Cuộc đàn áp công nghệ Trung Quốc: Tác động và bài học

Sau nhiều năm mở rộng bùng nổ trong bối cảnh các quy định lỏng lẻo, lĩnh vực công nghệ của Trung Quốc đã trải qua một năm khó khăn vào năm 2021. Cơ quan Quản lý Nhà nước về Điều tiết Thị trường (SAMR) đã thực hiện các bước tích cực để kiểm soát hành vi độc quyền, áp mức phạt kỷ lục 2,8 tỷ USD đối với Alibaba và 530 USD triệu tiền phạt trên Meituan, để làm gương.

Sau đòn này, việc đầu tư và đổ nguồn tài chính vào lĩnh vực internet của Trung Quốc đã bị thu hẹp trong quý đầu tiên của năm 2022, giảm 42,6% so với cùng quý của năm trước đó và giảm tổng thể 76,7% so với một năm trước đó, theo một báo cáo từ Học viện Công nghệ Thông tin và Truyền thông Trung Quốc (CAICT).

Xu hướng giảm được thể hiện qua việc sa thải trong các công ty internet, tổng cộng là 216.800 việc làm từ tháng 7 đến giữa tháng 3/2021, mặc dù Cơ quan quản lý không gian mạng Trung Quốc (CAC) đã báo cáo mức tăng ròng với 295.900 nhân viên mới trong cùng kỳ.

Sự phát triển nhanh chóng của các tập đoàn công nghệ này đã dẫn đến các vấn đề xung quanh bảo mật dữ liệu và thuật toán, lạm dụng vị trí thống lĩnh thị trường và xâm phạm quyền riêng tư cá nhân của người dùng. Việc mở rộng cũng khiến một số công ty bị căng thẳng quá mức khi họ cố gắng sao chép các mô hình kinh doanh công nghệ của mình trong các ngành mới và đang nổi. Một loạt vấn đề này đã gây ra sự thay đổi từ cách tiếp cận chủ yếu là bó tay của chính phủ Trung Quốc đối với những gã khổng lồ công nghệ của họ sang việc thắt chặt các quy định.

Trung Quốc đã thực hiện các động thái hành chính và lập pháp lớn tác động đến lĩnh vực công nghệ nước nhà, với trọng tâm là các hoạt động chống độc quyền và bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Loạt biện pháp quản lý này cho thấy quyết tâm của Trung Quốc trong việc cải thiện hệ thống quản trị nền kinh tế nền tảng của đất nước. Các công ty được kỳ vọng sẽ có trách nhiệm hơn đối với người tiêu dùng và xã hội, và sẽ bị trừng phạt nếu họ không tuân thủ các quy định của chính phủ và các tiêu chuẩn bảo mật. Để đảm bảo sự phát triển lành mạnh và bền vững lâu dài của lĩnh vực công nghệ, Trung Quốc đã và đang hành động nhanh chóng, với quyết tâm mạnh mẽ và đầy tính khốc liệt.

Nhưng kể từ đầu năm 2022, các cơ quan chức năng đã dịu giọng hơn về các quy định ảnh hưởng đến lĩnh vực công nghệ, gửi đi những tín hiệu tích cực cho thị trường. Trung Quốc có thể sớm tiết lộ thêm các chính sách nhằm thúc đẩy đầu tư và hỗ trợ các công ty công nghệ. Đây có thể là một cách để đảm bảo tăng trưởng kinh tế mà không ảnh hưởng đến chính sách nghiêm ngặt Zero COVID của đất nước.

Trong động thái mới nhất, một quan chức hàng đầu của ngân hàng trung ương khẳng định, cuộc đàn áp kéo dài hơn hai năm của Trung Quốc đối với lĩnh vực internet đang lan rộng của nước này sắp kết thúc.

Guo Shuqing, Bí thư Đảng Cộng sản Trung Quốc của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) cho biết, chiến dịch đặc biệt nhằm chấn chỉnh hoạt động kinh doanh tài chính của 14 công ty nền tảng internet đã cơ bản hoàn tất, chỉ còn tồn đọng một số vấn đề cần giải quyết.

Guo, người đồng thời là Chủ tịch Ủy ban Điều tiết Bảo hiểm và Ngân hàng Trung Quốc (CBIRC) cho biết, việc giám sát hơn nữa đối với lĩnh vực này sẽ được bình thường hóa, và các hỗ trợ sẽ được đưa ra để giúp các công ty nền tảng đóng vai trò lớn hơn trong việc tạo việc làm và tăng sức cạnh tranh trên toàn cầu.

Tuyên bố này là tín hiệu đầu tiên từ một quan chức quản lý hàng đầu rằng, chính phủ Bắc Kinh đang giảm bớt một cuộc đàn áp quy mô lớn đã ảnh hưởng đến các công ty internet lớn nhất của đất nước bao gồm Tập đoàn Alibaba và Tencent Holdings.

Vốn dĩ, Bắc Kinh đã nhắm vào các công ty có giá trị nhất của đất nước bắt đầu từ tháng 10 năm 2020, cảnh báo rằng các nhà khai thác nền tảng có thể lạm dụng quyền lực của họ và làm suy yếu cạnh tranh công bằng. Cuộc đàn áp sau đó đã nhấn chìm mọi thứ, từ thương mại điện tử đến dịch vụ gọi xe và giáo dục trực tuyến. Nó cũng đã dẫn đến việc đình chỉ đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng của Ant Group và hủy niêm yết gã khổng lồ gọi xe Didi Global khỏi New York chỉ 5 tháng sau khi ra mắt.

Trong hai năm, các cơ quan quản lý đã triệu tập các công ty công nghệ hàng đầu vào một số cuộc họp. Họ buộc nhà lãnh đạo thương mại điện tử Alibaba phải trả khoản tiền phạt kỷ lục, và gã khổng lồ giao đồ ăn Meituan phải giảm phí giao hàng cho các nhà hàng và cải thiện cách đối xử với tài xế. Vị thế pháp lý khó khăn cùng với những cơn gió ngược kinh tế gia tăng đã thúc đẩy các đợt bán tháo cổ phiếu công nghệ Trung Quốc, xóa sạch tới 70% giá trị thị trường của chúng ở Hồng Kông và Hoa Kỳ.

Các dấu hiệu dịu đi lần đầu tiên xuất hiện vào mùa xuân năm 2022 khi Phó Thủ tướng Lưu Hạc phát biểu trong một cuộc họp vào tháng 3 rằng, các nỗ lực "chỉnh đốn" các công ty nền tảng internet cần được hoàn thành "càng sớm càng tốt" để thúc đẩy sự phát triển ổn định và lành mạnh cho các công ty này.

Vào tháng 5, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBOC) đã ủng hộ nhận xét của Liu, nói rằng họ sẽ áp dụng sự giám sát bình thường đối với các hoạt động tài chính của các công ty nền tảng internet, và sẽ hỗ trợ sự phát triển lành mạnh của ngành.

Tại Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương vào tháng 12/2022, nơi đưa ra chương trình nghị sự về chính sách kinh tế năm 2023 của Trung Quốc, các nhà lãnh đạo hàng đầu đã đưa ra cam kết rõ ràng hơn để hỗ trợ các doanh nghiệp nền tảng internet, với lời kêu gọi rõ ràng về sự phát triển nhanh chóng của nền kinh tế kỹ thuật số, bình thường hóa quy định của ngành và hỗ trợ về vai trò của doanh nghiệp nền tảng đối với tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm và cạnh tranh toàn cầu.

×