Theo phim tài liệu "Bí ẩn của những chiến binh đất nung" (Mysteries of the Terracotta Warriors, Netflix, 2024), sau khi Tần Thủy Hoàng băng hà, Thừa tướng Lý Tư và Triệu Cao lập mưu đưa hoàng tử út Hồ Hợi lên ngôi vua. Tuy nhiên, cả 3 nhanh chóng gặp phải kết cục bi thảm.

Sau khi lên ngôi, Tân đế Hồ Hợi bị Triệu Cao xúi giục, giết chết Lý Tư. Sau đó, Hồ Hợi cũng bị Triệu Cao ủ mưu tiêu diệt.

Triệu Cao ép Hồ Hợi uống thuốc độc tự sát, rồi lập một người khác lên làm hoàng đế bù nhìn. Nhưng y không ngờ lại bị chính "quân cờ" của mình giết chết.

Đó là Doanh Tử Anh, vị hoàng đế thứ 3, cũng là hoàng đế cuối cùng của nhà Tần với thời gian trị vì chỉ vỏn vẹn 46 ngày.

Thân thế bí ẩn của Doanh Tử Anh

Cho đến nay, thân thế của Doanh Tử Anh vẫn còn nhiều bí ẩn. Sử ký của Tư Mã Thiên, trong 2 thiên ghi chép khác nhau về thân thế của Tần Tử Anh:

- Tần Thủy Hoàng bản kỷ ghi: ông là "con người anh của Tần Nhị Thế", tức là cháu gọi Tần Nhị Thế bằng chú.

- Lý Tư liệt truyện ghi: ông là "người em của Tần Thủy Hoàng", tức là chú của Tần Nhị Thế.

Cả hai thiên trên đều thống nhất ghi thêm một tình tiết khác: Doanh Tử Anh khi mưu giết Triệu Cao có "bàn mưu với hai người con". Hai người con của Doanh Tử Anh đủ lớn để bàn đại sự; trong khi Tần Thủy Hoàng - cụ nội của họ theo Tần Thuỷ Hoàng bản kỷ - nếu còn sống đến thời điểm đó (207 TCN) thì mới 52 tuổi. Điều này khó xảy ra trên thực tế. Giả thuyết Doanh Tử Anh là em của Tần Thủy Hoàng có phần hợp lý hơn...

Diệt trừ hoạn quan Triệu Cao

Hoạn quan Triệu Cao dựng Tần Nhị Thế lên ngôi năm 210 TCN và nhiều năm khống chế Tần Nhị Thế, nắm quyền điều hành việc triều chính. Khởi nghĩa nông dân do Trần Thắng và Ngô Quảng phát động lan rộng, các nước chư hầu cũ thời Chiến Quốc nổi lên khôi phục chống Tần.

Cuối năm 207 TCN, quân chư hầu sắp kéo vào Hàm Dương. Vị tướng giỏi duy nhất của nhà Tần ngoài mặt trận là Chương Hàm bị triều đình bức bách đã đầu hàng tướng nước Sở là Hạng Vũ. Triệu Cao nhiều lần giấu Tần Nhị Thế về nguy cơ từ những người chống đối, tới lúc đó không giấu được nữa, bèn giết chết Tần Nhị Thế và toan thông mưu với một tướng nước Sở khác là Lưu Bang để diệt nhà Tần chia đôi Quan Trung.

Triệu Cao bèn lập Doanh Tử Anh lên ngôi. Triệu Cao triệu tập các đại thần lại nói rằng:

Nguyên trước Tần là một vương quốc, Tần Thủy Hoàng làm vua cả thiên hạ nên xưng đế. Nay sáu nước lại tự lập, đất đai của Tần càng nhỏ đi, làm đế là chỉ có cái tên hão mà thôi, như thế không nên, nên làm vương như trước. Vì vậy Doanh Tử Anh chỉ được lập làm Tần Vương như các đời vua thời Chiến Quốc.

Triệu Cao nói với Doanh Tử Anh rằng trước khi ra thái miếu để nhận ấn làm vua, phải ăn chay 5 ngày. Doanh Tử Anh biết ý đồ của Triệu Cao, bèn bàn với hai người con:

Thừa tướng Triệu Cao giết Tần Nhị Thế ở "Vọng di cung", sợ bị quần thần giết nên giả vờ lập ta. Ta nghe nói Triệu Cao đã giao ước với Sở tiêu diệt dòng họ nhà Tần và làm vương ở Quan Trung. Nay ông ta bảo ta ăn chay ra miếu tức là muốn nhân đấy giết ta ở trong miếu. Ta cáo bệnh không đi, thừa tướng thế nào cũng thân hành đến, khi đến thì ta sẽ giết.

Ông bèn giả cách cáo ốm, không ra làm lễ trai giới. Triệu Cao sai người mời Doanh Tử Anh mấy lần. Ông không đi. Triệu Cao thân hành đến tận nơi gặp ông nói:

Việc tôn miếu là việc quan trọng. Tại sao nhà vua lại không đi? 

Doanh Tử Anh bất ngờ cầm giáo đâm chết Triệu Cao ở trai cung. Sau đó ông giết ba họ Triệu Cao.

Lý Tư liệt truyện chép sự việc này hơi khác: Doanh Tử Anh bàn mưu với hai con và hoạn quan Hàn Đàm. Khi Triệu Cao bị dụ đến, Hàn Đàm cầm giáo đâm chết Triệu Cao.

Mất nước và bị giết

Doanh Tử Anh lên ngôi từ cuối tháng 8/207 TCN. Khi đó lực lượng quân Tần ngoài mặt trận đã rất suy yếu, không chống nổi quân chư hầu, liên tiếp bại trận.

Tháng 10/206 TCN, tướng Sở Lưu Bang tiến vào Quan Trung. Khi đến Bái Thượng, Lưu Bang sai người bảo Doanh Tử Anh đầu hàng. Doanh Tử Anh liệu thế không chống cự nổi, bèn buộc dây ấn ngọc tỷ truyền quốc vào cổ, ngồi trên một chiếc xe gỗ không sơn do một con ngựa trắng kéo mang ấn, phù của thiên tử đầu hàng ở gần Chỉ Đạo.

Tính từ khi Doanh Tử Anh lên ngôi cuối tháng 8 tới đầu tháng 10 chỉ có 46 ngày. Tháng 11 năm đó, Hạng Vũ tiến vào Quan Trung, đứng đầu các chư hầu. Doanh Tử Anh được Lưu Bang giao nộp lại cho Hạng Vũ. Hạng Vũ giết chết ông và các công tử của Tần, nhà Tần chính thức diệt vong.

×