Những người dẫn đầu đổi mới sáng tạo, đột phá

Từ đầu những năm 1990, một số doanh nghiệp nhà nước đã được đầu tư và tạo điều kiện rất lớn để xây dựng ngành công nghiệp ô tô của Việt Nam. Tuy nhiên, sau hơn 30 năm nỗ lực, ngành ô tô quốc doanh vẫn chưa hình thành.

Trong lúc đó, tỷ phú Phạm Nhật Vượng chỉ bắt đầu sản xuất ô tô vào năm 2017, nhưng đã cho xuất xưởng chiếc ô tô Vinfast đầu tiên vào năm 2019. Vinfast thực chất đã chính thức đánh dấu sự ra đời của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam.

Trên đây là một ví dụ hết sức thuyết phục về vai trò của các tỷ phú đối với sự nghiệp công nghiệp hóa và phát triển kinh tế của đất nước.

Việc đặt ra mục tiêu có 10 tỷ phú đô la đến năm 2030 của Chính phủ Việt Nam có thể được xem là một chỉ báo về sự phát triển kinh tế và thịnh vượng của đất nước.

Mục tiêu này không chỉ là bề nổi về số lượng tỷ phú mà còn phản ánh sự phấn đấu của Việt Nam trong việc tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi, nâng cao khả năng cạnh tranh và khuyến khích đầu tư, đổi mới sáng tạo, cũng như phát triển các doanh nghiệp lớn có khả năng vươn ra thị trường quốc tế.

Sự gia tăng số lượng tỷ phú có thể là dấu hiệu của sự tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ, nơi các công ty phát triển và tạo ra giá trị lớn, từ đó làm giàu cho các nhà sáng lập và cổ đông. 

Ngoài ra, các tỷ phú thường là những người dẫn đầu trong đổi mới sáng tạo và đầu tư vào các công nghệ mới, giúp thúc đẩy năng suất và cải tiến kỹ thuật trong nền kinh tế.

Cuối cùng, sự xuất hiện của tỷ phú thường liên quan đến sự phát triển của các ngành công nghiệp mới, chẳng hạn như công nghệ, tài chính, hoặc bất động sản, phản ánh sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế từ truyền thống sang hiện đại.

Các tỷ phú có thể đóng vai trò quan trọng và đa dạng trong nền kinh tế thông qua nhiều cách khác nhau.

Trước hết, các tỷ phú thường có khả năng đầu tư lớn vào các dự án mang tính đột phá và công nghệ mới, từ đó thúc đẩy đổi mới và sáng tạo trong nền kinh tế. Họ cũng có thể tạo ra các quỹ đầu tư mạo hiểm để hỗ trợ các startup, giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và giải quyết việc làm.

Ví dụ, Elon Musk đã đầu tư mạnh mẽ vào công nghệ xe điện và du hành vũ trụ. Sự đầu tư này không chỉ thúc đẩy sự phát triển của công nghệ mới mà còn tạo ra hàng ngàn công việc và thúc đẩy ngành công nghiệp này phát triển vượt bậc.

Doanh nghiệp do các tỷ phú sáng lập hoặc quản lý thường phát triển quy mô lớn và có thể tạo ra hàng ngàn công việc, từ đó góp phần vào sự ổn định và phát triển kinh tế xã hội.

Jeff Bezos, nhà sáng lập của Amazon, đã biến công ty này thành một trong những tập đoàn bán lẻ lớn nhất thế giới. Amazon hiện tại là một trong những nhà tuyển dụng lớn nhất trên toàn cầu, với hàng trăm ngàn nhân viên trên toàn thế giới.

Những tỷ phú có tiếng tăm và uy tín cao có thể thu hút sự chú ý và đầu tư từ nhà đầu tư nước ngoài, cung cấp thêm nguồn lực tài chính và chuyên môn kỹ thuật cho nền kinh tế. Với sự phát triển của Reliance Industries, Mukesh Ambani không chỉ làm giàu cho bản thân mà còn thu hút đầu tư nước ngoài vào Ấn Độ, đặc biệt là trong lĩnh vực viễn thông và năng lượng.

Các tỷ phú có thể đóng vai trò như những nhà lãnh đạo suy nghĩ đột phá, thúc đẩy sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân thông qua các hoạt động kinh doanh và quản lý. Sự thành công của họ có thể khuyến khích doanh nghiệp nhỏ và vừa mở rộng và đổi mới.

Jack Ma đã phát triển Alibaba thành một trong những nền tảng thương mại điện tử và công nghệ thông tin lớn nhất thế giới, thúc đẩy sự phát triển của hàng ngàn doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Trung Quốc.

Nhiều tỷ phú đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng lớn, như xây dựng đường sá, cầu cảng, và nhà máy, điều này không chỉ tạo ra việc làm mà còn góp phần nâng cao năng lực sản xuất và hiệu quả kinh tế.

Tỷ phú Carlos Slim của Mexico đã đầu tư vào nhiều dự án cơ sở hạ tầng trên khắp Mỹ Latinh, trong đó có các dự án xây dựng đường cao tốc, cầu và nhà máy.

Nhiều tỷ phú cũng tích cực tham gia vào các hoạt động từ thiện và phát triển xã hội, đóng góp vào giáo dục, y tế, và giải quyết các vấn đề xã hội khác. Sự tham gia này không chỉ giúp cải thiện điều kiện sống mà còn hỗ trợ phát triển bền vững.

Bill Gates thông qua Quỹ Bill & Melinda Gates đã đầu tư hàng tỷ đô la vào các chương trình sức khỏe toàn cầu, giáo dục và phát triển nông nghiệp, nhằm giải quyết các vấn đề như bệnh tật, đói nghèo và bất bình đẳng giáo dục trên toàn thế giới.

Tỷ phú Phạm Nhật Vượng của nước ta cũng đầu tư hàng ngàn tỷ đồng cho công tác từ thiện ở Việt Nam. Mặc dù, có vẻ như ông ít truyền thông về những đóng góp này của mình.

Những ví dụ nói trên minh họa rõ ràng vai trò của các tỷ phú trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tạo việc làm, thu hút đầu tư, phát triển kinh tế tư nhân, cải thiện cơ sở hạ tầng và tham gia vào các hoạt động từ thiện, góp phần đáng kể vào sự phát triển kinh tế và xã hội.

Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng, việc tập trung vào chỉ số tỷ phú không nhất thiết phản ánh chính xác sự phân bổ lợi ích kinh tế trong xã hội. Số lượng tỷ phú tăng lên không nhất thiết dẫn đến việc cải thiện chất lượng sống chung cho toàn bộ dân cư.

Việc đánh giá tác động của chỉ tiêu này cần được xem xét một cách toàn diện, bao gồm cả mặt lợi ích và các thách thức về mặt xã hội và kinh tế.

6 rủi ro và 7 giải pháp

Mặc dù các tỷ phú có thể đóng vai trò tích cực trong sự phát triển kinh tế và xã hội, họ cũng có thể mang lại một số rủi ro và thách thức cho đất nước:

Thứ nhất, sự giàu có đáng kể của các tỷ phú có thể làm sâu sắc thêm khoảng cách giàu nghèo, nhất là khi lợi ích kinh tế tập trung chủ yếu vào một nhóm nhỏ người. Điều này có thể dẫn đến bất ổn xã hội và cảm giác bất công trong cộng đồng.

Thứ hai, các tỷ phú có khả năng ảnh hưởng lớn đến các quyết sách chính trị thông qua việc tài trợ cho các chiến dịch chính trị hoặc qua các mối quan hệ cá nhân với các nhà lãnh đạo chính trị. Điều này có thể dẫn đến quyết định chính sách ưu ái lợi ích riêng và thiếu công bằng.

Thứ ba, kinh tế có thể trở nên phụ thuộc quá mức vào một số ít các tỷ phú và doanh nghiệp lớn, làm giảm sự cạnh tranh lành mạnh và khả năng đổi mới của các doanh nghiệp nhỏ hơn.

Thứ tư, một số tỷ phú có thể theo đuổi lợi nhuận trước mắt mà bỏ qua các vấn đề môi trường và xã hội, dẫn đến các hoạt động kinh doanh không bền vững và có hại cho môi trường.

Thứ năm, các tỷ phú có nguồn lực để tối ưu hóa thuế và sử dụng các khu vực thuế thấp để giảm bớt nghĩa vụ tài chính với nhà nước, điều này ảnh hưởng tiêu cực đến nguồn thu thuế và tài chính công của đất nước.

Thứ sáu, các tỷ phú và công ty do họ kiểm soát có thể sử dụng quyền lực thị trường để loại bỏ cạnh tranh, đặt ra giá cả không công bằng hoặc hạn chế lựa chọn của người tiêu dùng.

Các rủi ro này đòi hỏi sự quản lý thông minh và cân bằng từ phía Chính phủ và các cơ quan quản lý để đảm bảo rằng hoạt động của các tỷ phú đóng góp vào sự phát triển bền vững và công bằng xã hội mà không gây ra các hệ lụy tiêu cực.

Để hóa giải các rủi ro tiềm tàng mà các tỷ phú có thể tạo ra cho đất nước, có thể cần áp dụng một số giải pháp sau đây:

Thứ nhất, áp dụng chính sách thuế lũy tiến đối với các tỷ phú để đảm bảo họ đóng góp một tỷ lệ công bằng vào ngân sách nhà nước, giúp giảm thiểu sự chênh lệch thu nhập và phân phối lại thu nhập một cách công bằng hơn.

Thứ hai, cần thực thi mạnh mẽ luật chống độc quyền để ngăn chặn các tỷ phú sử dụng quyền lực kinh tế của mình để loại bỏ cạnh tranh, kiểm soát thị trường và định giá không công bằng.

Tiếp đó, thiết lập các quy định rõ ràng về việc tài trợ cho chính trị và các hoạt động vận động hành lang để hạn chế sự ảnh hưởng không thích hợp của các tỷ phú đến chính sách công.

Thứ tư, thúc đẩy các chính sách bảo vệ quyền của người tiêu dùng và hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ, nhằm ngăn chặn sự lấn át của các doanh nghiệp lớn do các tỷ phú điều khiển.

Bên cạnh đó, phải khuyến khích hoặc yêu cầu các tỷ phú và công ty của họ thực hiện trách nhiệm xã hội, bao gồm đầu tư vào cộng đồng, bảo vệ môi trường và thực hiện các hoạt động kinh doanh một cách bền vững.

Thứ sáu, thực hiện các chính sách và quy định để ngăn chặn các nhà đầu tư, bao gồm cả các tỷ phú, từ các hoạt động đầu tư có hại cho môi trường hoặc xã hội, như khai thác tài nguyên một cách không bền vững.

Thứ bảy, đầu tư vào giáo dục và đào tạo để nâng cao khả năng cạnh tranh của lực lượng lao động, giảm phụ thuộc vào một số ít các doanh nghiệp lớn do các tỷ phú điều hành.

Việc thực hiện những giải pháp này đòi hỏi sự phối hợp từ nhiều cơ quan chức năng và sự hỗ trợ từ cộng đồng nhằm đảm bảo một môi trường kinh doanh công bằng và một xã hội công bằng hơn.

Với những giải pháp này, mục tiêu có 10 tỷ phú đô la vào năm 2030 sẽ thật sự có ý nghĩa, thật sự đưa lại lợi ích cho sự phát triển của đất nước.

×