viên sĩ quan ra chân thoải mái. “Anh ta tung chân vun vút chừng mấy chục cái thì tui sử dụng chiêu Độc xà thám nguyệt. Anh ta ngã dập mặt xuống đất, máu chảy nhiều, nên xin ngừng trận đấu”, võ sư Phan Thọ kể lại.

Cuộc đời của lão võ sư Phan Thọ không chỉ là mấy trận tỷ thí kể trên mà còn nhiều giai thoại khác. Ví dụ như lần đánh nhau với con heo rừng nặng trên 200 kg để bảo vệ dân làng. Là người thông thạo 18 loại binh khí cổ truyền, ông dành cả cuộc đời để học và nghiên cứu võ. Giờ tuổi đã cao, nhưng ông vẫn nhận lời truyền dạy võ cho một đơn vị đặc công của quân đội.

Nhớ lại chuyện hồi trẻ đã từng bán bò của vợ đi học võ, ông cười vang: “Nhà có hai con bò, tui nói với bả bán bớt một con để tui học võ. Vậy là bả vui vẻ nói bán luôn hai con để anh học cho giỏi”.

×