Trại rắn Đồng Tâm - một địa danh gắn liền với lịch sử phát triển nuôi và nghiên cứu rắn ở Việt Nam - ra đời từ những năm 1977 tại huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang (từ ngày 1/7 sẽ là tỉnh Đồng Tháp). Được thành lập với mục tiêu ban đầu là nghiên cứu khoa học và nuôi các loài rắn, Trại rắn Đồng Tâm đã trở thành điểm sáng trong việc khai thác và bảo tồn nguồn gen động vật hoang dã.

Những năm đầu thành lập, Trại rắn Đồng Tâm gặp rất nhiều khó khăn. Đội ngũ khoa học ban đầu phải đối mặt với thách thức về kỹ thuật nuôi, chế biến và sử dụng các sản phẩm từ rắn. Tuy nhiên, với sự kiên trì và tâm huyết, các nhà khoa học đã từng bước xây dựng nên một trung tâm nghiên cứu chuyên sâu về rắn, góp phần quan trọng vào việc phát triển ngành nuôi và khai thác dược liệu từ rắn.

Với diện tích trên 12 ha, Trại rắn Đồng Tâm hiện có một Khoa Cấp cứu rắn độc, một Bảo tàng rắn và một khu vườn thuốc Nam, với hơn 120 loài thảo dược cung cấp nguyên liệu dược phẩm cho 20 cơ sở y tế, bệnh viện trong khu vực phục vụ điều trị cho các chiến sĩ bộ đội và nhân dân.

Hiện Trại rắn Đồng Tâm có hơn 2.000 cá thể rắn thuộc 40 loài khác nhau được nuôi trong môi trường tự nhiên và bán tự nhiên. Trong đó, có hơn 250 cá thể rắn hổ đất và 150 cá thể rắn hổ mang chúa… Khu vực nuôi rắn bán tự nhiên có khoảng 200 chuồng rắn hổ mang, mỗi chuồng có diện tích khoảng 1 m2, được xây dựng kiên cố phù hợp với tập tính, sinh lý của từng loài rắn... Ngoài ra, tại đây du khách còn được chiêm ngưỡng nhiều loài động vật quý hiếm khác như trăn, cá sấu, ba ba, hổ, gấu, vượn…

Đặc biệt, nơi đây còn có Bảo tàng rắn với hơn 40 tiêu bản loài rắn và đã được đưa vào Sách kỷ lục Việt Nam là Bảo tàng rắn đầu tiên của Việt Nam. Các tiêu bản về rắn được trưng bày ở bảo tàng với kỹ thuật tạo hình công phu, được bảo quản trong dung môi trong suốt, đây cũng là nơi phục vụ đắc lực cho các nhà khoa học, nghiên cứu sinh, sinh viên về chuyên ngành Lớp Bò sát đến nghiên cứu, học tập...

Bên cạnh nghiên cứu khoa học, sản xuất thuốc Y học cổ truyền, cấp cứu và điều trị rắn độc cắn, Trại rắn Đồng Tâm còn phát huy thế mạnh đặc thù của vùng miền và khai thác lợi thế sẵn có để phát triển du lịch. Đến với trại rắn, du khách như lạc vào “vương quốc” của các loài rắn, được tận mắt nhìn thấy hàng trăm loại rắn khác nhau, từ những loài rắn hiền lành như rắn nước, rắn ráo, đến các loài rắn độc hổ mang chúa, hổ mang đất, hổ mèo, rắn cạp nong, rắn cạp nia, rắn lục đuôi đỏ...

Những loại rắn độc có kích thước dài gần 4m, nặng hơn 15kg... nuôi trong chuồng, lồng, với điều kiện tự nhiên, cứ đến mùa sinh sản tạo thành một hệ sinh thái bảo tồn động vật hấp dẫn cho du khách tìm tòi, khám phá.

Bên cạnh đó, Trại rắn Đồng Tâm còn dành một khoảng không gian rộng để đầu tư “Đảo vượn” nằm cách biệt với trại rắn. Ngoài ra, còn có những vườn thuốc Nam, cây cảnh, nhà nuôi thú, vườn chim… được xây dựng theo lối vườn “bách thú bách thảo”. Đây cũng là nơi thu hút nhiều gia đình và các trường học tổ chức những buổi dã ngoại cho các em học sinh đến tham quan, tìm hiểu.

Thiếu tá Đàm Huy Hoàng, Giám đốc Trung tâm Nuôi trồng, nghiên cứu chế biến dược liệu cho biết: Ngày nay, Trại rắn Đồng Tâm không chỉ là địa điểm nghiên cứu khoa học, mà còn trở thành điểm du lịch độc đáo, thu hút hàng ngàn du khách mỗi năm. Khách tham quan có cơ hội trải nghiệm không gian hoàn toàn mới lạ với nhiều hoạt động thú vị như: Tham quan khu nuôi với hàng trăm loài rắn khác nhau; xem các chuyên gia trình diễn kỹ năng bắt và huấn luyện rắn; tìm hiểu quy trình chiết xuất nọc rắn phục vụ y học; trải nghiệm không gian sinh thái độc đáo của vùng đất Đồng Tâm…

Điểm đặc biệt thu hút du khách khi đến với Trại rắn Đồng Tâm chính là những buổi trình diễn nghệ thuật với rắn, du khách có thể chứng kiến sự khéo léo và bản lĩnh của các huấn luyện viên trong việc kiểm soát những loài bò sát nguy hiểm.

Sự kết hợp giữa không gian thoáng mát với đa dạng các loài rắn, động vật quý hiếm đã tạo nên nét độc đáo cho Trại rắn Đồng Tâm. Vào dịp cuối tuần, nơi đây thu hút hơn 2.000 khách du lịch trong và ngoài nước, vào dịp lễ tết tăng lên 5.000 lượt khách. Trại rắn Đồng Tâm được ngành Văn hóa, Thể thao và Du lịch bình chọn là một trong những điểm du lịch thu hút nhiều lượt khách đến tham quan nhất tại Tiền Giang. Song song đó, Trại rắn Đồng Tâm còn được Hiệp hội Du lịch Việt Nam trao tặng Bằng khen là điểm du lịch tiêu biểu, tích cực tham gia và hỗ trợ các hoạt động của Hiệp hội Du lịch Đồng bằng sông Cửu Long…

Theo Ban Giám đốc Trung tâm Nuôi trồng, nghiên cứu chế biến dược liệu, thời gian tới, phát huy những kết quả đạt được, Ban Giám đốc tập trung lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ “Phát triển và khai thác nguồn gen rắn hổ mang đất và hổ mang chúa làm nguyên liệu sản xuất thuốc”; tham gia Chương trình Khoa học và Công nghệ với Viện Y học cổ truyền Quân đội thực hiện nhiệm vụ khoa học cấp Bộ Quốc phòng “Nghiên cứu xây dựng vườn thuốc mẫu trong Quân đội nhằm phục vụ công tác bảo tồn, đào tạo, huấn luyện, nghiên cứu khoa học, chăm sóc sức khỏe bộ đội và nhân dân”. Đảm bảo công tác trực cấp cứu và thu dung điều trị bệnh nhân bị rắn, côn trùng cắn; chăm sóc bệnh nhân tận tình, chu đáo, bảo đảm an toàn trong điều trị. Đồng thời, đầu tư xây dựng sửa chữa, nâng cấp một số hạng mục công trình mới phục vụ khách tham quan du lịch; tập trung phát triển tăng đàn các loài rắn, thú quý hiếm; đảm bảo an toàn trong biểu diễn lấy nọc rắn phục vụ khách tham quan.

Cùng với đó, nghiên cứu các sản phẩm mới đa dạng mặt hàng của trung tâm, tăng cường công tác quảng cáo marketing, giới thiệu sản phẩm dịch vụ du lịch, tiếp tục nâng tầm uy tín, thương hiệu “Trại rắn Đồng Tâm”. 

Có thể nói, Trại rắn Đồng Tâm không chỉ là điểm du lịch, mà còn là một di sản sống động trong việc nghiên cứu, bảo tồn và khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên động vật hoang dã. Với sự kết hợp giữa nghiên cứu khoa học và trải nghiệm du lịch, Trại rắn Đồng Tâm xứng đáng trở thành một điểm đến không thể bỏ qua cho du khách yêu thích khám phá và trải nghiệm. Những hoạt động du lịch độc đáo của trại rắn trong dịp tết sẽ giúp du khách có một cái nhìn mới về giá trị của dược liệu, cũng như mang lại những trải nghiệm khó quên trong không khí đón tết ấm áp.

Với mục đích tất cả vì nhân dân phục vụ, năm 2005, Trại rắn Đồng Tâm được Nhà nước và các bộ, ngành đầu tư xây dựng Khoa Cấp cứu rắn độc, nhà xưởng và các trang thiết bị máy móc để phục vụ tốt hơn nhu cầu điều trị bệnh cho nhân dân.

Với phương châm “Nuôi rắn phải trị được rắn cắn”, nhiều năm qua, trại rắn đã cứu sống trên 25.000 nạn nhân bị rắn độc cắn. Trại rắn có những chuyên gia và đội ngũ y, bác sĩ trình độ cao với bề dày kinh nghiệm điều trị rắn độc cắn.

Năm 2024, trại rắn đã tổ chức cấp cứu, thu dung điều trị cho 996 lượt bệnh nhân, trong đó rắn độc cắn chiếm 60,6%, tỷ lệ điều trị khỏi, ra viện 99,7%. Trại rắn Đồng Tâm cũng đã phối hợp với Bệnh viện Quân y 120 tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho 100% cán bộ, công nhân viên trong đơn vị.

×