Bình luận
0
Đón mùa xuân mới Ất Tỵ 2025, trong bối cảnh cả nước đang chuyển mình mạnh mẽ để bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, tìm trong chính sử, bồi hồi nhớ lại một vị quan vương triều nhà Nguyễn có nhiều ý tưởng cải cách, canh tân đất nước, đó là Nguyễn Trường Tộ.
Và thật vinh dự, một lần qua Phú Yên trong nước non ngàn dặm, ông đã để lại một bài thơ trác tuyệt giữa núi sông!
Trãi lòng cùng đất nước
Ông chưa bao giờ là trạng nguyên, nhưng thuở nhỏ học hành quá giỏi, được các thầy đồ xứ Nghệ “phong tặng” để bày tỏ lòng yêu mến một danh sĩ xuất chúng của quê hương như câu thơ của thi thánh Đỗ Phủ: Độc phá vạn trung thư/ Hành quá vạn lý lộ (Đọc nát vạn cuốn sách/ Đi nát vạn dặm đường).
Nguyễn Trường Tộ (1830-1871) ghi dấu ấn trong lịch sử Việt Nam thế kỷ XIX với 30 bản điều trần dâng lên vua Tự Đức và triều đình Huế đề xuất canh tân đất nước về chính trị, nội chính, tài chính, kinh tế, võ bị (quốc phòng), học thuật, ngoại giao và cải cách về văn hóa, bảo tồn di tích lịch sử.
Ông từng được vua Tự Đức nhà Nguyễn tiếp kiến ở nhà Tả Vu trong Tử Cấm Thành (Đại nội Huế) ngày 17/8/1866 và được nhà vua đích thân giao một số nhiệm vụ theo dõi ý đồ của thực dân Pháp.
Ông còn là một kiến trúc sư lỗi lạc trực tiếp thiết kế và chỉ đạo thi công tu viện dòng Thánh Phaolô năm 1864 (ngày nay tọa lạc tại số 4 Tôn Đức Thắng, quận 1, TP Hồ Chí Minh), một công trình kiến trúc độc đáo đậm dấu ấn châu Âu còn lưu giữ đến ngày nay.
Tượng Phaolo Nguyễn Trường Tộ. Đồ họa: TRẦN QUỚI
Nguyễn Trường Tộ còn giúp Tổng đốc Nghệ An Hoàng Tá Viêm đào kênh Sát ở Hưng Nguyên Nghệ An, phát huy hiệu quả lâu bền cho nền canh nông.
Ông ấp ủ mở Trường Kỹ nghệ ở kinh đô Huế, được vua Tự Đức đồng ý nhưng nhiều ý kiến bảo thủ của các trọng thần phá ngang nên ý nguyện không thành. 30 bản điều trần của Nguyễn Trường Tộ cũng chìm vào quên lãng.
Tháng 11/1870, Nguyễn Trường Tộ gửi thư lên triều đình xin được vào Nam tổ chức đánh úp quân Pháp để thu hồi Nam Kỳ lục tỉnh, nhưng vua Tự Đức dùng dằng không quyết. Ông buồn chán về lại quê nhà và đột ngột từ trần ngày 22/11/1871, khi mới 41 tuổi! Di nguyện của ông khắc hai câu thơ người xưa trên mộ:
Nhất thất túc thành thiên cổ hận
Cố đầu hồi thị bách niên cơ
(Một kiếp sa chân muôn kiếp hận
Ngoảnh đầu cơ nghiệp ấy trăm năm)
Núi Đá Bia (TX Đông Hòa, tỉnh Phú Yên) nhìn từ xa. Ảnh: HUỲNH LÊ VIỄN DUY
Nguyễn Trường Tộ để lại cho đời nhiều tác phẩm nặng lòng với đất nước. Như GS Nguyễn Huệ Chi đúc kết: “…
Đóng góp cho văn học Việt, ông để lại nhiều tác phẩm mang phong cách “chính luận - trữ tình”, sắc bén, khúc chiết trong phân tích theo tư duy luận lý, vừa thấm đậm cảm hứng trữ tình của tác giả (phơi trải hết lòng mình)”.
Trong di cảo thơ để lại, thơ Nguyễn Trường Tộ mang phong cách trữ tình, khoáng đạt, hình thành hai nhánh “ngôn chí tự tình” (thể hiện chí khí của mình) và “tức cảnh sinh tình”.
CẢM NHẬN MỘT PHÚ YÊN HÙNG VĨ
Trong những bài thơ “tức cảnh sinh tình” có tuyệt tác Thạch Bi Sơn ngẫu thành (Trên núi Đá Bia tình cờ thành thơ), được sáng tác trong những năm 1866-1868, trên bước đường xuôi ngược từ Gia Định ra kinh đô Huế, dừng chân ở dịch trạm Phú Hòa trên đỉnh đèo Cả.
Trước cảnh quan diễm lệ, sơn thủy hữu tình: Đá Bia - Vũng Rô - đèo Cả (được vua Minh Mạng chọn khắc vào Tuyên đỉnh - một trong cửu đỉnh được đặt trong Thế Miếu - Đại nội Huế, là một trong chín ngọn núi thiêng của đất nước), trong lòng Nguyễn Trường Tộ nặng trĩu nỗi u hoài giữa núi non hùng vĩ, soi bóng xuống Vũng Rô muôn trùng sóng vỗ.
Năm 2010, người viết bài này được ban biên soạn phân công tuyển chọn các tác phẩm đặc sắc trước năm 1945 đã trân trọng chọn bài thơ này vào sách Văn học Phú Yên 400 năm (1611-2011).
Trước thềm xuân mới 2025, nối tiếp những mùa xuân đất nước đang chuyển động những bước đi mạnh mẽ tiến vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, xin được thành kính đề cập một bài thơ tuyệt tác của nhà cải cách chấn hưng đất nước Nguyễn Trường Tộ như một sức mạnh nội sinh tinh thần, tiếp sức hiện tại tiến về tương lai.
Thạch Bi Sơn ngẫu thành
Phong bất năng dao vũ bất thôi,
Bi truyền vạn cổ tự thôi ngôi.
Cô viên như tước bài sơn đỉnh,
Trác lập vô song trấn thủy ôi.
Tưởng thị bổ thiên tằng luyện quá,
Phi quan điền hải bị khu lai.
Nhược di chích trước thành song trước,
Địa tác bàn xan, hải tác bôi!
Nguyễn Văn Dũng tạm dịch:
Trên núi Đá Bia tình cờ thành thơ
Gió chẳng thể rung, mưa chẳng rơi
Bia truyền vạn cổ vẫn cao vời
Mình tròn như gọt bày trên núi
Sừng sững vô song trấn biển khơi
Nghĩ trước vá trời từng đúc luyện
Không ngừng lấp biển đến bờ phơi
Ngọn đơn nếu biến thành đôi ngọn
Đất hóa bàn ăn, biển rượu rồi!
Đất hóa bàn ăn, biển thành chén rượu! Một khí phách hiên ngang “ngẫu thành” trước giang sơn cẩm tú của một nhà cải cách, canh tân đất nước có tư duy đổi mới đến hành động quyết liệt. Tự hào thay quê hương Phú Yên trong lòng danh sĩ!
Đất hóa bàn ăn, biển thành chén rượu! Một khí phách hiên ngang “ngẫu thành” trước giang sơn cẩm tú của một nhà cải cách, canh tân đất nước có tư duy đổi mới đến hành động quyết liệt. Tự hào thay quê hương Phú Yên trong lòng danh sĩ!
Vườn Quốc gia Tràm Chim (VQG Tràm Chim) có diện tích 7.313ha. Vườn QGTC nằm trên địa bàn các xã mới gồm: Phú Thọ, Tràm Chim, Tam Nông và xã An Hòa, tỉnh Đồng Tháp mới (trước sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã, bỏ cấp huyện, VQG Tràm Chim thuộc địa phận huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp cũ). Hè này, về với Vườn quốc gia Tràm Chim, du khách sẽ cảm nhận được nhiều điều thú vị từ thiên nhiên...
Tôi đã uốn nắn lại con mình sau đó!
Chia sẻ
Sử gia đương thời cũng như ngày nay có không ít người đã ví chúa Trịnh Tùng như Tào Tháo vào thời Hán ở Trung Quốc. Cầm quyền trong thời loạn, Trịnh Tùng luôn phải đối phó với nhiều lực lượng và nguy cơ chống đối. Không có gì là ông ta không dám làm, kể cả giết vua, giết anh.
Chia sẻ
Người sinh tháng Âm lịch này có thể thúc đẩy sự thịnh vượng của gia đình và gặt hái được cuộc sống tươi đẹp cho riêng mình.
Chia sẻ
Tỉnh Quảng Ninh sẽ bố trí nguồn lực, triển khai và vận hành hệ thống thiết bị cảnh báo sớm dông lốc, sét… trên vịnh Hạ Long, vịnh Bái Tử Long.
Chia sẻ
Kể tử sau khi tới Nam Kinh cho tới khi Thái Bình Thiên Quốc thất bại, Hồng Tú Toàn có tổng cộng bao nhiêu mỹ nữ? Một cuốn sách có tên là “Giang Nam xuân mộng bút ký” có chép rằng, tổng cộng có hơn 3.400 phụ nữ trong một tổ chức khổng lồ chỉ để phục vụ một mình Hồng Tú Toàn.
Chia sẻ
Nhóm 5 nữ sinh đến khu vực hồ Vực Mấu, phường Hoàng Mai, Nghệ An để chơi. Không may, 3 nữ sinh đuối nước tử vong. Thi thể các em đã được tìm thấy.
Chia sẻ
Bộ Quốc phòng Nga ngày 31/7 cho biết, lực lượng nước này đã giành được quyền kiểm soát thành phố chiến lược Chasiv Yar, thuộc vùng Donetsk ở miền Đông Ukraine sau hơn một năm mở chiến dịch tấn công thành trì chiến lược này, theo Meduza.
Chia sẻ
Sự ra đi đột ngột của ông Hoàng Nam Tiến, Phó Chủ tịch Hội đồng trường Đại học FPT, vào chiều 31/7 ở tuổi 56 do đột quỵ và ngừng tim ngoại viện đã khiến giới công nghệ, xuất bản và đông đảo công chúng bàng hoàng, tiếc thương.
Chia sẻ
Tại tọa đàm trực tuyến Hỗ trợ pháp lý để người nghèo tiếp cận thủ tục đất đai hiệu quả hơn do Báo Nông thôn Ngày nay/điện tử Dân Việt tổ chức, các luật sư đã nêu vai trò quan trọng của Hội Nông dân các cấp trong việc giúp nông dân thoát nghèo.
Chia sẻ
Một người khi leo núi ở Vũng Tàu ngửi được mùi hôi thối bốc ra tại khu rừng rậm nên đến kiểm tra thì tá hỏa phát hiện thi thể người đang phân hủy mạnh.
Chia sẻ
Bà Bùi Thị Minh Hoài, Bí thư Thành ủy Hà Nội, Trưởng Ban Chỉ đạo Thành ủy Hà Nội về Phòng, chống tham nhũng,lãng phí, tiêu cực yêu cầu các cơ quan chức năng đẩy nhanh tiến độ, giải quyết dứt điểm 5 vụ án diện Ban Chỉ đạo Thành ủy theo dõi, chỉ đạo. Đưa một số vụ việc lãng phí nghiêm trọng, dư luận xã hội quan tâm vào diện Ban Chỉ đạo Thành ủy theo dõi, chỉ đạo.
Chia sẻ
Nhận được tiền mọi người chuyển tới, Hải Đăng chỉ xin nhận đủ khoản tiền để mua chiếc xe khác, số còn lại, em gửi tới đồng bào đang chịu ảnh hưởng của lũ lụt ở Nghệ An.
Chia sẻ
Huỳnh Minh Nhật, người vi phạm nồng độ cồn ở mức khủng đã cầm chìa khóa tấn công CSGT khi biết bị tạm giữ phương tiện do vi phạm nồng độ cồn.
Chia sẻ
Trên trang facebook cá nhân, Phạm Lý Đức đã gửi lời chia tay tới CLB HAGL. Như vậy, chỉ sau 1 mùa chơi “lên đồng” cho đội bóng phố Núi, trung vệ cao 1m82 này đã có bước ngoặt mới trong sự nghiệp, khi rời đi để chuẩn bị gia nhập CLB CAHN.
Chia sẻ
Chính quyền Ukraine cáo buộc Nga đã tiến hành một cuộc không kích dữ dội bằng tên lửa và máy bay không người lái nhằm vào thủ đô Kiev trong đêm 30, rạng sáng 31/7, khiến ít nhất 6 người thiệt mạng và 52 người khác bị thương.
Chia sẻ
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đã ký ban hành Nghị quyết phê chuẩn kết quả bầu ông Nguyễn Văn Trường giữ chức Phó Chủ tịch HĐND tỉnh Lạng Sơn.
Chia sẻ
CLB Ninh Bình chính thức chiêu mộ cựu cầu thủ Benfica; Rojo bị Boca Juniors cấm vào phòng thay đồ; Hojlund và Sesko sắp đổi CLB?; Eberechi Eze muốn đầu quân cho Arsenal; Mahrez mong được sát cánh cùng Messi.
Chia sẻ
Chiều 31/7, tại Hà Nội, Tổng Bí thư Tô Lâm, Bí thư Quân ủy Trung ương chủ trì Hội nghị Thường vụ Quân ủy Trung ương xem xét, cho ý kiến công tác chuẩn bị tổ chức Đại hội đại biểu Đảng bộ Quân đội lần thứ XII, nhiệm kỳ 2025-2030.
Chia sẻ
Tháng 8 mang đến những thăng trầm riêng cho mỗi con giáp, cả cơ hội lẫn thách thức. Trong đó, may mắn nhất vẫn là con giáp Tý, Thân, Sửu...
Chia sẻ
Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Cà Mau đã có quyết định khởi tố đối với ông Huỳnh Nghĩa vào tháng 4/2025, nhưng khi thành lập xã mới, người này vẫn được bố trí làm việc tại Phòng Văn hoá – Xã hội xã Biển Bạch, tỉnh Cà Mau.
Chia sẻ
Dương Tử đã vượt qua định kiến để thể hiện thành công những vai diễn phụ nữ độc lập, quyết liệt và có chiều sâu trong các phim “Ngã rẽ hạnh phúc”, “Quốc sắc phương hoa” và “Gia nghiệp”.
Chia sẻ
Lực cùng nhóm đối tượng thuê tầng hầm căn nhà đường Bùi Viện để kinh doanh quán S Pub rồi bán khí cười cho khách, chưa đầy 1 năm thu lợi hàng trăm tỷ đồng.
Chia sẻ
Hiện, Tập đoàn Masan đang sở hữu 4.146 cửa hàng Winmart, Winmart+, Win, trong đó 70% cửa hàng mới mở là ở khu vực nông thôn. Ông Danny Le, CEO Masan cho biết, họ đang có chiến lược "lấp khoảng trống" tại thị trường nông thôn do khu vực này đang đem lại lợi nhuận và còn nhiều tiềm năng.
Chia sẻ
Tổng thống Donald Trump bất ngờ tỏ ra mềm mỏng hơn trong chính sách đối với Trung Quốc giữa bối cảnh hội nghị thượng đỉnh giữa ông và Chủ tịch Tập Cận Bình đang được cân nhắc khi đàm phán thương mại Mỹ-Trung chưa đạt được kết quả cuối cùng. Động thái này đánh dấu sự thay đổi đáng kể so với quan điểm cứng rắn của ông Trump đối với Trung Quốc vào đầu nhiệm kỳ.
Chia sẻ
Chia sẻ với PV Dân Việt, trung vệ Phạm Lý Đức cho biết: "CĐV Indonesia càng đông chúng tôi càng thấy hưng phấn khi thi đấu, nhất là khi thấy anh em hỗ trợ nhau mọi tình huống. Tôi nghĩ sự đoàn kết là điều khiến U23 Việt Nam vượt qua được áp lực đó".
Chia sẻ
Dự án Khu đô thị mới Dương Kinh - Kiến Thụy đang từng bước định hình tại khu vực ven biển, hứa hẹn tạo không gian phát triển hiện đại, đồng bộ, động lực tăng trưởng mới cho vùng Duyên hải phía Đông Nam thành phố Hải Phòng.
Chia sẻ
Ngay cả với đề xuất mới, mức khởi điểm tính thuế thu nhập cá nhân vẫn được cho là chưa đáp ứng được thực tiễn cuộc sống, nhất là với mức thu nhập của người dân, cuộc sống ở các đô thị lớn.
Chia sẻ
ThS.BS Đoàn Dư Mạnh, Thành viên Hội Bệnh mạch máu Việt Nam cho biết, ngừng tim đột ngột đang là hiểm họa âm thầm đe dọa cả những người tưởng như vẫn khỏe mạnh. Nếu không được cấp cứu trong vòng 3-5 phút, người bệnh có thể tử vong do thiếu oxy não.
Chia sẻ
Nơi những dãy núi đá vôi uốn lượn gặp gỡ miền đồng bằng trù phú, nền ẩm thực sáng sớm hiện lên đầy bản sắc với mùi thơm của bún chả nướng xèo xèo trên vỉ, tiếng xì xụp bên tô bún mọc thanh ngọt... mà du khách không nên bỏ lỡ.
Chia sẻ
Những ai không có vé vào SVĐ Mỹ Đình xem concert "Tổ quốc trong tim" có thể theo dõi trên Đài PTTH Hà Nội (kênh Hanoi2), fanpage Báo Nhân Dân, Hanoi International Light Festival...
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Ba Đà Rằng 
