Trung Quốc "tuyên chiến" với nạn lắp camera quay trộm cảnh riêng tư

Chính phủ Trung Quốc vừa công bố các quy định mới về giám sát bằng camera, có hiệu lực từ ngày 1/4, nhằm tăng cường bảo vệ quyền riêng tư sau hàng loạt vụ bê bối liên quan đến việc lắp đặt thiết bị quay lén trong không gian cá nhân. Quy định này do Quốc Vụ Viện, tức nội các Trung Quốc, ban hành và áp dụng trên toàn quốc.

Một trong những vụ việc gây chấn động dư luận xảy ra vào tháng 9/2023, khi một phụ nữ phát hiện camera giấu kín trong ống thông gió điều hòa của khách sạn ở thành phố Bao Đầu, khu tự trị Nội Mông. Câu chuyện này nhanh chóng lan truyền trên mạng xã hội Weibo, thu hút hàng triệu lượt xem và làm dấy lên lo ngại về tình trạng lạm dụng thiết bị giám sát trong không gian riêng tư.

Theo quy định mới, các cá nhân và doanh nghiệp bị cấm lắp đặt camera tại những khu vực có thể dẫn đến việc nghe lén hoặc xâm phạm quyền riêng tư, bao gồm khách sạn, phòng thay đồ và nhà vệ sinh. Những ai vi phạm sẽ đối diện với mức phạt lên tới 20.000 nhân dân tệ (khoảng 70 triệu đồng), bị đình chỉ giấy phép kinh doanh và thậm chí có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Ngoài ra, các chủ doanh nghiệp có trách nhiệm kiểm tra định kỳ những khu vực nhạy cảm nằm trong phạm vi quản lý của họ. Nếu không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ này, họ có thể bị cơ quan công an xử lý.

Trước đó, từ năm 2016, Trung Quốc đã đưa ra dự thảo quy định về giám sát bằng video để lấy ý kiến công chúng. Tuy nhiên, do nhiều lý do khác nhau, tiến trình này bị đình trệ cho đến tháng 4/2023, khi Bộ Công an Trung Quốc công bố bản cập nhật mới. Một số chính quyền địa phương cũng đã ban hành quy định riêng về thiết bị giám sát, như thành phố Chu Châu vào tháng 3/2023 và tỉnh Quảng Đông vào đầu năm 2024.

Bên cạnh đó, theo các chuyên gia, dù Trung Quốc đã có Luật An ninh mạng và Luật Bảo mật dữ liệu, nhưng các văn bản này chưa có điều khoản cụ thể để quản lý hệ thống giám sát video công cộng. Quy định mới được kỳ vọng sẽ lấp đầy những khoảng trống pháp lý và tăng cường bảo vệ quyền riêng tư của công dân.

Thách thức trong thực thi quy định mới

Mặc dù quy định mới được đánh giá là bước tiến quan trọng trong việc bảo vệ quyền riêng tư, nhưng nhiều chuyên gia vẫn lo ngại về tính hiệu quả trong quá trình thực thi. Một cuộc điều tra vào năm 2024 của một cơ quan truyền thông lớn tại Trung Quốc cho thấy, dù việc sản xuất camera quay lén bị cấm, nhưng những thiết bị này vẫn được rao bán trên các nền tảng thương mại điện tử lớn như Taobao và JD.com. Điều này đặt ra thách thức lớn trong việc kiểm soát nguồn cung cấp các thiết bị giám sát bất hợp pháp.

Lưu Hưng Lượng, thành viên Ủy ban Chuyên gia về Kinh tế Thông tin và Truyền thông thuộc Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin Trung Quốc, nhận định rằng quy định mới sẽ giúp tăng cường bảo vệ quyền riêng tư, đồng thời hạn chế tình trạng giám sát quá mức đối với đời sống cá nhân của công dân. Ông nhấn mạnh: "Quy định này là một phản ứng mạnh mẽ trước thực trạng lạm dụng thiết bị giám sát tại nhiều địa điểm, đặc biệt là các hành vi xâm phạm quyền riêng tư nghiêm trọng".

Tuy nhiên, ông Lưu Hưng Lượng cũng đề xuất cần có các điều khoản bổ sung để quản lý chặt chẽ hơn việc thu thập, lưu trữ và sử dụng dữ liệu từ các camera giám sát công cộng. Theo ông, trong giai đoạn tiếp theo, chính phủ cần xây dựng cơ chế công khai minh bạch, giúp người dân hiểu rõ dữ liệu nào đang bị thu thập, cách thức sử dụng và thời gian lưu trữ.

Việc tăng cường quản lý hệ thống giám sát video không chỉ góp phần bảo vệ quyền riêng tư mà còn nâng cao niềm tin của người dân vào các biện pháp an ninh. Trung Quốc hiện là quốc gia có hệ thống camera giám sát lớn nhất thế giới, với hàng trăm triệu thiết bị được lắp đặt tại các khu vực công cộng. Nếu không có các quy định rõ ràng và cơ chế giám sát chặt chẽ, nguy cơ lạm dụng dữ liệu cá nhân sẽ ngày càng gia tăng.

×